Postępowanie o zatwierdzenie układu jest jednym z czterech postępowań przewidzianych ustawą – Prawo restrukturyzacyjne (ich wspólnym mianownikiem jest cel – uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika).
Wspomniana procedura daje dłużnikowi możliwość ustalenia z wierzycielami zasad spłaty swojego zadłużenia w taki sposób, aby mógł kontynuować prowadzenie działalności gospodarczej. Ponadto, postępowanie o zatwierdzenie układu udziela przedsiębiorcy w kryzysie sposobności do skorzystania ze specjalnej ochrony przed egzekucją oraz przed wypowiedzeniem umów kluczowych dla prowadzenia przedsiębiorstwa. Zaletą omawianego postępowania jest też możliwość dokonania samodzielnego wyboru doradcy restrukturyzacyjnego, który będzie czuwał nad prawidłowym przebiegiem procedury. Obecność doradcy wynika w szczególności z innej cechy charakterystycznej dla postępowania o zatwierdzenie układu. Procedura ta, niemal w całości toczy się bez udziału sądu. Stąd też, cechuje się nieco mniejszym formalizmem, aniżeli pozostałe postępowania restrukturyzacyjne. Podsumowując, postępowanie o zatwierdzenie układu jest dla dłużnika zmagającego się z trudnościami finansowymi szansą na uniknięcie upadłości, poprzez zawarcie porozumienia (układu) z wierzycielami. Jednocześnie, postępowanie to cechuje się ograniczeniem formalności oraz sposobnością do skorzystania ze specjalnej ochrony przed egzekucją i wypowiedzeniem umów kluczowych dla prowadzonego przez dłużnika biznesu. Kto zatem może skorzystać z takiego postępowania?
Dla kogo dedykowane jest postępowanie o zatwierdzenie układu?
Postępowanie o zatwierdzenie układu dedykowane jest dla dłużników niewypłacalnych albo zagrożonych niewypłacalnością, a więc mówiąc w uproszczeniu takich, którzy zmagają się z problemami finansowymi. Co do zasady, z postępowania o zatwierdzenia układu mogą skorzystać osoby posiadające status przedsiębiorcy (ustawa reguluje te kwestie szczegółowo i przewiduje pewne wyjątki, jednak dla uproszczenia, w dalszej części będzie mowa wyłącznie o „przedsiębiorcy”). Dodatkowo trzeba wskazać, że z drugiej strony ustawa wyklucza możliwość prowadzenia postępowania o zatwierdzenie układu w przypadku, gdy zbyt duża część zobowiązań jest kwestionowana przez dłużnika (tzw. wierzytelności sporne). W tym zakresie ustawa w dość skomplikowanych słowach wskazuje, że omawiane postępowanie może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Ujmując prościej można powiedzieć, że postępowanie o zatwierdzenie układu nie może być prowadzone, jeżeli udział wierzytelności spornych, w łącznej sumie wierzytelności spornych i bezspornych, przekroczy 15%.
Przykład:
Dłużnik A posiada zobowiązania bezsporne (tj. nie kwestionuje, że jest zobowiązany zapłacić wierzycielom określone kwoty). Ich łączna wysokość wynosi 150 000 zł. Suma zobowiązań spornych Dłużnika A wynosi 17 000 zł (dłużnik nie zgadza się, że jest winny kontrahentowi taką kwotę). Czy w przedstawionym powyżej stanie faktycznym, suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem? Jeżeli suma wierzytelności spornych i bezspornych wynosi 167 000 zł, natomiast Dłużnik kwestionuje wierzytelności w wysokości 17 000 zł, to próg sporności nie został przekroczony – wynosi 10,18% (tyle zatem wynosi udział wierzytelności spornych, w łącznej sumie wierzytelności bezspornych i spornych). Postępowanie o zatwierdzenie układu może być prowadzone.
Od czego zacząć?
W każdym postepowaniu o zatwierdzenie układu, pierwszym krokiem jest nawiązanie współpracy z doradcą restrukturyzacyjnym. Przedsiębiorca zmagający się z trudnościami finansowymi samodzielnie wybiera doradcę, który będzie czuwał nad przebiegiem postępowania o zatwierdzenie układu. Podstawą współpracy będzie umowa podpisywana przez przedsiębiorcę z doradcą restrukturyzacyjnym. Następnie doradca ten obejmie funkcję nadzorcy układu – wspomaga przedsiębiorcę w sporządzeniu odpowiedniej dokumentacji, czuwa nad tokiem postępowania, jak również udziela wierzycielom, czyli głównym interesariuszom postępowania, najważniejszych informacji o toczącej się procedurze.
Obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego – sporządzenie dokumentów
W toku postępowania o zatwierdzenie układu, przedsiębiorca zmagający się z kryzysem będzie musiał przygotować szereg informacji dotyczących swojego majątku oraz zobowiązań, w celu sporządzenia dokumentów niezbędnych dla przeprowadzenia postępowania.
Ustawa przewiduje jednak przypadek, gdy część tej dokumentacji musi być sporządzona stosunkowo szybko – w zasadzie na samym początku procedury. Tak będzie wówczas, gdy przedsiębiorca w kryzysie będzie chciał skorzystać ze wspomnianej na wstępie, specjalnej ochrony przed egzekucją oraz wypowiedzeniem umów kluczowych dla funkcjonowania jego przedsiębiorstwa.
Ochrona ta zostaje aktywowana wraz z dniem obwieszczenia w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (systemie teleinformatycznym, w którym toczą się postępowania restrukturyzacyjne) przez nadzorcę układu, o ustaleniu dnia układowego. Przed dokonaniem takiego obwieszczenia, muszą jednak powstać trzy dokumenty: spis wierzytelności, wstępny plan restrukturyzacyjny oraz spis wierzytelności spornych.
W spisach zamieszcza się informacje o zobowiązaniach przedsiębiorcy, wobec którego wdrożono postępowanie o zatwierdzenie układu. Treść tego dokumentu jest bardzo istotna, ponieważ obrazuje strukturę zobowiązań dłużnika oraz to, które wierzytelności będą poddawane procesowi restrukturyzacji. Wstępny plan restrukturyzacyjny przedstawia zaś wizję naprawy przedsiębiorstwa dłużnika.
Co warte zaznaczenia, dokonanie obwieszczenia (a zatem i aktywacja specjalnej ochrony) jest niedopuszczalne, jeżeli w ciągu ostatnich dziesięciu lat dłużnik prowadził już postępowanie o zatwierdzenie układu, w którym dokonano obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, a także w przypadku, gdy w ciągu ostatnich dziesięciu lat umorzono postępowanie restrukturyzacyjne prowadzone wobec dłużnika (poza przypadkiem umorzenia postępowania za zgodą rady wierzycieli). Innymi słowy, obowiązuje tutaj zasada „raz na 10 lat”.
W sytuacji, gdy przynajmniej jedna z dwóch powyższych przesłanek zostanie spełniona, nadzorca układu odmawia dokonania obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego. Chociaż samo postępowanie o zatwierdzenie układu może dalej się toczyć, dłużnik nie będzie mógł skorzystać ze specjalnej ochrony przed egzekucją oraz z umocnienia umów o podstawowym znaczeniu dla jego biznesu.
PZU - dobre rozwiązanie dla firm w kryzysie
Przepisy prawa restrukturyzacyjnego pozwalają na skorzystanie przez przedsiębiorców zmagających się z kryzysem finansowym z szybkiej procedury restrukturyzacji – postępowania o zatwierdzenie układu. Za sprawą stosunkowo niskiego stopnia sformalizowania, zaangażowania sądu dopiero na samym końcu procedury, nadzoru doradcy restrukturyzacyjnego nad przebiegiem postępowania, a także możliwości skorzystania ze specjalnej ochrony przed wierzycielami, postępowanie to staje się bardzo atrakcyjnym środkiem zaradczym na wyjście z tarapatów finansowych. Co ważne, jak wskazano w artykule, ustawa bardzo szeroko, liberalnie określa krąg podmiotów, które mogą skorzystać z postępowania o zatwierdzenie układu – poza nielicznymi przypadkami, niemal każdy przedsiębiorca w kryzysie finansowym, który nie kwestionuje nadmiernej części swoich zobowiązań, będzie mógł sięgnąć po tę formę uzgodnienia z wierzycielami warunków spłaty zadłużenia. Warto uwypuklić, że nawet w przypadku chęci aktywacji szczególnej ochrony przed wierzycielami, w pierwszej fazie postępowanie nie jest koniecznie sporządzanie dużej ilości skomplikowanych dokumentów, a nadto, w sporządzeniu tych, które są niezbędne, przedsiębiorcę wspomoże wybrany przez niego doradca restrukturyzacyjny. Podsumowując, ustawa nie przewiduje zbyt wygórowanych wymagań wobec przedsiębiorcy w kryzysie, który chce wdrożyć postępowanie o zatwierdzenie układu, a nadto, dzięki obecności doradcy restrukturyzacyjnego, ów przedsiębiorca otrzymuje fachowe wsparcie w wypełnieniu wszelkich formalności.