ikona lupy />
Zmiany w opodatkowaniu dochodów z polisolokat / Dziennik Gazeta Prawna
Chodzi o polisolokaty, czyli umowy ubezpieczenia na życie zawierane na określony czas (najczęściej na 6 miesięcy lub rok), na podstawie których składka jest niemal w całości inwestowana. Po wygaśnięciu umowy pieniądze wracają do klienta wraz z odsetkami i to bez potrącania podatku Belki (19 proc.). Jedynie minimalna część wpłaconej składki przeznaczana jest na ochronę ubezpieczeniową, która jest cechą typowych polis. Polisolokaty, mimo że zawierane w formie ubezpieczenia na życie, de facto nie pełnią więc funkcji ochronnej, ale głównie inwestycyjną. Dlatego, zdaniem Ministerstwa Finansów, nie ma żadnego uzasadnienia, aby tego rodzaju produkty – choć opakowane w umowę ubezpieczeniową – nie były objęte podatkiem dochodowym tak jak np. lokaty bankowe.

Zmiana przepisów

Paweł Skorłutowski, doradca podatkowy, menedżer w Paczuski Taudul Doradcy Podatkowi, wyjaśnia, że powodem pojawienia się na rynku polisolokat było zwolnienie ich z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.). Z przepisu tego wynika, że wolne od podatku są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych.
– Wypłacony zysk z polisolokaty pełni funkcję odsetek od depozytu, ale te ostatnie podlegają opodatkowaniu 19-proc. podatkiem dochodowym – przypomina Paweł Skorłutowski.
Ministerstwo zamierza opodatkować zyski z polisolokat od początku 2015 r. W tym celu proponuje zmiany w art. 21 ust. 1 pkt 4 lit. b., w art. 24 (poprzez dodanie ust. 15a–15c) oraz w art. 30a ust. 1 (poprzez dodanie pkt 5a) ustawy o PIT.
Zgodnie z projektem opodatkowaniu ma podlegać dochód z tytułu inwestowania składki na podstawie umowy, w której świadczenie zakładu ubezpieczeń jest ustalane w oparciu o określone indeksy lub wartości bazowe. Przepis ten budził wątpliwości Polskiej Izby Ubezpieczeń. Uważała, że uzależnienie wysokości wypłaty kwoty ubezpieczenia od różnego rodzaju indeksów lub wartości bazowych jest charakterystyczne nie tylko dla produktów inwestycyjnych (polisolokat), lecz także dla typowych ubezpieczeń ochronnych, gdzie ma na celu uaktualnienie wartości świadczenia.
Resort finansów uwzględnił te uwagi w najnowszej wersji projektu, przyjętej 16 stycznia 2014 r. przez Stały Komitet Rady Ministrów. Wprowadził do niej zastrzeżenie, że opodatkowanie nie ma zastosowania do umów ubezpieczenia, gdy przy ustalaniu wartości rezerwy w dziale ubezpieczeń na życie stosowana jest stopa techniczna, o której mowa w przepisach o rachunkowości zakładów ubezpieczeń.
– Izba zwracała uwagę przede wszystkim na to, aby podatkiem dochodowym nie zostały objęte ubezpieczenia typowo ochronne, gwarantujące świadczenie dla najbliższych po śmierci ubezpieczonego. To z punktu widzenia klientów kwestia najważniejsza i postulat ten został spełniony – mówi Marcin Tarczyński, analityk Polskiej Izby Ubezpieczeń.
Opodatkowanie polis może pójść za daleko. Zapłacimy PIT od ubezpieczenia na życie?
Opodatkowanie polis może pójść za daleko. Zapłacimy PIT od ubezpieczenia na życie?

Zobacz również
Według Pawła Skorłutowskiego zmianę projektu należy rozumieć właśnie jako próbę wyłączenia z opodatkowania świadczeń z ubezpieczeń o charakterze ochronnym. – O ile jednak zabieg ministra jest słuszny, o tyle sposób sformułowania przepisu oceniam negatywnie. Jest to psucie systemu podatkowego poprzez odwołanie się do regulacji pozapodatkowych – mówi ekspert. Dodaje, że przepis może być przyczyną sporów interpretacyjnych między zakładami ubezpieczeń, które będą pobierać należny podatek od polis, a fiskusem.

Ważna data

Tuż przed przekazaniem projektu pod obrady Stałego Komitetu Rady Ministrów resort finansów zaproponował wprowadzenie przepisu przejściowego. Zgodnie z nim nowe zasady opodatkowania polisolokat będą miały zastosowanie tylko do umów ubezpieczenia zawartych od 1 stycznia 2015 r. Jednocześnie ministerstwo zastrzega, że umowy zawarte, zmienione lub przedłużone przed 1 stycznia 2015 r., ale już po upływie 14 dni od ogłoszenia zmian w Dzienniku Ustaw (czyli po wejściu w życie nowych przepisów), skorzystają ze zwolnienia tylko do końca 2014 r. W takiej sytuacji uzyskane dochody będą opodatkowane w wysokości przypadającej proporcjonalnie na okres, w którym podatnikowi już nie przysługuje zwolnienie (czyli od 1 stycznia 2015 r.).
– Wprowadzenie takiego przepisu to wyraz obaw przed masowym zawieraniem nowych umów lub zmienianiem starych jeszcze przed tą datą – mówi Paweł Skorłutowski. W jego ocenie jest to przejaw nadmiernego fiskalizmu Ministerstwa Finansów, nawet w sprawach, które nie mają zasadniczego znaczenia dla budżetu państwa.
Doradca podatkowy z kancelarii Paczuski Taudul uważa, że treść przepisu przejściowego jest skomplikowana, bo wymaga analizy, kiedy umowa ubezpieczenia została zawarta, a następnie, jakie wypłaty z niej przypadają proporcjonalnie na okres objęty zwolnieniem.

70 mln zł tyle rocznie może zyskać budżet państwa po wejściu w życie nowych przepisów

Rodzaje polis inwestycyjnych

● Indywidualne ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi (UFK). W ramach takiego ubezpieczenia klient przez dłuższy okres, np. kilku lat, cyklicznie, np. co miesiąc, wpłaca składkę. Jej część jest przeznaczona na ochronę ubezpieczeniową, a część jest lokowana w ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe (inwestujące w akcje, obligacje itd.) i ma być później systematycznie wypłacana. Zyski z UFK są objęte 19-proc. stawką podatku na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem, opodatkowane są dochody z funduszy kapitałowych (do nich zaliczane są fundusze inwestycyjne oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe). Podatek ten rozlicza jako płatnik towarzystwo ubezpieczeniowe. Produkty tego typu budzą dziś duże kontrowersje. Klienci mają np. problemy z wyjściem z inwestycji przed narzuconym przez ubezpieczyciela terminem. Aby odzyskać pieniądze, muszą ponosić bardzo wysokie opłaty likwidacyjne, często przewyższające wartość zgromadzonego przez lata kapitału. Z tego względu klienci kilku towarzystw złożyli przeciw nim pozwy zbiorowe.

● Polisolokaty. Oparte są na krótkoterminowych umowach ubezpieczenia na życie, np. 6- czy 12-miesięcznych. Część wpłacanych pieniędzy, z reguły minimalna, przekazywana jest na ubezpieczenie. Pozostała jest inwestowana – np. w instrumenty pochodne, a po wygaśnięciu umowy zwracana. Zyski z tej inwestycji są zwolnione z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem wolne od podatku są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych.

Etap legislacyjny
Projekt przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów