Uznanie, że zgoda sądu opiekuńczego nie jest potrzebna w sytuacji, gdy oczywiste jest, że dla dobra małoletniego spadek powinien zostać odrzucony w całości. O wprowadzenie takiego przepisu w nowelizacji prawa spadkowego, nad którą obecnie pracuje Ministerstwo Sprawiedliwości, apeluje Stowarzyszenie Notariuszy RP.

Obecnie kodeks rodzinny i opiekuńczy szczegółowo normuje zasady sprawowania zarządu rodziców nad majątkiem dziecka. Gdy dana czynność przekracza zakres zwykłego zarządu (a takim przypadkiem jest m.in. odrzucenie lub przyjęcie spadku w imieniu małoletniego, który nie ma jeszcze pełnej zdolności do czynności prawnych), zgodę na jej dokonanie każdorazowo wydaje sąd opiekuńczy podczas postępowania sądowego.
Jak zauważają notariusze, zdarzają się sytuacje, w których dość łatwo przewidzieć, że dla dobra dziecka spadek zostanie odrzucony. Stanie się tak np. w momencie, gdy wiadomo, że jest on na tyle przeciążony długami, że przyjęcie go – nawet z dobrodziejstwem inwentarza – byłoby nadmiernym ryzykiem. Nie zmienia to jednak faktu, że zgodę na odrzucenie i tak musi wydać sąd. Notariusze proponują więc, by w sytuacji, gdy dziecko jest powoływane do spadku z tytułu dziedziczenia ustawowego, rodzic mógł samodzielnie odrzucić spadek w jego imieniu. Podkreślają, że podobny przepis funkcjonuje już w niemieckim prawie cywilnym.
– Zaproponowane rozwiązanie ma na celu z jednej strony ułatwienie odrzucenia spadku przeciążonego długami, a z drugiej strony ograniczenie spraw rozpoznawanych przez sądy rodzinne. Ograniczone jest przy tym wyłącznie do dziedziczenia ustawowego – wskazuje stowarzyszenie.
Przypomnijmy, że resort sprawiedliwości zaproponował w projekcie inne rozwiązania mające korzystnie wpłynąć na postępowania, w których do zarządzania majątkiem spadkowym wymagana jest dodatkowa zgoda sądu opiekuńczego. Jednym z nich jest zawieszenie biegu sześciomiesięcznego terminu na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku w sytuacji, gdy równolegle toczy się postępowanie sądowe.
Do tej pory zdarzało się, że nieprzywracalny termin upływał, zanim sąd zdążył wydać postanowienie umożliwiające rodzicom lub opiekunom prawnym działanie w imieniu dziecka. Po zmianach termin ulegnie zawieszeniu do czasu zakończenia postępowania w sądzie opiekuńczym. Zmiana została pozytywnie przyjęta przez większość sądów i stowarzyszeń, które opiniowały projekt nowelizacji.
Etap legislacyjny
Projekt w trakcie opiniowania