Rzecznik praw obywatelskich w piśmie do senackiej komisji ustawodawczej zaproponował podjęcie prac ustawodawczych, mających na celu zmianę organu decydującego o zawieszeniu w czynnościach podejrzanego adwokata lub radcy prawnego. W obecnym stanie prawnym moc decyzyjną w tym zakresie ma prokurator. Według RPO o zastosowaniu tak istotnego środka zapobiegawczego powinien decydować sąd.

Zawieszenie adwokata lub radcy prawnego w zakresie wykonywanego zawodu jest możliwe na podstawie art. 276 k.p.k. Zgodnie z art. 250 par. 4 k.p.k. do stosowania wskazanego środka zapobiegawczego w postępowaniu przygotowawczym uprawniony jest prokurator. Sąd rozpatruje jedynie zażalenia od postanowienia prokuratora.
Zawieszenie w czynnościach służbowych wiąże się z daleko idącymi konsekwencjami. Zgodnie z art. 4d prawa o adwokaturze (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1651) adwokat nie może w tym czasie występować przed sądami, organami państwowymi i samorządowymi, nie przysługuje mu również czynne i bierne prawo wyborcze do organów samorządu adwokackiego. Na wykonywanie innych czynności zawodowych zezwolić może jedynie dziekan właściwej izby. Podobne skutki ma zastosowanie zawieszenia wobec radcy prawnego.
Adwokat kościelny to nie prawnik, ale VAT i tak zapłaci
Adwokat kościelny to nie prawnik, ale VAT i tak zapłaci

Zobacz również
Według RPO wydawanie postanowień z art. 276 k.p.k. w postępowaniu przygotowawczym przez prokuratora wiąże się z ryzykiem braku obiektywizmu i instrumentalnego wykorzystania tej instytucji. Jako przykład wskazuje hipotetyczną sytuację, w której prokurator zawiesza adwokata po to, by pozbawić podejrzanego obrońcy, co z kolei wiązałoby się z większą szansą na wygranie sprawy przez oskarżyciela.
Rzecznik widzi zagrożenie również w tym, że w obecnym stanie prawnym zachwiana została niezależność prokuratury od władzy wykonawczej. Jego wątpliwości budzą zwłaszcza szerokie kompetencje ministra sprawiedliwości, pełniącego jednocześnie funkcję prokuratora generalnego. Jak wskazuje RPO, sama możliwość wniesienia odwołania od postanowienia prokuratora do właściwego sądu rejonowego to za mało w sytuacji, gdy nałożony środek zapobiegawczy jest skuteczny natychmiastowo. Według rzecznika najlepszą ochronę niezależności adwokatów i radców zapewnić może jedynie wydawanie postanowień przez sąd, podobnie jak w przypadku zastosowania tymczasowego aresztowania.