Od 1 stycznia miesięczne minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie aż do 2600 zł. Podwyżka wpływa również na niektóre świadczenia ze stosunku pracy odpowiadające kwocie minimalnej pensji lub jej wielokrotności, a także wszystkie te podstawy, progi i wskaźniki, obowiązujące w prawie pracy i ubezpieczeniach społecznych, dla których bazą jest krajowe minimalne wynagrodzenie. W górę pójdzie również minimalna stawka godzinowa dla zleceniobiorców – będzie wynosić 17 zł
Wzrost wysokości wynagrodzenia minimalnego podnosi również inne obowiązkowe świadczenia, należności, których podstawą jest płaca minimalna, jej część lub wielokrotność. Kwota minimalnego wynagrodzenia funkcjonuje również jako graniczna, np. przy dokonywaniu potrąceń z wynagrodzenia, a w przepisach ubezpieczeniowych także jako podstawa wymiaru składek na ZUS z niektórych tytułów.
Wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia ustanowionego odgórnie przez Radę Ministrów. Od 1 stycznia 2020 r. wynagrodzenie minimalne dla pracowników pełnoetatowych wyniesie 2600 zł, co oznacza wzrost aż o 350 zł w stosunku do tegorocznej płacy wynoszącej 2250 zł.
Pracownik ma zagwarantowaną płacę minimalną za każdy przepracowany miesiąc. Do obliczenia wysokości wynagrodzenia w celu porównania jej z ustawowym minimum przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych. Jednak przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia nie uwzględnia się:
1) nagrody jubileuszowej;
2) odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy;
3) wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych;
4) dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej.
– a od 1 stycznia 2020 r. – także dodatku za staż pracy.
Dodatkiem za staż pracy nazwano dodatek do wynagrodzenia przysługujący pracownikowi z tytułu osiągnięcia ustalonego okresu zatrudnienia na zasadach określonych w odrębnych przepisach, układzie zbiorowym pracy, innym opartym na ustawie porozumieniu zbiorowym, regulaminie wynagradzania, statucie określającym prawa i obowiązki stron stosunku pracy, umowie o pracę lub spółdzielczej umowie o pracę.
Oznacza to, że pracownicy będą mieli zagwarantowaną miesięcznie stawkę minimalną, a oprócz tego otrzymają dodatek stażowy. Tym samym zostanie on wyłączony z wynagrodzenia ustalanego dla sprawdzenia pod kątem osiągnięcia minimalnej płacy.
Od brutto do netto
Wynagrodzenie za pracę, w tym minimalne, to potocznie wartość brutto, czyli zawierająca zarówno zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, jak i składki na ubezpieczenia społeczne potrącane przez płatnika. W przepisach prawa nie ma podziału na wynagrodzenie brutto i netto. Wynagrodzenie brutto to pełna wyjściowa kwota, od której pracodawca jako płatnik nalicza i odciąga przymusowe daniny publicznoprawne, wpłacając je w wyznaczonych terminach na konto ZUS i urzędu skarbowego. Wartość netto uzyskuje się, stosując na liście płac ustawowe wskaźniki podatkowo-składkowe, tj. miesięczną normę kosztów uzyskania przychodów – tzw. kwotę zmniejszającą podatek, o ile pracownik jest do niej uprawniony, i stawki podatku z tabeli dwustopniowej skali podatkowej oraz stopy procentowe składek na poszczególne ryzyka ubezpieczeń.
W 2020 r. parametry te pozostaną na poziomie obowiązującym od 1 października 2019 r. Od tego momentu zmieniła się bowiem zarówno norma kosztów uzyskania przychodów (250 zł i 300 zł), jak i kwota zmniejszająca (43,76 zł) oraz najniższa stawka podatku (17 proc.). Wobec tego wynagrodzenie minimalne netto dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy, mającego prawo do:
- kosztów uzyskania przychodów w wysokości 250 zł,
- kwoty zmniejszającej podatek przez złożenie w zakładzie pracy oświadczenia PIT-2 (przed pierwszą wypłatą w danym roku podatkowym) – 43,76 zł,
- stawki podatku – 17 proc.,
– wyniesie 1 920,62 zł, co wynika z poniższej, wzorcowej listy płac (bez PPK o czym niżej). [tabela 1]
Tabela 1. Lista płac za 2020 r. ©℗
| Elementy | Kwota | Sposób wyliczenia | ||||
| Wynagrodzenie | 2600 zł | 2600 zł | ||||
| Składki na ubezpieczenia społeczne | 356,46 zł | • podstawa wymiaru – 2600 zł • składka emerytalna – 2600 zł x 9,76 proc. = 253,76 zł • składka rentowa – 2600 zł x 1,5 proc. = 39 zł • składka chorobowa – 2600 zł x 2,45 proc. = 63,70 zł • łączna kwota składek – 356,46 zł | ||||
| Składka na ubezpieczenie zdrowotne – do zapłaty do ZUS – do odliczenia od zaliczki na podatek | 201,92 zł 173,87 zł | • podstawa wymiaru – 2243,54 zł (2600 zł – po pomniejszeniu o składki na ubezpieczenia społeczne – 356,46 zł) 2243,54 zł x 9 proc. = 201,92 zł 2243,54 zł x 7,75 proc. = 173,87 zł | ||||
| Zaliczka na podatek dochodowy | 121 zł | Przychód do opodatkowania – 2600 zł • podstawa opodatkowania po zaokrągleniu do pełnych złotych: 1994 zł [2600 zł (przychód) – 250 zł (koszty uzyskania przychodów) – 356,46 zł (składki na ubezpieczenia społeczne)] • zaliczka do US: 121 zł (1994 zł x 17 proc.) – 43,76 zł = 295,22 zł – zaliczka na podatek – 173,87 zł (składka zdrowotna) = 121,35 zł | ||||
| Kwota wynagrodzenia netto = kwota wolna od potrącenia | 1920,62 zł | 2600 zł – (356,46 zł – 201,92 zł – 121 zł)= 1920,62 zł | ||||
Wpłaty na PPK
Przy obliczaniu wynagrodzeń nie można pominąć kwestii wpłat na PPK. Najwięksi pracodawcy już go realizują, a kolejni będą wdrażać program w 2020 r. Pierwsze wpłaty do PPK pojawiły się już na listach płac w listopadzie 2019 r., zatem warto na przykładzie pokazać, jak one wpływają na rozliczenia.
Trzeba wiedzieć, że:
1) wpłatę podstawową finansują – pracownik w wysokości 2 proc., pracodawca w wysokości 1,5 proc.; podstawę naliczenia wpłaty stanowi wynagrodzenie podlegające oskładkowaniu;
2) od wpłaty finansowanej przez pracodawcę nie pobiera się składek na ZUS; stanowi ona jednak opodatkowany przychód pracownika, który powstaje w miesiącu dokonania wpłat przez pracodawcę do wybranej instytucji finansowej;
3) wpłata finansowana przez pracownika jest potrącana z jego dochodu po opodatkowaniu. [tabela 2] [przykład 1]
Tabela 2. Lista płac za styczeń 2020 r.
| Elementy | Kwota | Sposób wyliczenia | ||||
| a) Wynagrodzenie b) Wpłata na PPK | 2600 zł 39 zł | 2600 zł 39 zł | ||||
| Składki na ubezpieczenia społeczne | 356,46 zł | podstawa wymiaru – 2600 zł składka emerytalna – 2600 zł x 9,76 proc. = 253,76 zł składka rentowa – 2600 zł x 1,5 proc. = 39 zł składka chorobowa – 2600 zł x 2,45 proc. = 63,70 zł łączna kwota składek – 356,46 zł | ||||
| Składka na ubezpieczenie zdrowotne – do zapłaty do ZUS – do odliczenia od zaliczki na podatek | 201,92 zł 173,87 zł | Podstawa wymiaru: 2243,54 zł (2600 zł - po pomniejszeniu o składki na ubezpieczenia społeczne – 356,46 zł) 2243,54 zł x 9 proc. = 201,92 zł 2243,54 zł x 7,75 proc. = 173,87 zł | ||||
| Zaliczka na podatek dochodowy | 128 zł | Przychód do opodatkowania – 2639 zł (2600 zł + 39 zł) podstawa opodatkowania po zaokrągleniu do pełnych złotych: 2033 zł [2639 zł (przychód) – 250 zł (koszty uzyskania przychodów) – 356,46 zł (składki na ubezpieczenia społeczne)] zaliczka do US: 128 zł (2033 zł x 17 proc.) – 43,76 zł = 301,85 zł (zaliczka na podatek) – 173,87 zł (składka zdrowotna) = 128 zł | ||||
| Kwota wynagrodzenia netto = kwota wolna od potrącenia | 1861,62 zł | 2600 zł – (356,46 zł – 201,92 zł – 128 zł – 52 zł) = 1861,62 zł | ||||
przykład 1
Uczestnictwo w PPK to zwiększona zaliczka
Pracodawca zawarł umowę o prowadzenie PPK w listopadzie 2019 r. Poniższa lista przedstawia rozliczenie pracownika – uczestnika PPK uwzględniające wpłatę podstawową w standardowej wysokości:
• 39 zł (2600 zł x 1,5 proc.) – pracodawca,
• 52 zł (2600 zł x 2 proc.) – pracownik.
Wpłaty zostały naliczone w grudniu 2019 r. od wynagrodzenia wypłaconego w tym miesiącu, lecz zostaną zapłacone do 15 stycznia 2020 r. Na liście płac za styczeń 2020 r. pracodawca wykaże 39 zł jako przychód pracownika, a 52 zł potrąci na poczet wpłaty od wynagrodzenia styczniowego.
Wzrost stawki płacy minimalnej oznacza podwyżkę kosztów po stronie pracodawcy. Koszt pracy jednego pracownika to wynagrodzenie miesięczne brutto oraz koszt składek na rzecz ZUS, finansowanych przez pracodawcę jako płatnika:
- składka emerytalna – 9,76 proc.,
- składka rentowa – 6,5 proc.,
- Fundusz Pracy – 2,45 proc.,
- Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – 0,1 proc.
Pracodawca opłaca również pełną składkę na ubezpieczenie wypadkowe, zróżnicowaną co do wysokości w zależności od liczby ubezpieczonych i zagrożeń zawodowych. Dla uproszczenia, w poniższej kalkulacji została przyjęta składka wypadkowa w wysokości 1,67 proc. (połowa najwyższej stopy procentowej obowiązującej od 1 kwietnia 2019 r. do 31 marca 2020 r.). [tabela 3]
Tabela 3. Koszty pracy po stronie pracodawcy
| Poszczególne elementy płacy | Płaca minimalna w 2019 r. – 2250 zł | Płaca minimalna w 2020 r. – 2600 zł | ||||
| Składki na ubezpieczenia: – emerytalne 9,76 proc. – rentowe 6,5 proc. w części finansowanej przez pracodawcę – razem | 219,60 zł 146,25 zł 365,85 zł | 253,76 zł 169 zł 422,76 zł | ||||
| Składka na ubezpieczenie wypadkowe | 37,58 zł (1,67 proc.) | 43,42 zł | ||||
| Składka na Fundusz Pracy – 2,45 proc. | 55,13 zł | 63,70 zł | ||||
| Składka na FGŚP – 0,1 proc. | 2,25 zł | 2,60 zł | ||||
| Razem | 2710,81 zł (460,81 zł + 2 250 zł) | 3132,48 zł (532,48 zł + 2600 zł) | ||||
Z powyższej kalkulacji wynika, że od nowego roku pracodawca zatrudniający pracownika z minimalnym wynagrodzeniem będzie musiał miesięcznie wyłożyć o 421,67 zł więcej niż w roku bieżącym (3132,48 zł – 2710,81 zł).
