Na postanowienie sądu w przedmiocie wynagrodzenia kuratora strony nieznanej z miejsca pobytu przysługuje zażalenie do innego składu tego samego sądu. A adwokatowi, który pełni funkcję kuratora, przysługuje podwyższenie płacy o podatek od towarów i usług. Uchwałę o takiej treści podjął Sąd Najwyższy.

W 2020 r. sąd I instancji przyznał kuratorowi sądowemu (jednocześnie pełniącemu funkcję adwokata), który reprezentował pozwanego nieznanego z miejsca pobytu, wynagrodzenie za zastępstwo procesowe w wysokości 1440 zł. Prawnik złożył jednak apelację, w której zaskarżył m.in. fakt, że przy obliczaniu stawki wynagrodzenia sąd nie uwzględnił konieczności powiększenia jej o 23-procentowy podatek VAT. Zarzucił przy tym naruszenie rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2019 r. poz. 18). SO w Poznaniu, do którego trafiła apelacja, uznał, że istnieją poważne wątpliwości co do formy odwołania. Teoretycznie o kosztach sąd powinien rozstrzygać w drodze postanowienia, jednak przyjętą praktyką jest wskazywanie tego zagadnienia w wyroku kończącym sprawę. Problem jednak w tym, że kodeks postępowania cywilnego – co do zasady – przewiduje zamknięty katalog postanowień, od których w ogóle można wnieść zażalenie. Zarazem jednak poznański sąd zwrócił uwagę na możliwość przyjęcia innej interpretacji i uznania, że jeśli istnieją ważne przesłanki, by dopuścić możliwość odwołania się, to powinno się stosować przepisy k.p.c. w drodze analogii. Tego typu sytuacje zdarzały się np. w przypadku postanowień co do wynagrodzenia biegłego. SN uznał wówczas, że brak możliwości wniesienia zażalenia byłby nieracjonalny i mógłby zostać uznany za naruszenie konstytucyjnej zasady równego traktowania.
I to właśnie do drugiego toku rozumowania przychylił się SN, który w uchwale uznał, że kurator strony nieznanej z miejsca pobytu może złożyć zażalenie na podstawie przepisów k.p.c. Doszedł także do wniosku, że prawidłowy jest pogląd SO w Poznaniu, który zauważył, że „trudno znaleźć podstawy do różnicowania statusu adwokata w postępowaniu cywilnym w zależności od tego, czy działa jako kurator strony, czy jako jej pełnomocnik z urzędu. SN w uchwale wyraźnie rozstrzygnął wątpliwości na korzyść profesjonalnych pełnomocników i stwierdził, że kuratorowi strony, który jest jednocześnie adwokatem, należy przyznać wynagrodzenie podwyższone o stawkę podatku VAT.

orzecznictwo

Uchwała Sądu Najwyższego z 21 stycznia 2022 r., sygn. akt III CZP 37/22 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia