Prezentujemy ranking najbardziej wpływowych prawników w 2022 roku w Polsce. Oto miejsca od 50. do 41.

Zamiast wstępu:Zakładnicy jednego człowieka

Czy Jarosław Kaczyński jest wpływową osobą? Tak – tak bardzo, jak silna jest jego pozycja polityczna. I tak długo, jak długo jest prezesem PiS, a PiS jest u władzy. W tym jednym zgodzą się zapewne zarówno jego przeciwnicy, jak i zwolennicy. Z kolei w przypadku prezydenta Andrzeja Dudy to kwestia oficjalnie sprawowanego urzędu. Najwyższego w państwie, z prawem do wetowania ustaw. Biorąc pod uwagę wyjątkową – niezależnie od oceny – rolę w życiu społecznym obu doktorów prawa, konsekwentnie pomijamy ich w naszym subiektywnym, choć bardzo mocno zakotwiczonym w rzeczywistości, rankingu 50 najbardziej wpływowych potomków Temidy. Ci, których umieszczamy na liście, musieli niezależnie od swoich funkcji zrobić w zeszłym roku wiele dobrego lub, niestety, złego, by się na niej znaleźć. Musieli się nam wszystkim mocno przysłużyć lub zaleźć za skórę.

Dotychczas w zestawieniu pomijaliśmy jeszcze ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego – bo i tu sama posada sprawia, że jego oddziaływa¬nie na wymiar sprawiedliwości oraz na prawo w Polsce jest ogromne. W tym roku zrobiliśmy jednak wyjątek. Zostawmy na boku to wszystko, co Zbigniew Ziobro robi jako urzędnik. Nie ta jego rola jest główna. I nawet nie najbardziej brzemienna w skutki. Przecież niezależnie od ministerialnych i prokuratorskich działań trzyma w szachu najbardziej wpływową osobę w państwie, czyli Jarosława Kaczyńskiego (jeśli idzie o większość w Sejmie, a więc i sprawowanie władzy), własny rząd i premiera (z którym toczy otwarte i ukryte wojny), a wreszcie – nas wszystkich. Tak, prawie 40-milionowy kraj stał się zakładnikiem Solidarnej Polski i jej lidera. Nie wiem, co Zbigniew Ziobro robiłby, gdyby nie był, a tym bardziej, gdyby w pewnej chwili przestał być politykiem. Można odnieść wrażenie, że postawił wszystko na jedną kartę: chce być w polityce dożywotnio. W roli ministra, a przynajmniej posła lub innej, która zapewni mu utrzymanie i jakieś znaczenie. Jednak żeby tak było, musi mieć poparcie wystarczające do tego, by się w grze politycznej liczyć. I najwyraźniej ma pomysł, jak je zdobyć i utrzymać. Mam na myśli dobrze skalkulowany (przynajmniej na kilka procent poparcia) radykalizm, który państwu i społeczeństwu nie przynosi bynajmniej korzyści, ale realizuje inny cel. Cena jest ogromna, a rachunki płacimy wszyscy. Ich częścią są kosztowne, nierzadko absurdalne wojny z Unią Europejską. O co? To smutne, ale właściwie o nic. Oczywiście pada wiele słów o suwerenności, równym traktowaniu, godności i wartościach tout court. Ale gdyby taka była rzeczywiście stawka, gdyby naprawdę chodziło o – na przykład – obronę prawdziwej, mądrej reformy sądownictwa przed niedorzecznymi zakusami brukselskich urzędników i, owszem, dość pazernego na władzę sądowniczą TSUE. Ale przecież chodzi o legitymizowanie pokracznych, bardzo nieudanych i często niekonstytucyjnych zmian, które doprowadziły do chaosu w sądach i głębszego upadku wymiaru sprawiedliwości. Inny przykład: kraj od miesięcy czeka na miliardy złotych z UE i nie dostaje ich nie dlatego, że niezależność ma swoją cenę, lecz dlatego, że jeden człowiek razem ze swoimi zwolennikami prowadzi na wielu frontach zimną „polexitową” grę, która ma mu przynieść polityczne zyski. W zamian tracimy czas i pieniądze, nie uzyskując zgoła nic. Już tylko biorąc to pod uwagę, musimy uznać, że nikt spośród prawników nie miał w zeszłym roku większego, realnego i płynącego nie tylko „z pozycji” lub „z urzędu” wpływu na to, co się w Polsce działo.

W naszym zestawieniu tradycyjnie skupiamy się na tym, który z prawników miał wpływ na naszą rzeczywistość i w czym się on wyrażał. Jesteśmy zaś powściągliwi w ocenach; zostawiamy je Czytelnikom. Siłą rzeczy jest tu pomieszanie dobrego i złego: niektórzy robili dobre rzeczy, a inni psuli dużo i mocno. Bardziej widoczni są ci drudzy, ale to tym pierwszym coś zawdzięczamy. Na szczęście – i to jest optymistyczne – ich dorobek jest nie tylko bez porównania ważniejszy, lecz także trwalszy.

Krzysztof Jedlak

redaktor naczelny Dziennika Gazety Prawnej

50. Jarosław Zagrodnik, prof. Uniwersytetu Śląskiego, ekspert Krajowej Rady Radców Prawych

ikona lupy />
Jarosław Zagrodnik, prof. Uniwersytetu Śląskiego, ekspert Krajowej Rady Radców Prawych / Materiały prasowe

Po wydaniu głośnej uchwały trzech połączonych izb SN ws. Izby Dyscy­plinarnej sporządził analizę, w której wskazał, że mimo zastrzeżeń do legalności wyboru sędziów tej izby, w uchwale stwier­dzono wprost, że wydaje ona orzeczenia. A skoro w polskim prawie nie ma instytucji orzeczenia nieistniejącego, to orzeczenia te istnieją i samorząd radcowski musi je wykonywać. Co prawda istnieje możliwość ich podważenia, ale nie ma do tego przewi­dzianej prawem od­powiedniej procedu­ry. Na tej opinii oparli się przedstawiciele pionu dyscyplinarne­go samorządu radców prawnych.

49. Janusz Wojciechowski. komisarz UE ds. rolnictwa

ikona lupy />
Janusz Wojciechowski, komisarz UE ds. rolnictwa / PAP / OLIVIER HOSLET

Realizuje naj­większy zwrot w europej­skiej polityce rol­nej ostatnich de­kad – Zielony Ład dla rolnictwa. Wie­rzy, że przyszłość to powrót do modelu małych, ekologicznych gospodarstw, które chce premiować przez nowy system wsparcia. Musi stawić czoła nie tylko sceptycznej części rolników skupionych wokół Agrounii czy In­stytutu Gospodarki Rolnej Szczepana Wójcika. Jego polityce sprzeciwiają się również należący do PiS byli ministro­wie rolnictwa – Krzysztof Jurgiel i Jan Krzysztof Ardanowski.

48. Arkadiusz Pączka, wiceprzewodniczący Federacji Przedsiębiorców Polskich

ikona lupy />
Arkadiusz Pączka, wiceprzewodniczący Federacji Przedsiębiorców Polskich fot. Piotr Waniorek/Materialy prasowe / Materiały prasowe / Piotr Waniorek

Przy jego walnym udziale FPP z sukcesem an­gażowała się np. w takie przedsięwzięcia jak Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych, Mapa drogowa dla przemysłu akcyzowego czy wy­walczenie dodatków covidowych dla pracowników niemedycznych. Wyszła też z inicjatywą projektu o kontroli trzeźwości pracowników, który czeka na przyjęcie przez rząd. Pączka aktywnie angażo­wał się na rzecz uregulowania lombardów, jedno­cześnie występując z miażdżącą krytyką ustawy antylichwiarskiej. I rząd zobowiązał Ministerstwo Finansów i UOKiK do przygotowania projektu usta­wy w sprawie lombardów.

47. Konrad Płochocki, dyrektor generalny Polskiego Związku Firm Deweloperskich

ikona lupy />
Konrad Płochocki, dyrektor generalny Polskiego Związku Firm Deweloperskich / Materiały prasowe / Rafał Kolsut

W 2021 r. w Polsce oddano do użytku prawie 235 tys. nowych domów i mieszkań. To najwyższy wy­nik od 1979 r. Ten niewątpliwy sukces to w ogromnej mierze zasługa deweloperów. W minionym roku udało im się doprowa­dzić do zmniejszenia do 1 proc. zapisanej w ustawie maksymalnej składki na Dewe­loperski Fundusz Gwarancyjny, a także doprowadzić do zliberalizowania – w usta­wie o elektromobilności – zasad dotyczą­cych punktów ładowania pojazdów. Po ich myśli rozstrzyga się również kwestia planowanej reformy o zagospodarowaniu i planowaniu przestrzennym – nie będzie m.in. zapowiadanej przez Annę Kornecką likwidacji WZ-tek. Na razie nic nie dzieje się też w sprawie ewentualnego uregu­lowania rynku mieszkań np. przez zapo­wiadane przez wi­ceministra Piotra Uścińskiego poda­tek od pustosta­nów czy ograni­czenie inwestycji dokonywanych przez fundusze. Mówi się, że de­weloperzy są naj­silniejszym lobby w Polsce. I chy­ba sporo w tym prawdy.

46. Paweł Styrna, przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa

ikona lupy />
Paweł Styrna, przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa / Materiały prasowe

Szefowanie KRS przejął w krytycznym dla niej momencie po tym, jak grupa członków rady pró­bowała odwołać ówczesnego przewodniczącego Leszka Mazura. Oficjalnym powodem była utrata zaufania, jednak zbiegło się to z ujawnieniem przez Mazura, że niektórzy członkowie rady zwoływali w trybie zdalnym i w nieznanej dotąd skali posie­dzenia komisji poza dniami posiedzeń plenarnych, dzięki czemu biorący w nich udział uzyskiwali do­datkowy dochód. Ostatecznie Mazur zrezygnował, a Styrna po przejęciu sterów w KRS szybko ukrócił ten proceder. Mimo że głów­nie lawiruje między tym, co zgodne z procedurami, a tym, czego by chcieli mniej powściągliwi członkowie KRS, trzeba przyznać, że za jego kadencji prace w radzie toczą się tak spokojnie, jak to możliwe. Należy również zaznaczyć, że w ostatnim roku KRS przyspieszyła prace i przedstawiła prezydentowi rekordowo dużo (ponad 800) kandydatów na sędziów i asesorów.

45. Marcin Horała, pełnomocnik rządu ds. Centralnego Portu Komunikacyjnego

ikona lupy />
pełnomocnik rządu ds. Centralnego Portu Komunikacyjnego / Dziennik Gazeta Prawna / Wojtek Górski

Według opozycji CPK jest dostar­czycielem synekur dla partyj­nego aparatu, według wielu ekspertów zbędnym przedsięwzięciem bez odpowiednich analiz. Wbrew opo­rowi Horała powo­li posuwa prace do przodu, m.in. przygo­tował zmianę zasad wywłaszczania pod inwestycje celu pu­blicznego, która ma zlikwidować tzw. za­sadę korzyści.

44. Krystian Markiewicz, prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”

ikona lupy />
prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” / Materiały prasowe / materialy prasowe

Od kiedy objął stery w największym stowarzyszeniu sędziów, a przede wszystkim odkąd PiS zaczął robić swoje „porządki” w sądownictwie, nie może go zabraknąć w naszym zestawieniu. Od lat sprawnie kieru­je „Iustitią”, a dzięki temu, co robi i mówi – także na arenie międzynarodowej – rządzącym o wie­le trudniej wygaszać konflikty, które sami wzniecają.

43. Roman Giertych, adwokat

ikona lupy />
adwokat / PAP Archiwalny / Leszek Szymański

Jak monsun, który regularnie poja­wia się w debacie publicznej i znika, ale jeśli już się pojawi, to z przytu­pem. W sprawie „dwóch wież” repre­zentował Geralda Birgfellnera prze­ciwko Jarosławowi Kaczyńskiemu. Teraz w aferze wokół Pegasusa jest do­mniemaną ofiarą nielegalnej inwigi­lacji (na wysłuchaniu w PE stwierdził, że polski rząd podsłuchiwał Donalda Tuska, a potem jego samego). Wobec „adwokata opozycji” obóz rządzą­cy sięga zresztą po stanowcze środki – w styczniu Zbigniew Ziobro poinfor­mował, że proku­ratura wystąpiła do sądu z wnio­skiem o jego aresztowanie, po­nieważ „postawił się ponad polskim prawem” i „upo­rczywie nie sta­wia się przed pro­kuratorem”.

42. Paweł Szefernaker, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji

ikona lupy />
wiceminister spraw wewnętrznych i administracji / Dziennik Gazeta Prawna / Wojtek Górski

Samorządom z reguły nie jest po dro­dze z obecną eki­pą rządzącą. Gdyby je jednak zapytać, kogo w PiS cenią, to byłby wysoko typowany, choć na współprowa­dzonej przez niego Komisji Wspólnej często dochodzi do zgrzytów. Chwalony jest za skuteczność i dyscyplinę. To on pilotował noweli­zację ustawy o dowodach osobistych, a teraz planuje powrót do ustawy o re­gionalnych izbach obrachunkowych. Koordynuje prace wojewodów, zasia­da w komisji, która ocenia projekty sa­morządowe w ramach funduszu Pol­ski Ład. Wychodził w rządzie odrębną ścieżkę finansowania inwestycji na te­renach popegeerowskich.