Jedno brutto, kilka netto
Co prawda obowiązuje jedna kwota brutto pensji minimalnej, ale można wyróżnić aż cztery kwoty netto. Wynika to z faktu, że istnieją dwie normy kosztów uzyskania przychodów (podstawowe 250 zł i podwyższone 300 zł dla dojeżdżających do pracy z innej miejscowości), które pomniejszają przychód. Natomiast na wysokość zaliczki podatkowej wpływa miesięczna tzw. kwota zmniejszająca podatek – 43,76 zł. Pracodawca albo ją stosuje, albo nie, w zależności, czy w odpowiednim czasie pracownik złożył oświadczenie PIT-2. Stosowanie kwoty zmniejszającej zależy też od wysokości dochodów pracownika. Jeśli dochód narastająco od początku roku przekroczy kwotę 85 528 zł, pracodawca musi sam zaprzestać odliczania kwoty ulgi. Pracodawca nie stosuje też kwoty zmniejszającej na pisemny wniosek pracownika, który może złożyć oświadczenie, że za dany rok jego dochody przekroczą kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali.
Stosowanie bądź nie tej kwoty zmniejszającej również ma więc wpływ na wysokość wynagrodzenia netto. [tabela 4]
Tabela 4. Wynagrodzenie minimalne netto w 2020 r. (bez PPK)
| Wynagrodzenie brutto | Koszty uzyskania przychodów | Kwota zmniejszająca podatek (PIT-2) | Minimalne wynagrodzenie netto | |||||||||
| Podstawowe | Podwyższone | Tak | Nie | |||||||||
| 2600 zł | 250 zł | | 1920,62 zł | |||||||||
| 250 zł | | 1876,62 zł | ||||||||||
| 300 zł | | 1928,62 zł | ||||||||||
| 300 zł | | 1884,62 zł | ||||||||||
Minimalne dla pracowników do ukończenia 26. roku życia
Już od 1 sierpnia 2019 r. zwolnione od podatku dochodowego są przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umów zlecenia, stanowiących przychód z działalności wykonywanej osobiście, otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł. Ten limit dotyczy przychodów uzyskanych począwszy od 1 stycznia 2020 r.
Osoba zarabiająca minimum, czyli 2600 zł brutto miesięcznie, korzystająca z powyższej ulgi otrzyma więc do wypłaty 2041,62 zł (bez PPK). Wynagrodzenie ulegnie zmniejszeniu wyłącznie o składki na ubezpieczenia społeczne oraz pełną składkę zdrowotną.
Minimalne wynagrodzenie stosownie do wielkości etatu
Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy, to wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin pracy przypadającej do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu, biorąc za podstawę wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalonego dla pełnego etatu. Prawidłowe ustalenie wynagrodzenia minimalnego dla niepełnoetatowca polega na pomnożeniu stawki wynagrodzenia, tj. 2600 zł, przez liczbę godzin do przepracowania w danym miesiącu, odpowiednią dla części etatu, i podzieleniu przez liczbę godzin do przepracowania w tym miesiącu, dla pełnego etatu.
[tabela 5] [przykład 2]
Tabela 5. Wynagrodzenie minimalne dla wybranych części etatu w 2020 r.
