O tym, że nie można dopuścić do tego, aby instytucja wyłączenia sędziego stała się narzędziem służącym utrudnianiu możliwości orzekania, przypomniał w jednym ze swoich niedawno opublikowanych orzeczeń Sąd Okręgowy w Rybniku.

Rozpoznawał on zażalenie na postanowienie sądu I instancji oddalające wniosek uczestnika postępowania o wyłączenie sędziego. Skarżący wskazywał m.in., że dopiero złożenie tego wniosku spowodowało dopuszczenie żądanych przez niego dowodów. Zarzucał również, że jedno z wydanych przez sędziego postanowień zostało wadliwie rozpoznane.
Argumenty te nie zdołały jednak przekonać sądu II instancji, który zażalenie oddalił. SO w Rybniku w uzasadnieniu postanowienia przypomniał, że zaufanie do sądów ma zasadnicze znaczenie w społeczeństwie demokratycznym. A prawo strony do rozpoznania jej sprawy przez bezstronny sąd jest jednym z elementów szeroko rozumianego prawa do rzetelnego procesu.
Jak jednak zauważa rybnicki sąd o bezstronności sędziego decyduje jego niezawisłość. A ta oznacza niezależność nie tylko od innych władz i instytucjonalnego wpływu, ale także od stron procesu. „Nie można dopuścić do tego, aby instytucja wyłączenia sędziego stała się narzędziem służącym utrudnianiu możliwości orzekania” – czytamy w uzasadnieniu postanowienia. Zdaniem sądu II instancji jedną z podstawowych przesłanek niezawisłości sędziowskiej zatem jest stworzenie takich warunków sprawowania urzędu sędziowskiego, które eliminują możliwość wywierania nacisków na sędziego z którejkolwiek strony.
SO w Rybniku tłumaczy, że wyłączenie sędziego na wniosek następuje wtedy, gdy istnieje okoliczność mogąca wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego w danej sprawie. „Wniosek musi być zatem umotywowany racjonalnym, obiektywnym i oczywistym w społecznym oglądzie zarzutem, że wobec zgłaszanych okoliczności sprawa nie zostanie rozpoznana bez uprzedzeń, bezstronnie i sprawiedliwie” – podkreślono w uzasadnianiu. Sąd przypomina, że brak bezstronności nie ogranicza się do odczucia strony, że sędzia nie jest wystarczająco obiektywny, a trafność jego rozstrzygnięć pozostaje bez znaczenia tak długo, jak tylko nie wywołuje obiektywnego wrażenia o negatywnym nastawieniu do skarżącego, względnie o faworyzowaniu innych uczestników.

orzecznictwo

Postanowienie Sądu Okręgowego w Rybniku z 4 sierpnia 2021 r., sygn. akt II Cz 215/21 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia