Projekt nowelizacji kodeksu cywilnego nie powinien przysporzyć wątpliwości interpretacyjnych, ponieważ istnienie przesłanek przyznania świadczeń za zerwane więzi zostało już dostatecznie przedstawione w orzecznictwie sądów – wskazuje Kancelaria Prezydenta RP w odpowiedzi na pytania DGP.

W kwietniu zaprezentowany został prezydencki projekt dotyczący przyznawania bliskim zadośćuczynień za zerwane więzi. Zakłada on dodanie do kodeksu cywilnego art. 4462, w którym zostałoby wskazane wprost, że świadczenie można przyznać, jeśli doszło do ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia. Chodzi więc o najcięższe i nieodwracalne przypadki, takie jak stany wegetatywne. Świadczenie mogłoby przysługiwać jedynie najbliższym członkom rodziny poszkodowanego. Celem projektu jest rozstrzygnięcie wątpliwości interpretacyjnych, które pojawiały się nawet na poziomie „siódemkowych” uchwał Sądu Najwyższego (mamy rozbieżne stanowiska Izby Cywilnej z 2018 r., sygn. akt III CZP 36/17, III CZP 69/17 i III CZP 60/17 oraz Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN z 2019 r., sygn. akt I NSNZP 2/19).
Choć środowisko ubezpieczycieli generalnie pozytywnie oceniło inicjatywę legislacyjną prezydenta, to ich przedstawiciele mieli jednak kilka wątpliwości związanych z interpretacją projektowanych przepisów. O ewentualne plany doprecyzowania tych kwestii zapytaliśmy KPRP.
Wątpliwości ubezpieczycieli wzbudziło zwłaszcza niewskazanie wprost sposobu działania w sytuacji, gdy bliscy otrzymają zadośćuczynienie z tytułu zerwanych więzi, a poszkodowany jednak umrze. Ich zdaniem mogłoby to oznaczać, że rodzina będzie mogła drugi raz ubiegać się o świadczenie na podstawie art. 446 par. 4 kodeksu cywilnego. Kancelaria Prezydenta RP wskazuje jednak, że takie sytuacje powinny być każdorazowo rozstrzygane w indywidualnych sprawach, a nie w przepisach. Trudności nie powinno również przysparzać ustalenie istnienia przesłanek zadośćuczynienia, ponieważ orzecznictwo w tym zakresie dostatecznie pokazuje, w jakich okolicznościach i komu zadośćuczynienie powinno się przyznawać.
– W uzasadnieniu projektu ustawy obszernie zostało wskazane, że przesłanki do zapłaty zadośćuczynienia, zarówno w przypadku kręgu uprawnionych, jak również przypadków, w których dochodzi do utraty więzi rodzinnej i okoliczności podlegających dowodzeniu, zostały już dostatecznie odkodowane w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego. W konsekwencji ustalenie istnienia przesłanek zadośćuczynienia nie powinno sprawiać trudności – argumentuje KPRP.
Prezydencki projekt nowelizacji kodeksu cywilnego został już skierowany do pierwszego czytania na najbliższym posiedzeniu Sejmu, które ma rozpocząć się w środę, 19 maja. Własną, niezależną propozycję nowelizacji w tym zakresie ma wkrótce przedstawić również Ministerstwo Sprawiedliwości.
Etap legislacyjny
Projekt skierowany do I czytania