| Wymiar czasu pracy | Liczba godzin w miesiącu | Kwota wynagrodzenia | ||||||
| Dla części etatu | Dla pełnego etatu | |||||||
| 1/2 | 76 80 84 88 92 | 152 160 168 176 184 | 1300 zł | |||||
| 1/4 | 38 40 42 44 46 | 152 160 168 176 184 | 650 zł | |||||
| 3/4 | 114 120 126 132 138 | 152 160 168 176 184 | 1950 zł | |||||
| 7/8 | 133 140 147 154 161 | 152 160 168 176 184 | 2275 zł | |||||
przykład 2
Niepełny etat
Od 1 stycznia 2020 r. pracownik zatrudniony na 3/4 etatu będzie otrzymywał nie mniej niż 1950 zł (2600 zł x 3/4). Można to sprawdzić, biorąc pod uwagę nominał czasu pracy np. w styczniu. Wtedy będzie do przepracowania 168 godzin pracy w pełnym wymiarze, a dla 3/4 etatu – 126 godzin (168 godz. : 4 x 3). Wynagrodzenie minimalne wynosi więc:
[(2600 zł x 126 godz.) : 168 godz.] = 1950 zł
Wynagrodzenie w tej wysokości będzie prawidłowe dla całego 2020 r. W przyszłym roku będą – oprócz wymiaru styczniowego – jeszcze cztery nominały czasu pracy w różnych miesiącach: 152, 160, 176 i 184 godziny. Dla 3/4 etatu wymiar czasu pracy wynosi odpowiednio 114, 120, 126 i 138 godzin. Podstawiając te dane do wzoru, otrzymujemy po kolei (dla 126 godzin wynik już mamy wyżej):
• [(2600 zł x 114 godz.) : 152 godz.] = 1950 zł
• [(2600 zł x 120 godz.) : 160 godz.] = 1950 zł
• [(2600 zł x 132 godz.) : 176 godz.] = 1950 zł
• [(2600 zł x 138 godz.) : 184 godz.] = 1950 zł
Wynagrodzenie minimalne na przełomie 2019/2020
Pracownicy wynagradzani stawką minimalną mają zagwarantowaną wyższą kwotę od 1 stycznia. Oznacza to, że wynagrodzenie za grudzień 2019 r. wypłacone w styczniu 2020 r. – zgodnie z przyjętym w firmie terminem wypłat przesuniętym na miesiąc następny – jest należne jeszcze w wysokości obowiązującej w 2019 r., a więc 2250 zł. Wynagrodzenie przysługuje bowiem za pracę wykonaną w danym okresie, czyli w grudniu.
Od wynagrodzenia należnego za grudzień, wypłaconego w styczniu w stawce grudniowej, należy też opłacić składkę na Fundusz Pracy. Cały czas mamy bowiem do czynienia z wynagrodzeniem minimalnym, które jest wyznacznikiem w zakresie obowiązku opłacania bądź nie składki na ten fundusz.
Inne skutki ustawowej podwyżki wynagrodzeń
I. Dodatek za pracę w porze nocnej
Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje specjalny dodatek do wynagrodzenia z tego tytułu, że wykazuje aktywność w szczególnej porze przeznaczonej na spoczynek. Dodatek przysługuje za każdą godzinę pracy w porze nocnej, w wysokości 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Oblicza się go, dzieląc minimalną stawkę przez wymiar czasu pracy ustalony dla każdego miesiąca zgodnie z art. 130 kodeksu pracy. Dodatek jest zmienny, bo stanowi 20 proc. otrzymanej stawki godzinowej, która w każdym miesiącu może być inna.
[tabela 6]
Tabela 6. Stawki dodatku za pracę w porze nocnej w 2020 r.
| Miesiąc | Kwota dodatku za 1 godz. | Obliczenie | ||||
| Styczeń | 3,10 zł | (2600 zł : 168 godzin) x 20 proc. | ||||
| Luty | 3,25 zł | (2600 zł : 160 godzin) x 20 proc. | ||||
| Marzec | 2,95 zł | (2600 zł : 176 godzin) x 20 proc. | ||||
| Kwiecień | 3,10 zł | (2600 zł : 168 godzin) x 20 proc. | ||||
| Maj | 3,25 zł | (2600 zł : 160 godzin) x 20 proc. | ||||
| Czerwiec | 3,10 zł | (2600 zł : 168 godzin) x 20 proc. | ||||
| Lipiec | 2,83 zł | (2600 zł : 184 godziny) x 20 proc. | ||||
| Sierpień | 3,25 zł | (2600 zł : 160 godzin) x 20 proc. | ||||
| Wrzesień | 2,95 zł | (2600 zł : 176 godzin) x 20 proc. | ||||
| Październik | 2,95 zł | (2600 zł : 176 godziny) x 20 proc. | ||||
| Listopad | 3,25 zł | (2600 zł : 160 godziny) x 20 proc. | ||||
| Grudzień | 3,10 zł | (2600 zł : 168 godzin) x 20 proc. | ||||
II. Minimalna podstawa wymiaru zasiłków
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia pracowników po pomniejszeniu o kwotę odpowiadającą stopie procentowej składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej ze środków pracownika.
W przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy podstawa ulega odpowiednio zmniejszeniu – proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Powyższe zasady mają zastosowanie przy ustalaniu podstawy wymiaru takich świadczeń, jak: wynagrodzenie chorobowe, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy, zasiłek macierzyński, zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego i zasiłek opiekuńczy.
Najniższa podstawa wymiaru zasiłków nie ma zastosowania do ubezpieczonych będących pracownikami, do których wynagrodzenia nie mają zastosowania przepisy ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, np. pracowników młodocianych, a także do zleceniobiorców czy osób prowadzących działalność gospodarczą. [tabela 7, s. C4 ]
Tabela 7. Minimalna podstawa wymiaru zasiłków w 2020 r.
| Podstawa – pełny etat | Obliczenie | Podstawa - niepełny etat | ||||||||
| 1/2 | 1/4 | 3/4 | ||||||||
| 2243,54 zł | 2600 zł – (2600 zł x 13,71 proc.) | 1121,77 zł | 560,89 zł | 1682,66 zł | ||||||
Pracownikom wynagradzanym stawką minimalną, którzy będą chorować na przełomie roku (np. grudzień-styczeń) oraz tym, którzy zachorują 1 stycznia 2020 r. lub później, przysługuje świadczenie zasiłkowe z podstawy podwyższonej do tej najniższej.
III. Podstawa wymiaru składek społecznych początkujących przedsiębiorców
Od 1 stycznia 2020 r. wzrośnie też najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla osób rozpoczynających działalność pozarolniczą. I tak: podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych prowadzących pozarolniczą działalność na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej lub przepisów szczególnych (w tym wspólnicy spółek cywilnych) w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia.
W 2020 r. minimalna podstawa będzie wynosiła 780 zł (2600 zł x 30 proc.), co oznacza jej wzrost o 105 zł w stosunku do 2019 r. (675 zł). Preferencyjna podstawa wymiaru nie dotyczy składki na ubezpieczenie zdrowotne. [tabela 8, s. C4]
Tabela 8. Wysokość minimalnych składek społecznych z działalności gospodarczej w 2020 r.
| Składki na poszczególne ubezpieczenia | Rok 2019 | Rok 2020 | ||||
| Emerytalne (19,52 proc.) | 131,76 zł | 152,26 zł | ||||
| Rentowe (8 proc.) | 54 zł | 62,40 zł | ||||
| Chorobowe (2,45 proc.) – dla osób z ubezpieczeniem dobrowolnym | 16,54 zł | 19,11 zł | ||||
| Wypadkowe – przy założeniu, że osoba prowadząca pozarolniczą działalność zgłasza do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 osób | 11,27 zł | 13,03 zł | ||||
| Łączny koszt składek | 213,57 zł (bez składki chorobowej – 197,03 zł) | 246,80 zł (bez składki chorobowej – 227,69 zł) | ||||
IV. Inne świadczenia/należności zależne od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę
- Maksymalna odprawa pieniężna, przysługująca pracownikom z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn innych niż te, dotyczące pracownika – 39 750 zł (15-krotność minimalnej stawki);
- Odszkodowanie dla pracowników, wobec których pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu – nie niższe niż 2600 zł;
- Odszkodowanie dla pracownika, który rozwiązał umowę o pracę z powodu mobbingu – nie mniej niż 2600 zł;
- Minimalne wynagrodzenie za czas gotowości do pracy i przestoju – 2600 zł;
- Wynagrodzenie gwarancyjne za niewykonywanie pracy z powodu rozkładu czasu pracy – nie niższe niż 2600 zł dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy, wynagradzanego w inny sposób niż stałą stawką miesięczną;
- Świadczenie pieniężne z tytułu odpłatnej umowy o praktykę absolwencką – 5200 zł (dwukrotność minimalnej stawki);
- Minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zawartej umowy zlecenia, w której odpłatności w ogóle nie określono lub określono, ale inaczej niż kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie – 2600 zł;
- Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób sprawujących osobistą opiekę nad dzieckiem będących osobami duchownymi, podlegającymi z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym przez okres co najmniej sześciu miesięcy – 2600 zł;
- Minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla pracowników przebywających na urlopach wychowawczych – 1950 zł (2600 zł x 75 proc.);
- Podstawa wymiaru składki na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne dla osób fizycznych, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami sprawującymi osobistą opiekę nad dzieckiem, a które nie spełniają warunków do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym m.in. z tytułu działalności gospodarczej lub współpracy przy niej, umowy zlecenia lub współpracy przy niej (nie mają tytułów wymienionych w art. 6a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) – 1950 zł (75 proc. minimalnego wynagrodzenia);
- Minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe dla osób podlegających im dobrowolnie, niemających żadnego tytułu do ubezpieczeń obowiązkowych – 2600 zł.
V. Kwoty wolne od potrąceń
Wynagrodzenie za pracę podlega ochronie przed potrąceniami polegającej m.in. na stosowaniu kwot wolnych, czyli gwarantowanych, w zależności od rodzaju ujęcia. Obowiązują one zarówno przy potrąceniach przymusowych (np. na podstawie tytułów wykonawczych), jak i dobrowolnych, co do których wymagana jest pisemna zgoda pracownika. Wyjątkiem są należności alimentacyjne, przy których nie ma kwoty wolnej.
Potrącenia przymusowe
Z wynagrodzenia za pracę po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
– sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
– sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
– zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
– kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p. (kary porządkowe).
Są to potrącenia dokonywane w podanej kolejności bez zgody pracownika. Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
– minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy i wpłaty na PPK uczestnika – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
– 75 proc. wynagrodzenia określonego wyżej – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi;
– 90 proc. wynagrodzenia w wysokości j.w. – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 k.p. [tabela 9]
Tabela 9. Kwoty wolne od potrąceń przymusowych w 2020 r.
| Rodzaj należności | KUP podstawowe, PIT-2 | KUP podstawowe, bez PIT-2 | KUP zamiejscowe, PIT-2 | KUP zamiejscowe, bez PIT-2 | ||||||
| Należności inne niż alimentacyjne egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych | 1920,62 zł | 1876,62 zł | 1928,62 zł | 1884,62 zł | ||||||
| Zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi | 1440,47 zł | 1407,47 zł | 1446,47 zł | 1413,47 zł | ||||||
| Kary pieniężne porządkowe | 1728,56 zł | 1688,96 zł | 1735,76 zł | 1696,16 zł | ||||||
Potrącenia dobrowolne
Przy potrąceniach dobrowolnych, na dokonywanie których pracownik musi wyrazić pisemną zgodę, również stosuje się kwoty wolne. Wysokość kwot wolnych zależy od tego, na czyją rzecz są dokonywane. I tak, wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
– 100 proc. wynagrodzenia minimalnego netto – przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,
– 80 proc. kwoty określonej wyżej – przy potrącaniu innych należności niż określone wyżej (innych niż na rzecz pracodawcy, np. składka dla związków zawodowych, składka z tytułu polisy grupowego ubezpieczenia na życie). [tabela 10]
Tabela 10. Kwoty wolne od potrąceń dobrowolnych w 2020 r.
