Subskrybuj nas na Youtube
Klient przy zakupie piwa przyniósł kilka butelek na wymianę. Przyjęcia dwóch z nich odmówiliśmy. Wyjaśniliśmy klientowi, że nie prowadzimy sprzedaży takiego piwa, jak wskazują obie etykiety, nie mamy obowiązku ich odbierać, zwłaszcza za zwrotem kaucji, bo jej nie pobraliśmy. Klient twierdzi jednak, że nie mamy racji i skoro butelki miały jednakowy kształt jak te, które przyjmujemy – to musimy je od niego odebrać. Zapowiedział, że zgłosi sprawę inspekcji handlowej. Czy sprzedawca może odmówić przyjęcia butelek po piwie i zwrotu pieniędzy, gdy klient nie kupował u niego napoju?
Tak. Sprzedawca nie musi przyjmować takich butelek. Jak informuje Luiza Chmielewska, naczelnik Wydziału Prawno-Organizacyjnego i Ochrony Konsumentów Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Bydgoszczy, przepisy ustawy z 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz.U. poz. 888 ze zm., dalej u.g.o.), nie nakładają na przedsiębiorców obowiązku przyjmowania odpadów opakowaniowych po produktach, których nie mają w swojej ofercie.
Prawo do zwrotu kaucji
Osobną kwestią jest zwrot pobranej kaucji. Wymienione akty prawne się do tej materii nie odnoszą. W tym zakresie należałoby się odwołać do ustawy z 23 czerwca 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U z 2016 r. poz. 380 ze zm.).
– Należy przyjąć, iż fakt pobrania przy zakupie piwa kaucji za butelkę oznacza zawarcie umowy pomiędzy kupującym a sprzedającym, na mocy której sprzedający zobowiązuje się przyjąć od kupującego określoną ilość butelek za zwrotem konkretnej kwoty na warunkach określonych przez strony umowy – mówi Monika Wojtynek-Kordys, zastępca śląskiego wojewódzkiego inspektora IH. – Konsument chcący uzyskać zwrot pobranej uprzednio kaucji powinien wykazać, iż do jej pobrania rzeczywiście doszło, w jakiej wysokości oraz przez jakiego przedsiębiorcę, np. poprzez okazanie paragonu, na którym operacja pobrania kaucji została odnotowana. Z istoty kaucji wynika również, że powinna być ona zwrócona konsumentowi, który oddaje opakowanie zwrotne po piwie, bez wymogu kolejnego zakupu piwa – dodaje.
Powyższą argumentację rozwija Mikołaj Maśliński, associate w kancelarii SMM Legal. Jego zdaniem ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi nie przewiduje obowiązkowego stosowania kaucji za opakowania po napojach, ale tego też nie zabrania.
W praktyce zatem zasady obrotu butelkami zwrotnymi ustalają między sobą wprowadzający produkty w opakowaniach (czyli producenci piwa) i sprzedawcy tych produktów. Kaucja jest elementem umowy cywilnoprawnej zawieranej wyłącznie pomiędzy poszczególnymi uczestnikami obrotu tym opakowaniem na różnych poziomach dystrybucji (producentami i hurtowniami, hurtowniami i sklepami, sklepami i klientami). Sklep, nabywając piwo w butelkach zwrotnych, uiszcza kaucję za każdą z nich. Jeśli sklep zwróci butelki hurtowni – dochodzi do zwrotu kaucji, z kolei hurtownia odzyskuje kaucję, zwracając butelki do producenta. Koło się zamyka.
Zasady należy określić
Zdaniem większości ekspertów odmowa przyjęcia butelki i zwrotu kaucji przez sklep, który nie prowadzi sprzedaży danej marki napoju, jest dopuszczalna. Zwłaszcza że, co istotne, browary raczej są zainteresowane przyjmowaniem wyłącznie swoich butelek. Dlatego też sklepy często wprowadzają zasadę nieprzyjmowania butelek po napojach, które nie pochodzą od producenta oferowanego przez nich piwa.
Kwestię tę jednak bezpiecznie jest rozstrzygnąć w regulaminie lub informacji dla klientów mówiącej o zasadach zwrotu. – Jeżeli sprzedawca przy sprzedaży piwa i pobieraniu kaucji zastrzegł, iż przyjmuje zwrot identycznych opakowań lub opakowań po piwie dostępnym w danym sklepie, konsument winien ten warunek spełnić, by skutecznie móc domagać się zwrotu kaucji. W razie braku zastrzeżenia odmowę przyjęcia dowolnych butelek zwrotnych po piwie należy traktować jako niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy – uważa Monika Wojtynek-Kordys.
Można wymagać paragonu
Warto podkreślić, że uzależnienie zwrotu kaucji od okazania paragonu chroni właścicieli sklepów przed przyjęciem zbyt dużej liczby butelek. Gdyby przedsiębiorcy wypłacali każdemu klientowi kaucję za opakowania, mogliby mieć problem ze zwrotem nadmiernej ilości butelek i otrzymaniem swoich kaucji od producenta.
Zdarza się, że w sklepie występuje deficyt butelek. Wtedy placówki oczywiście mogą przyjmować opakowania nawet bez okazania dowodu zakupu.
Obowiązek zbiórki odpadów
Choć nie można zmusić sprzedawców do przyjęcia butelek po piwie, którego nie mają w obrocie lub bez okazania paragonu, to jednak ciążą na nich pewne obowiązki.
Rozdział 7 u.g.o. stanowi, że sprzedawca detaliczny produktów w opakowaniach jest zobowiązany do przyjmowania pustych opakowań po środkach ochrony roślin będących środkiem niebezpiecznym.
Z kolei art. 44 u.g.o. stanowi, że sklepy o powierzchni handlowej powyżej 2000 mkw. są obowiązane prowadzić na własny koszt selektywne zbieranie odpadów opakowaniowych po produktach, które znajdują się w ich ofercie handlowej, według rodzajów opakowań, z których powstały.
Pozostałe sklepy detaliczne, które sprzedają produkty w opakowaniach, zgodnie z art. 42 u.g.o. są obowiązane przekazywać klientom informacje o dostępnych systemach zwrotu, zbierania i odzysku, w tym recyklingu, odpadów opakowaniowych. – Przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego, który sprzedaje produkty w opakowaniach, powinien wywiesić w miejscu sprzedaży informację o: dostępnych systemach zwrotu, zbierania i odzysku, w tym recyklingu, odpadów opakowaniowych, właściwym postępowaniu z odpadami opakowaniowymi, a także wyjaśnienie oznaczeń stosowanych na opakowaniach – wyjaśnia zastępca śląskiego wojewódzkiego inspektora IH.ⒸⓅ
Ważne
By zapobiec ewentualnym problemom, sklep powinien określić zasady zwrotu butelek w swoim regulaminie lub informacji dla klientów
Postawa prawna
Art. 42 i 44 ustawy z 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz.U. z 2013 r. poz. 888 ze zm.).