To w ustawie, a nie w rozporządzeniu, należy zapisać przypadki, w jakich nie ma potrzeby uzyskiwania pozwoleń na utrwalanie wizerunku obiektów strategicznych, których fotografowanie zostało zakazane na podstawie ustawy o obronie Ojczyzny (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 248 ze zm.) – podkreśla w piśmie do ministra obrony narodowej rzecznik praw obywatelskich.

Zakaz fotografowania obiektów strategicznych

Prof. Marcin Wiącek nie po raz pierwszy zgłasza swoje zastrzeżenia wobec przepisów, które wprowadziły zakaz fotografowania, filmowania czy też utrwalania w inny sposób obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa czy też obiektów resortu obrony narodowej. W swoich wcześniejszych wystąpieniach zwracał uwagę m.in. na ich niezgodność z art. 54 ust. 1 ustawy zasadniczej, który zapewnia każdemu m.in. pozyskiwanie informacji. RPO uważa bowiem, że zagwarantowana w tym przepisie wolność została ograniczona bez konstytucyjnie legitymowanego powodu.

W swoim najnowszym wystąpieniu adresowanym do Władysława Kosiniaka-Kamysza prof. Wiącek podnosi z kolei problem konstytucyjności rozporządzenia ministra obrony narodowej z 27 marca 2025 r. (Dz.U. z 2025 r. poz. 432). W tym akcie zostały zawarte zasady wydawania zezwoleń na fotografowanie, filmowanie lub utrwalanie w inny sposób obrazu lub wizerunku obiektów objętych zakazami. Rozporządzenie stanowi, że takie zezwolenia wydaje się na wniosek zainteresowanej osoby lub podmiotu.

Ponadto określa ono przypadki, w których nie trzeba ubiegać się o ich wydanie. Problem polega na tym, że zawarte w ustawie upoważnienie do wydania rozporządzenia nie zawiera umocowania do uregulowania tych wyjątków. Ustawa pozwala bowiem ministrowi na określenie w drodze rozporządzenia jedynie trybu oraz terminów wydawania zezwoleń na fotografowanie.

RPO przypomina, że z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynika, że rozporządzenie ma wykonywać ustawę, a nie uzupełniać ją w sposób samoistny, regulując kwestie pominięte przez ustawodawcę. Tymczasem, pisze prof. Wiącek, kwestionowane przepisy rozporządzenia uzupełniają ustawę o treści, których w niej brak.

Zezwolenia na robienie zdjęć obiektom wojskowym w sprzeczności z konstytucją

RPO ma wątpliwości także co do przepisu rozporządzenia, który stanowi, że wniosek o wydanie zezwolenia na utrwalanie obiektów zawiera imię, nazwisko, adres zamieszkania, adres do korespondencji, rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości. Prof. Wiącek uważa, że wymóg ten pozostaje w kolizji m.in. z art. 51 ust. 1 konstytucji, z którego wynika, że nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby. ©℗