Sejm przyjął nowelę Kodeksu postępowania cywilnego, której celem jest dostosowanie polskich przepisów do prawa unijnego w zakresie jurysdykcji w sprawach małżeńskich, dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz uprowadzeń dzieci za granicę. Za było 258 posłów, przeciw 13, wstrzymało się 175.

Sejm w czwartek przyjął nowelizację Kpc. Projekt poparło 258 posłów (PiS, Koalicja Polska/PSL, Porozumienie, Kukiz'15, Polskie Sprawy oraz posłowie niezrzeszeni: Paweł Szramka i Łukasz Mejza), wstrzymało się natomiast 175 posłów KO, Lewicy, Polski 2050, PPS i dwaj posłowie niezrzeszeni - Ryszard Galla oraz Wojciech Maksymowicz. Przeciw byli jedynie posłowie Konfederacji oraz poseł PSL Mieczysław Kasprzak - razem 13 osób. Ustawa trafi teraz do Senatu.

Wprowadzane zmiany mają wprowadzić przepisy uzupełniające i doprecyzowujące rozporządzenie Rady UE ws. w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę. Przepisy te dotyczą automatycznej wykonalności orzeczeń, porozumień oraz dokumentów urzędowych objętych rozporządzeniem unijnym. Oznacza to, że te sprawy będą podlegały w Polsce uznawaniu i wykonaniu bez potrzeby przeprowadzenia specjalnego postępowania.

Obecnie rozporządzenie Rady UE stosowane jest w Polsce bezpośrednio. Charakter dokonywanych w kodeksie postępowania cywilnego zmian ma na celu głównie uzupełnienie przepisów rozporządzenia i dostosowanie jego stosowania do zakresu właściwości polskich sądów.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Marcin Romanowski podczas drugiego czytania w Sejmie w środę oświadczył, że "projekt niewątpliwie przyczyni się do usprawnienia i poprawy jakości ochrony dobra polskich dzieci (w UE - PAP), w szczególności w zakresie ochrony ich tożsamości". Do ustawy zgłoszono poprawki wydłużające vacatio legis dla części przepisów ustawy; podczas debaty posłowie opozycji argumentowali, że potrzebny jest czas by sędziowie i urzędnicy zajmujący się tą tematyką mogli przygotować się do zastosowania wprowadzonych zmian. Na posiedzeniu komisji w czwartek pozytywnie zaopiniowano dwie poprawki autorstwa PiS, wyznaczające datę wejścia w życie poszczególnych przepisów ustawy. Poprawki te zostały następnie uchwalone przez Sejm przy sprzeciwie ugrupowań, które wstrzymały się następnie w głosowaniu nad całością projektu.

Unijne rozporządzenie, do którego polskie przepisy dostosowuje nowela, wprowadza szereg rozwiązań w zakresie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń sprawach małżeńskich, związanych z odpowiedzialnością rodzicielską, a także spraw związanych z uprowadzeniem dziecka za granicę.

wprowadza m.in. system tzw. automatycznej wykonalności, w odniesieniu do objętych nim orzeczeń, porozumień oraz dokumentów urzędowych. Oznacza to, że dokumenty pochodzące z innych państw Unii Europejskiej będą podlegały w Polsce uznawaniu i wykonaniu bez potrzeby przeprowadzenia specjalnego postępowania.

Objęte rozporządzeniem UE tytuły prawne pochodzące z Polski to orzeczenia sądów, jak również ugody zatwierdzone przez sąd. To m.in. orzeczenia w sprawie o rozwód, separację, w sprawie o kontakty z dzieckiem czy zarządzenie powrotu dziecka do państwa jego zwykłego pobytu.

Jeżeli chodzi o tytuły prawne pochodzące z innych państw członkowskich, to oprócz orzeczeń sądowych w sprawach małżeńskich (rozwód, separacja, unieważnienie małżeństwa) i w sprawach dotyczących władzy rodzicielskiej, rozporządzenie obejmuje tytuły prawne wydane w trybie pozasądowym, np. zatwierdzone przez notariusza porozumienie stron dotyczące rozwodu.

Rozporządzenie Rady UE umożliwia również sądowi, który na podstawie konwencji haskiej, dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, orzeka w sprawie powrotu dziecka rozstrzygnięcie również co do władzy rodzicielskiej, kontaktów i alimentów. Ma to przyspieszyć zakończenie sporu, bowiem obecnie konieczne jest przeprowadzenie odrębnego postępowania w sprawie odpowiedzialności rodzicielskiej w państwie dotychczasowego pobytu dziecka.

Rozporządzenie zawiera także przepisy dotyczące zachowania tożsamości dziecka w sytuacji, gdy jest prowadzone postępowanie w sprawie o umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej w innym państwie członkowskim niż państwo pochodzenia dziecka. Ponadto, organ centralny innego unijnego państwa może poinformować sąd lub właściwy organ, który rozważa możliwość umieszczenia dziecka, o bliskim związku dziecka z danym państwem członkowskim, w tym przekazać informacje na temat rodzica, krewnego lub innych osób, które byłyby odpowiednie do sprawowania opieki nad dzieckiem.(PAP)

mml/ itm/