Cudzoziemiec, zatrzymany niezwłocznie po nielegalnym przekroczeniu granicy zewnętrznej UE, zarządzeniem komendanta placówki Straży Granicznej będzie zobowiązany do powrotu z terytorium RP i objęty czasowym zakazem wjazdu do Polski i państw Schengen - zakłada rządowy projekt ustawy, który wpłynął do Sejmu.
Projekt przewiduje też wprowadzenie przepisu, zgodnie z którym Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców może pozostawić bez rozpoznania wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, jeśli został on złożony przez cudzoziemca zatrzymanego niezwłocznie po przekroczeniu granicy zewnętrznej UE (z Rosją, Białorusią i Ukrainą), chyba że ta osoba m.in. przybyła bezpośrednio z terytorium, gdzie grozi jej prześladowanie.
Przygotowany w MSWiA projekt ustawy zakłada wprowadzenie zmian w ustawie o cudzoziemcach oraz ustawie o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W uzasadnieniu do projektu podkreślono, że ma on na celu "dostosowanie przepisów prawa krajowego do aktualnej sytuacji migracyjnej występującej na granicy zewnętrznej". Rząd przyjął projekt w ubiegłym tygodniu.
Zgodnie z propozycją w sprawie cudzoziemca, zatrzymanego niezwłocznie po przekroczeniu granicy zewnętrznej UE wbrew przepisom, nie wszczyna się postępowania dotyczącego zobowiązania go do powrotu. W takiej sytuacji - jak przewiduje projektowany przepis - komendant właściwej placówki Straży Granicznej w ramach prowadzonego postępowania administracyjnego "sporządza protokół przekroczenia granicy oraz wydaje zarządzenie o przekroczeniu granicy wbrew przepisom prawa".
W zarządzeniu tym, według projektowanej regulacji, wskazuje się na powrót cudzoziemca z terytorium RP, a także zakaz ponownego wjazdu do Polski i innych państw Strefy Schengen. Określa się w nim ponadto czas obowiązywania tego zakazu wynoszący od 6 miesięcy do 3 lat. Według projektu na to zarządzenie przysługuje zażalenie do Komendanta Głównego Straży Granicznej, ale złożenie zażalenia nie wstrzymuje jego wykonania.
"Określony w przepisach tryb prowadzonego przez komendanta placówki Straży Granicznej postępowania w sprawie przekroczenia granicy wbrew przepisom prawa ma na celu, przede wszystkim, odformalizowanie i przyspieszenie postępowań prowadzonych w sprawie zobowiązania cudzoziemca do powrotu" - napisano w uzasadnieniu do projektu.
Dane takiego cudzoziemca, zgodnie z projektowaną regulacją, na okres wskazany w zarządzeniu zamieszczone zostaną w wykazie cudzoziemców, których pobyt w Polsce jest niepożądany. Szef Urzędu dane tego cudzoziemca, na ten sam okres, przekaże do Systemu Informacyjnego Schengen do celów odmowy wjazdu. Wprowadzenie tych przepisów, jak zaznaczono, ma na celu zachowanie spójności.
Projekt przewiduje też dodanie przesłanki do pozostawienia bez rozpoznania wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.
"Szef Urzędu może pozostawić bez rozpoznania wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, który został złożony przez cudzoziemca zatrzymanego niezwłocznie po przekroczeniu wbrew przepisom prawa granicy zewnętrznej (...), chyba że cudzoziemiec ten przybył bezpośrednio z terytorium, na którym jego życiu lub wolności zagrażało niebezpieczeństwo prześladowania lub ryzyko wyrządzenia poważnej krzywdy, oraz przedstawił wiarygodne przyczyny nielegalnego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej niezwłocznie po przekroczeniu granicy" - brzmi propozycja.
W uzasadnieniu do projektu podkreślono, że przepis nie będzie obligował Szefa Urzędu do pozostawienia takiego wniosku bez rozpoznania. Szef Urzędu w takiej sytuacji będzie działać według uznania administracyjnego i będzie miał prawo wyboru rozstrzygnięcia.
Celem propozycji, jak zaznaczono, jest przeciwdziałanie nadużywaniu przez cudzoziemców postępowania o udzielenie ochrony międzynarodowej.
W projekcie zapisano, że ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
"Projektowana ustawa powinna wejść w życie jak najszybciej, w szczególności ze względu na sytuację migracyjną i konieczność natychmiastowego przeciwdziałania nadużywania instytucji ochrony międzynarodowej przez cudzoziemców, którzy dla osiągnięcia innych celów niż ochrona przed prześladowaniem lub doznaniem poważnej krzywdy, składając wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej korzystają z przysługujących wnioskodawcom praw" - uzasadnili projektodawcy.
W ostatnich miesiącach na granicach Białorusi z UE gwałtownie wzrosła liczba nielegalnych migrantów z Iraku, Syrii, Afganistanu i innych krajów. Początkowo najwięcej osób trafiało na Litwę, która zarzuciła Białorusi zorganizowanie przerzutu imigrantów na jej terytorium w ramach wojny hybrydowej. Później wzrosła liczba nielegalnych migrantów na granicach Łotwy i Polski.