41. Janusz Kowalski, poseł Solidarnej Polski

ikona lupy />
poseł Solidarnej Polski / Dziennik Gazeta Prawna / Wojtek Górski

Pozbawienie go stanowiska wiceministra aktywów pań­stwowych nie zaszkodziło jego rozpoznawalności. Już dwa, trzy lata temu – dzięki kontaktom w związkach zawodowych górników – wyczuł, jakim problemem będzie polityka klimatyczna UE. Legislacyjnie jednym z jego waż­niejszych dokonań jest zainicjowanie prac nad największą od 20 lat reformą Kodeksu spółek handlowych w lutym przyjętą przez Sejm. Podziękował mu Jacek Sasin, który wcześniej wyrzucił go z resortu.

Obecnie Kowalski funkcjonu­je na dwóch płaszczyznach medialnych. Z jednej strony jest jedną z głównych twa­rzy ruchu dążącego do fak­tycznego polexitu, z drugiej strony kojarzony jest – obok posłanki PiS Anny Marii Siar­kowskiej – jako główny prze­ciwnik jakiejkolwiek formy przymuszania do szczepień na COVID-19.

A ponadto...

Andrzej Duda, Prezydent RP

ikona lupy />
Prezydent RP Andrzej Duda / PAP / Łukasz Gągulski

Druga kadencja daje większą nie­zależność. W teorii, bo po ponad półtora roku od ponownego wy­boru trudno uznać Andrzeja Dudę za postać organizującą polską politykę. Jego kompromisowy pro­jekt w sprawie aborcji został zignorowany, a przyjęty pomysł odbudowy Pałacu Sa­skiego wpisuje się raczej w rolę „strażnika żyrandola”. Oponenci mówią, że jeśli prezy­dent jest wpływowym prawnikiem, to… notariuszem. Mimo to zdołał skutecz­nie zablokować np. lex TVN. W cza­sie problemów z sejmową większością staje się też głównym hamulcowym radykalnych pomy­słów Solidarnej Polski – patrz projekt usta­wy mającej rozwią­zać pat w sprawie ID SN. Za obie inicjaty­wy prezydent przy­jął już słowa uzna­nia z Waszyngtonu i Brukseli i sta­je się „bardziej ludzką twarzą” PiS na świe­cie. Na co dzień niedostrzegalny w krajowej de­bacie, w dużej mierze jest jed­nak polskim gło­sem w rozmowach z sąsiadami i na forum NATO, co w obliczu napięć na Wschodzie czyni go klu­czowym graczem.

Jarosław Kaczyński. prezes PiS - Nawet jeśli Prawo i Sprawie­dliwość jest najsłabsze od przejęcia władzy, to i tak Kaczyński wciąż wytycza bieg wszystkich najważ­niejszych spraw kraju. Jego pozycję dobitnie unaoczniło przyznanie się do kupna Pegasusa, które wymusiło pokrętne tłumaczenia zaprzeczają­cych wcześniej polityków obozu wła­dzy. Pomimo chyboczącej się większo­ści parlamentarnej i coraz częstszych porażek w głosowaniach, to od nie­go zależy ostateczny los rządu i dotrwanie Sejmu do koń­ca kadencji. A paradoksal­nie waga podejmowanych przez niego decyzji jest dziś może nawet więk­sza niż wówczas, gdy władzą nad sejmową maszynką nie musiał dzielić się z nikim. Zapowiedział reformę armii i od niego zależą ostateczne działania polskich władz doty­czące bezpieczeństwa państwa. To on decy­duje, jak Polska za­chowa się na granicy z Białorusią i jak za­reaguje na eskalację konfliktu na Ukra­inie. Trzyma także polskie karty w roz­grywce z Brukselą. Polska polityka wciąż kręci się wokół pre­zesa PiS.

ikona lupy />
Jarosław Kaczyński, prezes PiS / ShutterStock

Zobacz kolejne miejsca:

Ranking DGP: 50 najbardziej wpływowych prawników 2021 [MIEJSCA 10-1]

Ranking DGP: 50 najbardziej wpływowych prawników 2021 [MIEJSCA 20-11]

Ranking DGP: 50 najbardziej wpływowych prawników 2021 [MIEJSCA 30-21]

Ranking DGP: 50 najbardziej wpływowych prawników 2021 [MIEJSCA 40 -31]