Nie można być w trakcie sprawy rozwodowej i rozliczyć się z podatku dochodowego jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Nawet jeśli faktycznie sprawuje się taką opiekę.
Nasza czytelniczka chciała wiedzieć, czy aby rozliczyć się wspólnie z dzieckiem, musi mieć orzeczenie sądowe o rozwodzie. Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) osobą samotnie wychowującą dziecko jest rodzic lub opiekun prawny będący panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką czy rozwodnikiem. Może to być też osoba, w stosunku do której orzeczono separację albo osoba pozostająca w związku małżeńskim – jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. Ważne jest, aby dziecko było wychowywane w roku podatkowym tylko przez tego rodzica lub opiekuna prawnego oraz by zeznanie podatkowe za dany rok zostało złożone w terminie, czyli do 30 kwietnia następnego roku.
Liczy się status
Preferencyjne rozliczenie przysługuje z tytułu wychowania dziecka małoletniego i dziecka, które – bez względu na wiek – otrzymywało zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną. Z tej formy rozliczenia mogą też skorzystać rodzice lub opiekunowie prawni wychowujący dzieci uczące się (do 25. roku życia).
Dla urzędu skarbowego ważne jest, aby rozwód lub separacja zostały już orzeczone przez sąd. Organ nie uzna tego, że ktoś faktycznie samotnie wychowuje dziecko, jeśli jest dopiero w trakcie sprawy rozwodowej. Takie stanowisko potwierdził dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 30 lipca 2012 r. (nr IBPB II/ 1/ 415-456/12/AŻ). Uznał, że to, iż podatniczka rzeczywiście samotnie wychowuje dziecko, jest niewystarczającą przesłanką do skorzystania z możliwości preferencyjnego opodatkowania dochodów. „Ustawa wymaga, by podatnik w świetle prawa posiadał status osoby samotnej, np. rozwiedzionej” – czytamy w uzasadnieniu interpretacji.
Czas bez znaczenia
Co ważne, nie trzeba wychowywać samotnie dziecka przez cały rok podatkowy, aby dokonać odpowiedniego rozliczenia. Wystarczy np., że rozwód zostanie orzeczony w grudniu, aby rodzic mógł w zeznaniu za rok, w którym doszło do rozwodu, skorzystać z preferencji.
– Orzeczenia sądowego nie trzeba dołączać do zeznania podatkowego, ale należy je posiadać, by móc okazać urzędowi skarbowemu, jeśli ten w ramach np. czynności sprawdzających zapyta o podstawę preferencyjnego rozliczenia z dzieckiem – przypomina Anna Misiak, doradca podatkowy, szefowa zespołu ds. podatków osobistych w MDDP.
Spory rodziców
– Przepis nie jest jednak precyzyjny i nie ma gotowej odpowiedzi na pytanie, np. co w sytuacji rozwiedzionych rodziców, którym przysługuje pełnia praw rodzicielskich. O tym, kto może skorzystać ze statusu osoby samotnie wychowującej dziecko, decydować będą zgromadzone przez podatnika dowody – uważa Joanna Narkiewicz-Tarłowska, doradca podatkowy z PwC. Jak mówi, wskazówką może być np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 maja 2011 r. (sygn. akt. II FSK 30/10), w którym sąd stwierdził m.in., iż osobą samotnie wychowującą dziecko jest niewątpliwie jeden z rodziców lub opiekun prawny, z którym dziecko faktycznie mieszka i który troszczy się o jego codzienny byt, o jego stan zdrowia, który osobiście lub przy pomocy zaufanej osoby towarzyszy dziecku do i ze szkoły, który interesuje się postępami dziecka w nauce (uczestniczy w wywiadówkach szkolnych), rozwojem fizycznym i intelektualnym (koła sportowe, lekcje muzyki itp.). W razie sporu czy wątpliwości odpowiedź na pytanie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, może więc dać jedynie postępowanie dowodowe.
– Zwłaszcza że jak zauważył sąd, sam fakt płacenia alimentów przez ojca oraz ustalenie przez sąd rodzinny miejsca zamieszkania dziecka przy jego matce nie może i nie przesądza o tym, kto faktycznie je wychowuje – dodaje Joanna Narkiewicz-Tarłowska.