Państwo członkowskie może być pociągnięte do odpowiedzialności za szkody, jakich jego obywatel doświadczył w wyniku złego stanu powietrza – uważa rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości UE.

Sprawa dotyczyła mieszkańca paryskiej aglomeracji, który domagał się od Francji 21 mln euro zadośćuczynienia za szkody na zdrowiu spowodowane zanieczyszczeniem powietrza w tym mieście. Odpowiedzialność państwa wywodził z tego, że nie zapewniło ono, by poziom zanieczyszczenia był zgodny z unijnymi normami. Przekroczenie wspólnotowych limitów od co najmniej 2010 r. potwierdziły we wcześniejszym postępowaniu zarówno TSUE, jak i sądy francuskie.
Juliane Kokott, rzecznik generalny TSUE, wskazała w opinii, że w takim wypadku państwo może być pociągnięte do odpowiedzialności. Muszą być jednak spełnione trzy warunki. Po pierwsze musi istnieć obowiązek sprostania przez to państwo wymaganiom wskazanym w dyrektywach UE, które przyznają prawa jednostkom – w powyższej sprawie tak właśnie było. Grupa pokrzywdzonych nie może być jednak zbyt duża, bo wtedy obywatele sami płaciliby sobie odszkodowania z własnych podatków. Naruszenie praw musi więc dotyczyć konkretnej grupy osób – w tym wypadku mieszkańców zanieczyszczonej okolicy. Po drugie naruszenie unijnych przepisów musi być poważne. Oceniają to sądy krajowe. Trzeci – i najbardziej problematyczny – warunek to bezpośredni związek przyczynowy między naruszeniem prawa a szkodą. Domagający się odszkodowania musi wykazać, że przebywał na obszarze z zanieczyszczonym powietrzem przez odpowiednio długi czas, by miało to wpływ na jego zdrowie (niezbędna jest tu opinia biegłego z zakresu medycyny). Ponadto uszczerbek na zdrowiu musi wynikać właśnie z zanieczyszczenia powietrza (związek ten musi być bezpośredni, co również wymaga opinii lekarskiej).
Prezydent miasta Kędzierzyn-Koźle: Z takim podejściem z tematem czystego powietrza dalej będziemy dreptać w miejscu
Prezydent miasta Kędzierzyn-Koźle: Z takim podejściem z tematem czystego powietrza dalej będziemy dreptać w miejscu

Zobacz również
Nawet jeśli warunki te zostaną spełnione, państwo członkowskie może wciąż zwolnić się z odpowiedzialności, jeśli wykaże, iż do uszczerbku na zdrowiu doszłoby nawet wtedy, gdyby w wymaganym terminie wdrożyło ono plan spełnienia unijnych wymogów.
Opinia rzecznika generalnego nie jest wiążąca dla TSUE przy rozstrzyganiu sprawy, ale sędziowie często opierają się na niej, wydając orzeczenie.©℗

orzecznictwo

Opinia rzecznika generalnego TSUE z 5 maja 2022 r. w sprawie C-61/21 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia