Obligatoryjne zapewnienie szczególnego, przyjaznego trybu przesłuchania małoletnich do ukończenia 18. roku życia w sprawach obejmujących m.in. przestępstwa popełnione z użyciem przemocy. To jedna z najistotniejszych zmian, która ma zostać wprowadzona w drodze nowelizacji kodeksu postępowania karnego i innych ustaw. Projekt został właśnie wpisany do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów.
Nowelizacja, którą Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiadało podczas lutowej konferencji prasowej, ma na celu przede wszystkim zwiększenie ochrony dzieci w trakcie toczącej się procedury karnej. Zmiany mają pomóc wyeliminować sytuacje, w których małoletni boją się zgłosić jako pokrzywdzeni (np. w przypadku przestępstw o charakterze seksualnym), ponieważ przeraża ich sam aspekt formalny postępowania. W tym celu regulacje, o których mowa w art. 185a–185b k.p.k., mają być stosowane nie tylko w stosunku do 15-latków i młodszych, ale aż do czasu osiągnięcia pełnoletności.
Przepisy zakładają w takim przypadku m.in. przesłuchanie w tzw. przyjaznych pokojach, z udziałem psychologa i podczas posiedzenia. W toku rozprawy głównej zeznania dziecka jedynie się odtwarza – po to, by nie wywoływać niepotrzebnego stresu. Wyjątkowe powtórne przesłuchanie małoletniego ma być możliwe jedynie w momencie, gdy wniosek złoży oskarżony, który nie miał wyznaczonego obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania. Doprecyzowany ma zostać także tryb i sposób przekazywania dzieciom informacji i pouczeń dotyczących ich praw – w taki sposób, by były zrozumiałe i dostosowane do wieku. Małoletni pokrzywdzeni przestępstwami przeciwko wolności seksualnej i obyczajności mają mieć również obowiązkowo wyznaczonego z urzędu adwokata lub radcę prawnego, jeśli nie reprezentuje ich pełnomocnik z wyboru lub kurator procesowy. Z mocy prawa wyłączona będzie jawność rozpraw dotyczących przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności. Wprost zakazane ma być również zadawanie w toku rozprawy pytań, które dotyczyłyby życia seksualnego pokrzywdzonych.
W projekcie zapowiedziano również wiele zmian, które mają objąć kuratorów procesowych reprezentujących dzieci w toku postępowania. Doprecyzowane mają zostać szczegóły reprezentacji, wynagrodzeń i zwrotu poniesionych kosztów. To istotna kwestia, ponieważ problemem do tej pory był zwłaszcza czas oczekiwania na ustanowienie kuratora i niedostatecznie szczegółowe przepisy, na co zwracali uwagę prawnicy i organizacje społeczne (m.in. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę). Przyjęcie projektu jest planowane na II kwartał 2021 r. ©℗
Etap legislacyjny
Projekt wpisany do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów
