Pracownik nabył uprawnienie do emerytury, ale nadal kontynuuje zatrudnienie. Czy zwolnienie takiej osoby – z uwagi na jej wiek – jest ułatwione?
Podwładni, którzy mają ustalone prawo do emerytury i kontynuują zatrudnienie, nie korzystają z ochrony przewidzianej w art. 39 k.p. (przedemerytalnej), ale nie oznacza to, że firmy mogą łatwiej się z nimi rozstać (nawet jeśli są w zaawansowanym wieku).
Decydujące znaczenie ma tu uchwała Sądu Najwyższego z 21 stycznia 2009 r. (sygn. II PZP 13/08). Wynika z niej, że osiągnięcie wieku emerytalnego oraz nabycie uprawnień nie może stanowić samoistnej i wyłącznej przyczyny wypowiedzenia umowy przez pracodawcę. Zatrudniony emeryt podlega zatem takim samym regułom zwolnienia jak każdy inny pracownik. Firma może wypowiedzieć jego umowę z zachowaniem okresu wypowiedzenia i ze wskazaniem przyczyn uzasadniających wymówienie (innych niż sam fakt bycia emerytem i wiekowo zaawansowanym pracownikiem; dotyczy to oczywiście umów na czas nieokreślony), rozwiązać umowę bez wypowiedzenia z winy pracownika – emeryta, albo uzgodnić z tym ostatnim zakończenie zatrudnienia za porozumieniem stron. Przepisy nie przewidują żadnych uproszczonych trybów w tym zakresie. Uzasadnienie wypowiedzenia musi odwoływać się do obiektywnych, indywidualnie skonkretyzowanych przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy związanych ze świadczeniem obowiązków, takich jak np. niewłaściwe wykonywanie zadań, obniżenie wydajności, długotrwałe nieobecności w pracy spowodowane chorobami, brak zdolności dostosowania się do procesów modernizacyjnych, ograniczenie zakresu działalności zakładu pracy, zmiana profilu działalności produkcyjnej lub usługowej wymuszająca zatrudnienie osób o innych kwalifikacjach itp. (wyrok SN z 25 stycznia 2012 r., sygn. II PK 104/11). Wiek pracownika może być więc tylko dopuszczalną współprzyczyną, a nie samodzielną podstawą wypowiedzenia.
Warto jednak przypomnieć, że w przypadku racjonalizacji (redukcji) zatrudnienia i konieczności doboru pracowników do zwolnienia stosowanie kryterium osiągnięcia wieku emerytalnego jest dopuszczalne i nie stanowi działania dyskryminacyjnego (wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2003 r., sygn. I PK 80/03).