W czwartek wchodzi w życie nowelizacja rozporządzenia ministra sprawiedliwości – Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1078 ze zm.). Nowe rozporządzenie rozszerza katalog spraw pilnych, dodając do nich przestępstwa z XXV rozdziału kodeksu karnego.
Chodzi o czyny przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, jak np.: zgwałcenie, wykorzystanie seksualne, pedofilia, kazirodztwo, propagowanie pornografii czy stręczycielstwo.
Zakwalifikowanie ich do kategorii „pilne” oznacza, że są one niezwłocznie kierowane do Systemu Losowego Przydziału Spraw, a terminy rozpraw lub posiedzeń są wyznaczane poza kolejnością. Do tej pory wspomniany katalog obejmował sprawy w przedmiocie tymczasowego aresztowania, zatrzymania, w których orzeczono środek zabezpieczający, czy sprawy rozpoznawane w postępowaniu przyspieszonym. Do kategorii spraw pilnych zalicza się również te, w których występuje ryzyko przedawnienia karalności czynu albo przedawnienia wykonania kary, sprawy o umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub zastosowanie wobec niego aresztu, a także dotyczące pilnego zwolnienia osoby pozbawionej wolności czy umieszczonej w areszcie.
Jak tłumaczy Ministerstwo Sprawiedliwości, rozszerzenie katalogu o sprawy dotyczące przestępstw o charakterze seksualnym jest uzasadnione wagą i charakterem tego typu czynów oraz potrzebami osób nimi pokrzywdzonych, dla których zwykły czas trwania procedur prawnych ma charakter wtórnie traumatyzujący oraz negatywnie wpływa na sposób ich funkcjonowania.
Rozporządzenie rozszerza też obowiązki dyrektorów sądów, których zadaniem zgodnie z par. 31 pkt 2a i 2b będzie teraz oprócz koordynowania wykorzystania sal rozpraw także zarządzanie tzw. przyjaznymi pokojami przesłuchań oraz przedstawianie prezesowi kwartalnych ocen ich wykorzystania. Do tego, oprócz zapewnienia takich pokoi, co pół roku dyrektorzy sądów mają przedstawiać raport dotyczący stanu tych pokoi oraz ich wyposażenia technicznego.
„Sposób organizacji oraz wyposażenia pomieszczeń przeznaczonych do przeprowadzania czynności przesłuchania pokrzywdzonych oraz świadków najcięższych przestępstw w sposób zgodny ze standardami ma wpływ na zapewnienie swobody wypowiedzi, poczucie bezpieczeństwa osób przesłuchiwanych oraz na minimalizowanie ich dyskomfortu psychicznego związanego z udziałem w czynności dowodowej” – argumentuje MS.
Zgodnie z art. 185d par. 1 k.p.k. przesłuchania w trybie określonym w przyjaznych pokojach przeprowadza się w odpowiednio przystosowanych pomieszczeniach w siedzibie sądu lub poza jego siedzibą. Dlatego rozporządzenie dookreśla również sposób korzystania z takich pomieszczeń znajdujących się poza siedzibą sądu, np. zlokalizowanych w pomieszczeniach organizacji pozarządowych.©℗
