W wyroku z dnia 22 października 2015 r. w sprawie David Hed qvista p. Skatteverke (sygnatura C-264/14) Trybunał Sprawiedliwości UE uznał, że operacja wymiany bitcoina na środki pieniężne powinna być wolna od opodatkowania na tej samej zasadzie, na jakiej zwolnione są od opodatkowania transakcje wymiany walut.

W wyroku tym kluczowe jest wskazanie, że bitcoin, dokładnie tak jak fizyczne waluty, spełnia funkcję płatniczą, a więc także umarza zobowiązania. Nie ma przy tym znaczenia, że jest on „umownym”, a nie prawnym środkiem płatniczym. Ponieważ kryptowaluty wypełniają te same funkcje co tradycyjne waluty, ich wymiana na instrumenty finansowe powinna być neutralna i respektowana na gruncie podatku od towarów i usług.

Dopiero po tym pozytywnym dla podatników wyroku TSUE polskie organy skarbowe zmieniły swoje stanowisko, czemu dały wyraz w wielu interpretacjach indywidualnych.

Przychód w kryptowalucie

Zasadne jest rozróżnienie przychodu uzyskanego w kryptowalucie oraz przychodu pochodzącego z wymiany kryptowaluty na prawne środki płatnicze. Legalny przychód w kryptowalucie użytkownik może uzyskać albo poprzez otrzymanie kryptowaluty od innego użytkownika, albo poprzez jej „wykopanie”. W obu przypadkach majątek takiej osoby zostaje powiększony o wartość kryptowaluty, która do celów podatkowych powinna być traktowana jako mienie. W rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych powstanie przychodu powoduje materializację obowiązku podatkowego.

W polskim systemie nie ma innej możliwości ustalenia tego przychodu niż tylko w prawnym środku płatniczym. W tej sytuacji powstaje problem przeliczenia wartości kryptowaluty na dany dzień. Logiczne jest, że jeżeli nie istnieje inna metoda wyceny, to należy wziąć pod uwagę wartość rynkową konkretnej kryptowaluty opartą na średnim kursie wymiany i określonej giełdzie kryptowalut. Moment wejścia w posiadanie kryptowalut to moment wejścia w posiadanie wartości transakcyjnej.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami są m.in. otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika w danym roku kalendarzowym wartości pieniężne. Pojęcie wartości pieniężnych nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane. Według J. Marciniuka jest to „rodzaj aktywów finansowych, które mogą być używane do regulowania zobowiązań pieniężnych jako substytut mimo, że nie są pieniądzem. Wartości pieniężne wyrażają istnienie prawa majątkowego o określonej wartości. Posłużenie się wartościami pieniężnymi zamiast pieniądza wymaga zgody wierzyciela” (J. Marciniuk, Komentarz do art. 11 u.p.d.o.f., Podatek dochodowy od osób fizycznych. Komentarz, Warszawa 2015).

Rozliczenie sprzedaży kryptowalut z urzędem skarbowym

Kryptowaluty rozlicza się dopiero na koniec roku podatkowego (w rocznej deklaracji) i płaci wyłącznie roczny podatek od całości rozliczeń, czyli 19 proc. przychodu po odjęciu od niego kosztów uzyskania. Koszty te na giełdach walut wirtualnych identyfikuje się na podstawie dokumentów zawierających następujące informacje:

  • rodzaj kryptowaluty;
  • nazwa (identyfikacja) kryptowaluty;
  • kod/oznaczenie kryptowaluty;
  • ilość, data i sposób nabycia;
  • koszt transakcyjny nabycia;
  • potwierdzenia przelewów bankowych na rachunek giełdy walut wirtualnych;
  • wyciągi elektroniczne, arkusze lub wiadomości potwierdzające dokonanie transakcji.

Dla celów podatkowych nie ma znaczenia rodzaj kryptowaluty – koszty poniesione z tytułu zakupu jednej można rozliczać w deklaracji PIT z przychodem ze sprzedaży innej. Koszty należy wykazać nawet wtedy, gdy nie uzyskano w danym roku podatkowym żadnych przychodów z tego tytułu. Inaczej, niż ma to miejsce w przypadku rozliczenia przychodów z pozostałych kapitałów pieniężnych w deklaracji PIT-38, może wystąpić sytuacja, gdy deklaracja będzie zawierać wykazane koszty nabycia kryptowaluty, ale nie wykaże przychodów z tytułu ich sprzedaży.

Przychód ze zbycia kryptowalut

Nabycie i późniejsze zbycie kryptowaluty z zyskiem generuje zobowiązanie podatkowe. Zgodnie z art. 10 u.p.d.o.f. przychód z tytułu sprzedaży tego aktywa powinien zostać zaliczony do źródła przychodów – praw majątkowych, w tym odpłatnego ich zbycia. Kosztem uzyskania przychodu będą udokumentowane, faktycznie poniesione koszty, adekwatnie do treści art. 22 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy.

W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 marca 2018 r. (sygnatura II FSK 488/16) sąd zajął stanowisko względem przychodu ze sprzedaży kryptowaluty jako przychodu z praw majątkowych w następujący sposób: „Przychód ze sprzedaży zakupionej kryptowaluty bitcoin stanowić zatem będzie przychód z praw majątkowych, o których mowa w art. 18 u.p.d.o.f.”.

Biorąc pod uwagę to stanowisko NSA, należy uznać, że dochodem podlegającym w takim przypadku opodatkowaniu będzie nadwyżka sumy przychodów z tego źródła, a więc praw majątkowych, nad kosztami ich uzyskania. Co najciekawsze, sprzedaż kryptowaluty nie będzie jednak stanowić źródła opodatkowania według zasad wynikających z art. 30a ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. (a więc przy zastosowaniu 19-proc. stawki podatkowej), lecz według progresywnej skali podatkowej, czyli z zastosowaniem art. 27 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy. ©℗