Prokurator Zapaśnik ostatecznie przeniesiona w stan spoczynku

Prokurator generalny zgodnie z prawem odmówił Barbarze Zapaśnik zgody na dalszą pracę na stanowisku prokuratora. Wniosek o to został bowiem złożony zbyt późno – uznał Sąd Najwyższy.

W tej sprawie nie chodziło o skuteczność przywrócenia prokurator Zapaśnik do służby w 2016 r., tylko o wyrażenie zgody na dalszą jej pracę. W grudniu 2023 r. ukończyła ona bowiem 65 lat, a zgodnie z przepisami prokurator przechodzi wówczas w stan spoczynku, chyba że nie później niż na sześć miesięcy przed ukończeniem tego wieku złoży wolę dalszego zajmowania stanowiska. Barbara Zapaśnik taki wniosek złożyła 13 października 2023 r. Prosiła w nim o wyrażenie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska prokuratora Prokuratury Regionalnej w Szczecinie do 31 grudnia 2025 r.

W tym czasie prokuratorem generalnym był jeszcze Zbigniew Ziobro, a od 27 listopada 2023 r. do 13 grudnia 2023 r. – Marcin Warchoł. To o tyle istotne, że wszystkie trzy decyzje odmowne dotyczące wniosku prokurator Zapaśnik zapadły w okresie od 15 listopada do 30 listopada, choć wydawał je dyrektor biura kadr Prokuratury Krajowej (z upoważnienia I zastępcy PG – prokuratora krajowego Dariusza Barskiego). We wszystkich uznano, że wniosek został złożony z uchybieniem terminu, który upływał 3 czerwca 2023 r.

Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego oddaliła odwołanie prokurator Zapaśnik od tych decyzji, zgadzając się w pełni, że z powodu niedochowania terminu wniosek nie mógł zostać rozpoznany pozytywnie. Odwołała się do wcześniejszego orzecznictwa SN, w którym niejednokrotnie stwierdzano, że termin na złożenie wniosku o wyrażenie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska po ukończeniu 65 lat jest szczególnym terminem prekluzyjnym i jeśli nie zostanie dochowany, to wniosek nie może zostać rozpatrzony pozytywnie. Co prawda, wspomniane orzecznictwo dotyczy sędziów, ale w pełni można je odnieść do tej sprawy, gdyż przepisy odnoszące się do prokuratorów odsyłają do ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 334 ze zm.). Na przykład w wyroku SN z 14 grudnia 2004 r. (sygn. akt III KRS 8/04) stwierdzono, że termin do złożenia oświadczenia woli dalszego zajmowania stanowiska sędziowskiego „nie może (…) zostać przywrócony, gdyż nie istnieje żaden przepis (…) pozwalający na takie rozstrzygnięcie”.

W tej sprawie SN nie badał tego, czy prokurator Zapaśnik w 2016 r. została skutecznie przywrócona do służby. Zostało to zakwestionowane po tym, gdy 12 stycznia 2024 r. prokurator generalny Adam Bodnar, odwołując z funkcji prokuratora krajowego Dariusza Barskiego, stwierdził, że przepis, na podstawie którego przywrócono do prokuratury tego ostatniego, obowiązywał tylko przez 60 dni i po 4 maja 2016 r. nie mógł być stosowany. Na podstawie tego samego przepisu przywrócono do służby (też po 4 maja 2016 r.) prokurator Zapaśnik. Sąd Apelacyjny w Szczecinie uznał, że nieskutecznie.

W odwołaniu rozpoznawanym teraz przez SN prokurator Zapaśnik próbowała powołać się na art. 47 par. 3 ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o prokuraturze (Dz.U. z 2016 r. poz. 178), czyli dalszym paragrafie przepisu, który zdaniem Bodnara i SA w Szczecinie obowiązywał tylko przez 60 dni. Zgodnie z nim w przypadku przywrócenia do służby prokurator może w każdym czasie wrócić do stanu spoczynku na swój wniosek za miesięcznym wypowiedzeniem. SN w uzasadnieniu wyroku nie odniósł się jednak do tego wątku, poprzestając na stwierdzeniu uchybienia sześciomiesięcznego terminu.©℗

orzecznictwo