Osiem organizacji pozarządowych w porozumieniu ze środowiskiem sędziowskim i prokuratorskim (Iustitia, Themis i Lex Super Omnia) opracowało listę koniecznych działań zmierzających do wykonania 13 orzeczeń TSUE i EPTCz i wielu innych wyroków Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego i sądów powszechnych oraz rekomendacji europejskich.

"Wyroki sądów, zarówno polskich jak i europejskich, jasno wskazują, że doszło do bezprawnego upolitycznienia wymiaru sprawiedliwości, systemowego pozbawienia polskiego sądownictwa niezależności, czyli władza przejęła sądy, a tym samym kontrolę nad nami. Niezależność sądów jest warunkiem sine qua non demokracji, niezależnej kontroli wyborów i ochrony praw jednostki. Trzeba zakończyć niepotrzebny i niszczący konflikt z instytucjami Unii Europejskiej. Polska jest członkiem Unii, a Unia jest największym gwarantem naszego bezpieczeństwa" - piszą przedstawiciele organizacji: Akcja Demokracja, Komitet Obrony Demokracji, Obywatele RP, Ogólnopolski Strajk Kobiet, Inicjatywa #Wolne Sądy, Kongres Świeckości, Archiwum Osiatyńskiego i Stowarzyszenia Adwokackiego Defensor Iuris

Zdaniem organizacji pozarządowych w przywracaniu praworządności najważniejsze jest obecnie natychmiastowe przywrócenie do pracy bezprawnie odsuniętych od orzekania sędziów Pawła Juszczyszyna i Igora Tuleyi, zlikwidowanie Izby Dyscyplinarnej i zamrożenie „ustawy kagańcowej”.

"Nie zamyka to jednak sprawy" - piszą organizacje pozarządowe i wymieniają kolejne niezbędne kroki zmierzające do "przywrócenia w Polsce państwa prawa" i wykonania wyroków, jakie władza przegrała przez europejskimi trybunałami, a także w Sądzie Najwyższym, NSA i w sądach powszechnych:

  • natychmiastowa zmiana ustawy o KRS – usunięcie z funkcji całego składu neoKRS i powołanie prawdziwej, zgodnej z Konstytucją Krajowej Rady Sądownictwa – strażnika niezależności sądownictwa;
  • usunięcie z funkcji neosędziów, którzy zostali wadliwie powołani lub awansowani na wniosek neoKRS oraz ogłoszenie prawidłowych konkursów, aby jak najszybciej obsadzić wakaty w sądach;
  • utrzymanie w mocy wyroków neosędziów, jednak z prawem obywateli i wszystkich stron procesów (w których orzekali neosędziowie) do ich wzruszenia w odpowiedniej procedurze;
  • utrata funkcji przez wszystkich neosędziów w SN, nie tylko ze względu na wadliwość neoKRS, ale także rażące naruszenia w całej procedurze, w tym wadliwość ogłoszenia samych konkursów; a następnie prawidłowy wybór Pierwszego Prezesa SN – spośród kandydatów wskazanych w uchwale Zgromadzenia Ogólnego Sędziów SN;
  • przywrócenie normalnego, niezależnego sądownictwa dyscyplinarnego i uchylenie „ustawy kagańcowej”;
  • zmiana składu obecnie działającego bezprawnie Trybunału Konstytucyjnego, poprzez zaprzysiężenie trójki sędziów, którzy od 2015 roku czekają na odebranie przyrzeczenia; prawidłowy wybór Prezesa TK – spośród kandydatów wskazanych w uchwale Zgromadzenia Ogólnego Sędziów TK;
  • likwidacja skargi nadzwyczajnej służącej obecnie rządzącym do uchylaniu przez „swoją” izbę SN (IKNiSP) wszystkich niewygodnych politycznie wyroków lub do gnębienia przeciwników;
  • zmiana na stanowiskach prezesów sądów, powołanych przez Zbigniewa Ziobro w tzw. trybie faksowym; odpolitycznienie Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury;
  • zbudowanie od nowa niezależnej prokuratury; rozdzielenie funkcji Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości;
  • rzeczywista reforma wymiaru sprawiedliwości, usprawniająca procedurę cywilną, karną i administracyjną, zwiększająca dostęp do wymiaru sprawiedliwości oraz wprowadzenie nowoczesnego systemu pomocy prawnej z urzędu, urealniającego prawo do sądu etc.

"Dlatego też, wzywamy wszystkie polityczne siły prodemokratyczne i proeuropejskie do spotkania z nami, obywatelkami i obywatelami, celem przedyskutowania naszych propozycji odnośnie do naprawy praworządności, wypracowania sposobów i harmonogramu ich wdrożenia z uwzględnieniem standardów międzynarodowych oraz skali i bezprecedensowości zniszczenia przez rządzących polskiego wymiaru sprawiedliwości" - czytamy w oświadczeniu

Zdaniem sygnatariuszy listu jest to szczególnie ważne, ponieważ kolejne zapowiedzi reformy wymiaru sprawiedliwości budzą dalsze wątpliwości. "Wkrótce staniemy przed dalszymi próbami dewastowania sądów poprzez tzw. „spłaszczenie” ich struktury, wyrzucanie sędziów czy ich polityczną weryfikację. Nie możemy i nie chcemy bezczynnie przyglądać się realizacji tych planów, które tylko pogłębią ogromny chaos prawny w Polsce, zniszczą do końca niezależność sądów i będą dla nas wszystkich katastrofą" - piszą.