| Rodzaj należności | KUP podstawowe, PIT-2 | KUP podstawowe, bez PIT-2 | KUP zamiejscowe, PIT-2 | KUP zamiejscowe, bez PIT-2 | ||||||
| Należności na rzecz pracodawcy | 1920,62 zł | 1876,62 zł | 1928,62 zł | 1884,62 zł | ||||||
| Należności inne niż na rzecz pracodawcy | 1536,50 zł | 1501,30 zł | 1542,90 zł | 1507,70 zł | ||||||
Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty wolne ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Dotyczy to obu rodzajów potrąceń, tj. zarówno przymusowych, jak i dobrowolnych. Kwotę wolną oblicza się, ustalając najpierw kwotę wynagrodzenia minimalnego brutto dla odpowiedniej części etatu, a następnie odliczając od niej składki i zaliczkę na podatek. Tak uzyskana kwota netto to kwota wolna. [tabela 11]
Tabela 11. Kwoty wolne od potrąceń w wysokości 100-proc. wynagrodzenia minimalnego dla wybranych części etatu
| Wymiar czasu pracy | KUP podstawowe, PIT-2 | KUP podstawowe, bez PIT-2 | KUP zamiejscowe, PIT-2 | KUP zamiejscowe, bez PIT-2 | ||||||
| 1/2 | 1002,81 zł | 959,81 zł | 1016,79 zł | 967,81 zł | ||||||
| 1/4 | 551,77 zł | 501,40 zł | 560,27 zł | 515,51 zł | ||||||
| 3/4 | 1462,21 zł | 1418,21 zł | 1470,21 zł | 1 426,21 zł | ||||||
VI. Minimalna stawka godzinowa dla zleceniobiorców
Wysokość minimalnej stawki godzinowej z tytułu umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług również zależy od wysokości miesięcznej stawki wynagrodzenia minimalnego. Wyższa stawka pracownicza przekłada się na wzrost wynagrodzenia za jedną godzinę pracy zleconej. W 2020 r. będzie ona wyższa o 2,30 zł i wyniesie 17 zł.
Przy założeniu, że zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ale nie przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, stawka minimalna godzinowa, po odliczeniu składek emerytalno-rentowych oraz zdrowotnej i zaliczki na podatek PIT (20-proc. koszty uzyskania przychodów) wyniesie 12,72 zł (netto).
Natomiast z ubezpieczeniem chorobowym stawka ta wynosi 12,35 zł netto. Z kolei zleceniobiorca w wieku do 26. roku życia, ubezpieczony ze zlecenia w pełnym zakresie, lecz objęty ulgą „zerowy PIT” otrzyma na rękę 13,35 zł. Natomiast student do 26. roku życia, który nie podlega żadnym ubezpieczeniom w ZUS i korzysta z ulgi podatkowej, otrzyma pełną stawkę 17 zł.
Trzeba przy tym zauważyć, że stawka minimalna nie obowiązuje w przypadku wykonywania umowy o dzieło. Ma to swoje źródło w konstrukcji takiej umowy, w której z założenia osoba zlecająca wykonanie dzieła nie wymaga od przyjmującego dzieło do wykonania poświęcenia jej określonej liczby godzin, a oczekuje jedynie konkretnego rezultatu. To, ile czasu wymagało stworzenie dzieła zgodnie z wymogami umowy, nie, w tym przypadku znaczenia. Zwiększenie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę nie będzie więc oznaczało zwiększenia wynagrodzeń w ramach umów o dzieło.
Te zasady nie będą miały jednak zastosowania w przypadku umów tylko nazwanych umowami o dzieło, podczas gdy w rzeczywistości mają charakter umów o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o umowie zlecenia.
Podstawa prawna
• rozporządzenie Rady Ministrów z 10 września 2019 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. (Dz.U. poz. 1778);
• art. 45, art. 47 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 645; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1590);
• art. 871 par. 1–2, art. 91, art. 92 par. 1 i 2, art. 129 par, 5, art. 130, art. 1518 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1046);
• art. 8 ust. 4 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1969; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1608);
• art. 6 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2177);
• art. 5 ustawy 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1244);
• art. 18 ust. 5d, ust. 7, ust. 14 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 300; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1590).
