Dopłaty dla organizacji pozarządowych, zasiłek opiekuńczy dla policjantów, szkolenia bhp i wywiady środowiskowe na odległość – rząd planuje kolejne rozwiązania, które mają ułatwić funkcjonowanie podczas epidemii koronawirusa.

Dodatkowe wsparcie dla funkcjonariuszy

Od 12 marca osoby objęte ubezpieczeniem chorobowym (a także ubezpieczeni w KRUS), które nie mogą pracować, bo muszą zająć się dzieckiem do lat ośmiu z powodu zamknięcia w związku z koronawirusem żłobka, przedszkola lub szkoły, mogą się ubiegać o dodatkowy, 14-dniowy zasiłek opiekuńczy. Nie wlicza się go do limitu 60 dni zasiłku opiekuńczego przyznawanego na ogólnych zasadach.
Okres, przez który to świadczenie przysługuje, wydłużono o kolejne 14 dni ustawą z 31 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 568).
Jak jednak pisaliśmy w ubiegłym tygodniu, z tej regulacji zostali wyłączeni mundurowi, co wywołało falę oburzenia w służbach.
W przedstawionej właśnie przez rząd propozycji nowelizacji tarczy antykryzysowej przepisy te mają zostać poprawione. Dodatkowy zasiłek ma objąć funkcjonariuszy: Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej.
Będzie im również przysługiwał dodatkowy zasiłek opiekuńczy, jeżeli nie mogą pracować z uwagi na konieczność opieki nad dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub o potrzebie kształcenia specjalnego.
Świadczenie zostanie też przyznane funkcjonariuszom będącym opiekunami dorosłych osób niepełnosprawnych, w przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego, do których ta osoba uczęszczała.

Dopłaty do pensji

Nowe przepisy rozszerzą listę podmiotów, które też mogą ubiegać się o dopłaty do pensji pracowników w razie przestoju lub skrócenia czasu pracy (finansowane ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych). Prawo takie będzie przysługiwać nie tylko przedsiębiorcom, ale też organizacjom pozarządowym (fundacjom, stowarzyszeniom) oraz m.in. spółdzielniom socjalnym, stowarzyszeniom jednostek samorządu terytorialnego oraz jednostkom organizacyjnym związków wyznaniowych (tym ostatnim – jeśli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego). Możliwość ubiegania się o dopłaty zyskają też spółki akcyjne i z o.o. oraz kluby sportowe działające w formie spółek. Otrzymają one pomoc pod warunkiem, że nie działają dla zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych (a nie do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników).
Jeden z wariantów nowelizacji zakłada też odmienne ustalenie minimalnej wysokości wynagrodzenia, jakie ma otrzymywać pracownik objęty skróconym czasem pracy (maksymalnie o 20 proc., ale nie więcej niż do 0,5 etatu). Stanowi on, że pensja takiego zatrudnionego nie może być niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ale z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy przed jego obniżeniem. Obecnie obowiązujące przepisy zakładają, że ma być to ustawowe minimum „z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy”. Jeśli taka zmiana weszłaby w życie, zatrudnieni objęci skróconym czasem pracy zyskaliby lepszą gwarancję płacową. Dla przykładu w przypadku obniżenia pełnego etatu o 20 proc. (do 0,8) zatrudnionemu trzeba byłoby wypłacić co najmniej 2,6 tys. zł, a nie – jak dziś przewidują przepisy – 2,08 tys. zł.

Szkolenia bhp

Projekt nowelizacji zakłada, że wstępne szkolenia bhp w okresie epidemii mogą być przeprowadzone online (w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej). Wyjątkiem ma być instruktaż stanowiskowy. Instruktaż w miejscu wykonywania obowiązków musi odbyć też uczeń podczas praktycznej nauki zawodu i student realizujący praktykę studencką. Takie rozwiązania są zgodne z wytycznymi Państwowej Inspekcji Pracy przedstawionymi 1 kwietnia 2020 r. Zdaniem PIP nie powinny obniżyć poziomu bezpieczeństwa pracy pracowników, a jednocześnie pozwolą zminimalizować ryzyko dalszego rozprzestrzeniania się koronawirusa.
Nowe przepisy mają też wydłużać termin na przeprowadzenie okresowych szkoleń bhp. Gdy przypada on w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo epidemii (lub w ciągu 30 dni od ich odwołania), zostaje wydłużony do 60 dni od ich odwołania.

Wywiady środowiskowe

W projekcie zmodyfikowane zostały również przepisy dotyczące przeprowadzania rodzinnego wywiadu środowiskowego. Przewidują one, że w przypadku osób korzystających ze stałych form pomocy, u których nie nastąpiła zmiana danych, odstępuje się od wykonywania aktualizacji wywiadu (co do zasady jest on przeprowadzany co pół roku). Zostanie ona sporządzona niezwłocznie po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.
W projekcie spełnione zostały też niektóre postulaty zgłaszane przez samorządy, m.in. Unię Metropolii Polskich. Chodzi o możliwość zawieszenia przez starostę dokonywania okresowej oceny dziecka przebywającego w pieczy zastępczej oraz rodzin zastępczych, a także ustawowych limitów odnoszących się do liczby dzieci, które można umieścić w danej formie opieki, o ile jest to związane z przeciwdziałaniem epidemii koronawirusa.

Pomniejszenie dochodu

Kolejna ważna zmiana w projekcie jest związana z ubieganiem się o świadczenia rodzinne i z Funduszu Alimentacyjnego (FA). Gdy dojdzie do obniżenia wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia lub wykonywania innej pracy zarobkowej z powodu przeciwdziałania COVID-19, będzie to traktowane jako utrata dochodu.
Do tej pory było tak, że tylko w momencie utraty pracy dochód rodzica mógł zostać pomniejszony i w ten sposób mogło okazać się, że spełnia kryterium uprawniające do zasiłku na dziecko w bieżącym okresie świadczeniowym.

Pożyczki na aktywizację

W projekcie znalazły się także przepisy skierowane do osób oraz podmiotów korzystających z instrumentów aktywizacji zawodowej – pożyczki na uruchomienie działalności gospodarczej oraz na zatrudnienie pracownika (program „Wsparcie w starcie” realizowany przez Bank Gospodarstwa Krajowego ze środków Funduszu Pracy). Są oni bowiem zobowiązani do spełniania określonych wymogów w zakresie spłacania pożyczki czy utrzymania stanowiska pracy. Nowe przepisy dają m.in. możliwość zawieszenia lub wydłużenia okresu spłaty pożyczki.

Zmiany dla uczelni

Jeżeli nowe przepisy w zaproponowanym kształcie wejdą w życie, zmiany czekają także szkoły wyższe. Będą one mogły przeprowadzać zaliczenia i egzaminy, w tym dyplomowe, za pomocą narzędzi teleinformatycznych. Podobne regulacje będą też obowiązywać w przypadku obrony rozprawy doktorskiej oraz kolokwium habilitacyjnego.
Uregulowano też, że w okresie ograniczenia lub zawieszenia funkcjonowania uczelni, jeżeli senat nie może wykonywać swoich zadań, jego rolę przejmuje rektor. Będzie on mógł wydawać jednak tylko takie zarządzenia, które są niezbędne dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania jednostki. Senat będzie musiał je zatwierdzić na najbliższym posiedzeniu.
Etap legislacyjny
Projekt