Przesłuchania małoletnich pod specjalnym nadzorem

Sąd lub prokurator (w zależności od fazy postępowania) będą zobligowani do ustalenia, czy świadek ze względu na jego wiek, rozwój intelektualny czy stan emocjonalny jest w stanie wziąć udział w przesłuchaniu – przewiduje projekt rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie sposobu przygotowania i przeprowadzenia przesłuchania przeprowadzanego w trybie określonym w art. 185a–185c i 185e kodeksu postępowania karnego.

Przesłany do konsultacji dokument doprecyzowuje zasady dotyczące przesłuchań małoletnich świadków oraz pokrzywdzonych, a także świadków, u których występują zaburzenia psychiczne, rozwojowe, zakłócenia zdolności postrzegania lub odtwarzania przez nich postrzeżeń. W takich przypadkach sąd lub prokurator w postępowaniu przygotowawczym w pierwszej kolejności będą musieli ustalić, czy dana osoba może w ogóle zostać przesłuchana. W tym celu odpowiedni organ będzie brał pod uwagę m.in. rozwój intelektualny świadka lub pokrzywdzonego, a w przypadku cudzoziemców będzie zobligowany m.in. do ustalenia, czy posługuje się on językiem polskim w stopniu komunikatywnym.

Zgodnie z projektem przed przesłuchaniem biegły psycholog będzie miał obowiązek m.in. przeprowadzenia w pokoju przesłuchań wstępnej rozmowy ze świadkiem w celu nawiązania z nim kontaktu, ustalenia lub rozpoznania jego aktualnego stanu fizycznego, psychicznego, emocjonalnego, zaznajomienia go z przebiegiem i miejscem przesłuchania. W razie potrzeby obniżenia poziomu niepokoju lub lęku osoby, która ma być poddana czynności przesłuchania, psycholog będzie mógł zaproponować jej techniki relaksacyjne lub ustalić, czy są inne, preferowane przez nią sposoby regulacji emocji.

Przed rozpoczęciem czynności sędzia ustali z psychologiem zasady współpracy i sposób formułowania pytań. Z kolei biegły przedstawi sędziemu zebrane informacje o świadku, w tym przede wszystkim te dotyczące jego stanu emocjonalnego, znajomości i rozumienia przez niego zasad i celu przesłuchania, a także jego praw i obowiązków. W przypadku osób, u których występują zaburzenia psychiczne lub rozwojowe, psycholog będzie również informował o czasie potrzebnym świadkowi na udzielenie odpowiedzi.

Przesłuchania świadków lub pokrzywdzonych, o których mowa w art. 185a–185c i 185e k.p.k., mają się odbywać w przyjaznych pokojach przesłuchań. Projekt przewiduje, że osoba, która ma być poddana tej czynności, ma mieć możliwość obejrzenia takiego pomieszczenia i musi się to stać najpóźniej w dniu przesłuchania. Jeśli zaś chodzi o warunki, jakim powinny odpowiadać przyjazne pokoje przesłuchań, to muszą być one izolowane od odgłosów dobiegających z zewnątrz w takim stopniu, aby świadek mógł się skoncentrować i miał swobodę wypowiedzi. Projektodawcy nakazują również, aby tego typu pomieszczenia były w kolorze białym lub w ciepłych odcieniach koloru szarego. Mają się w nim znajdować przedmioty ułatwiające uzyskanie zeznań od świadka (np. kredki, papier, rysunki) oraz umożliwiające obniżenie poczucia lęku i napięcia (m.in. poduszki, maskotki do przytulania).

W projekcie jednoznacznie przesądzono również, że w trakcie tego typu przesłuchań nie używa się strojów urzędowych. ©℗