Subskrybuj nas na Youtube
Sprawa dotyczyła kandydata na stanowisko referendarza sądowego. Mężczyzna nie został dopuszczony do postępowania weryfikującego przez prezesa docelowego sądu, który twierdził ,że kandydat nie spełnia wymogów formalnych. Prawnik wezwał oficjela do usunięcia naruszenia prawa i wpisanie go na listę osób mogących wziąć udział w konkursie. Tak się jednak nie stało i sprawa trafiła na sądową wokandę.
Istotą sporu okazały się przepisy prawne. Skarżący ukończył w 2009 r. aplikację referendarską oraz zdał egzamin referendarski, zgodnie z ówcześnie obowiązującym prawem. Skoro nabył kompetencje do piastowania stanowiska referendarza parę lat wcześniej uznał, że jego kandydatura spełnia wymagania zapisane w art. 149 ustawy o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2013r., poz. 427 z zm.- dalej ustawa).
Zgodnie z przywołanym przepisem referendarzem sądowym może zostać osoba, która:
• posiada polskie obywatelstwo,
• korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
• jest nieskazitelnego charakteru,
• ukończyła wyższe studia prawnicze i uzyskała tytuł magistra,
• ukończyła 24 lata,
• ukończyła aplikację ogólną, prowadzoną przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury lub zdała egzamin: sędziowski, prokuratorski, notarialny, adwokacki lub radcowski.
Prezes sądu stał na innym stanowisku. W jego opinii powyższy artykuł należy interpretować wprost. Skoro przepis nie wymienia osób, które odbyły aplikacje referendarską nie można w sposób dorozumiany poszerzać katalogu uprawnionych.
Skład orzekający analizując sprawę zwrócił uwagę na brzmienie art. 66 ust. 1 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (Dz. U. z 2009r., Nr 26, poz. 157 z zm. – dalej KSSP), który stanowi, że „warunek określony w art. 149 § 1 pkt 5 ustawy, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, spełnia osoba, która na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy odbyła aplikację referendarską i złożyła egzamin referendarski lub odbyła aplikację sądową lub prokuratorską, bądź złożyła egzamin referendarski”. Jest to przepis przejściowy, którego zadaniem jest niedopuszczanie do kwestii spornych.
Zdaniem sędziów „skutkiem przepisu przejściowego jest to, że wszystkie osoby, które na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy o KSSP odbyły aplikację referendarską i złożyły egzamin referendarski spełniały warunek ubiegania się o stanowisko referendarza sądowego, przewidziany w nowym stanie prawnym, w którym aplikacja referendarska i egzamin zostały zniesione. W ten sposób zapewnione zostało zachowanie praw nabytych przez osoby, które uzyskały kwalifikacje do ubiegania się o stanowisko referendarza sądowego w poprzednim stanie prawnym.”.
Sędziowie przyznali, że art. 149 ustawy nie wspomina o aplikantach referendarskich, ale ich zdaniem podczas obowiązywania art. 66 KSSP nie było potrzeby tworzenia kolejnego zapisu przejściowego, który stanowiłby o tym samym.
Ponadto podkreślony został pogląd o racjonalności ustawodawcy, zgodnie z którym ograniczanie możliwości udziału w konkursie osobom, które już raz nabyły takie uprawnienia byłoby pozbawione sensu. Stałoby również w sprzeczności z konstytucyjnymi zasadami zaufania do państwa oraz ochrony praw nabytych.
Mając powyższe na uwadze WSA w Lublinie przyznał racje skarżącemu i stwierdził bezskuteczność czynności prezesa sądu.
Wyrok WSA w Lublinie, sygn. akt: III SA/Lu 617/14