Umowa o pracę
Pracodawca może rozwiązać zawartą z pracownikiem umowę o pracę albo w drodze jej wypowiedzenia, albo bez wypowiedzenia z winy pracownika lub bez wypowiedzenia i bez winy pracownika.
Uprawnienia pracownika w razie niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia
Pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy.
Naruszenie przepisów o rozwiązywaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia może polegać w szczególności na: braku przyczyny rozwiązania, niezachowaniu trybu współdziałania z zakładową organizacją związkową, rozwiązaniu umowy po terminie, niezachowaniu formy pisemnej, niepodaniu pracownikowi przyczyny rozwiązania umowy czy naruszeniu zakazu rozwiązywania umowy.
W wyniku przywrócenia do pracy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 3 miesiące i nie mniej niż za 1 miesiąc.
Jeżeli umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem w wieku przedemerytalnym albo z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy. Dotyczy to również przypadku, gdy rozwiązano umowę o pracę z pracownikiem ojcem wychowującym dziecko lub pracownikiem - innym członkiem najbliższej rodziny w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego.
Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia. W razie rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę zawartej na czas określony z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie, jeżeli upłynął już termin, do którego umowa miała trwać, lub gdy przywrócenie do pracy byłoby niewskazane ze względu na krótki okres, jaki pozostał do upływu tego terminu.
Umowa zlecenie
Umowa zlecenie nie jest umową o pracę, dlatego też nie podlega Kodeksowi pracy. Jako umowę cywilnoprawną regulują ją przepisy zawarte w Kodeksie cywilnym.
Wypowiedzenie umowy zlecenie następuje ze skutkiem natychmiastowym, chyba że strona wypowiadająca umowę określi w wypowiedzeniu inny termin zakończenia zlecenia. W przeciwieństwie do umowy o pracę, w tym przypadku przepisy nie mówią, ile powinien wynosić okres wypowiedzenia.
W umowie zlecenie można wprowadzić dodatkową ochronę pracownika, zamieszczając zapis mówiący o okresie wypowiedzenia. Jeżeli kwestie dotyczące okresu wypowiedzenia nie zostały uregulowane, a zleceniobiorca podpisał już umowę, można sporządzić aneks do niej aneks. Okres wypowiedzenia powinien być adekwatny do okresu obowiązywania umowy. Zaczyna się on liczyć w dniu złożenia wypowiedzenia.
Jeżeli zleceniodawca wypowie umowę w trakcie wykonywania zlecenia przez zleceniobiorcę, powinien zapłacić mu za wykonane już czynności. Dodatkowo, jeżeli zerwie umowę bez ważnego powodu, ma obowiązek naprawić szkodę. Jeżeli zleceniodawca zerwie umowę przed wykonaniem zlecenia, musi naprawić szkodę poprzez zrekompensowanie drugiej stronie poniesionych strat. Uprawnienia do wypowiedzenia umowy zlecenie mogą zostać ograniczone poprzez odpowiedni zapis w umowie.