Nowelizacja prawa budowlanego dała inwestorom bat na opieszałych operatorów infrastruktury. Jeśli zwlekają z wydaniem warunków przyłączenia do sieci, to może być na nich nałożona sankcja.
Jednym z celów ostatniej nowelizacji prawa budowlanego (ustawa z 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw; Dz.U. poz. 471; dalej: nowelizacja) była kompleksowa regulacja zasad budowy przyłączy. Chodzi tu o odcinki sieci elektroenergetycznych, wodociągowo-kanalizacyjnych, cieplnych oraz gazowych służące do przyłączenia obiektu (np. budynku mieszkalnego lub zakładu wytwórczego) do głównej sieci dystrybucyjnej. Z pewnością ważną informacją dla inwestorów jest to, że oprócz wprowadzenia zmian o charakterze porządkującym uproszczono obowiązujące procedury dotyczące ich budowy. Ponadto poszerzono krąg podmiotów, na które można nałożyć sankcje za przekroczenie terminów wydania warunków przyłączenia do sieci, co z pewnością będzie działać mobilizująco na opieszałych operatorów.

Uproszczenia

Co istotne – przesądzono jednoznacznie, że wykonywanie robót budowlanych polegających na instalowaniu wewnątrz i na zewnątrz użytkowanego budynku instalacji (z wyłączeniem gazowych) nie wymaga ani pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia budowy (art. 29 ust. 4 pkt 3 lit. d ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane; t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1333; dalej: p.b.). W ten sposób ostatecznie rozwiano pojawiające się w praktyce wątpliwości, czy zwolnienie z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę lub zgłoszenia budowy dotyczy również odcinka instalacji wychodzącej poza budynek.
Z kolei zgodnie z art. 29 ust. 3 pkt 3 lit. d p.b. budowa instalacji gazowych – zarówno tych wewnątrz, jak i na zewnątrz użytkowanego budynku – wymaga zgłoszenia budowy. Przypomnijmy: to procedura uproszczona względem procedury zmierzającej do wydania pozwolenia na budowę i polega na zgłoszeniu zamiaru przeprowadzenia robót budowlanych do organu administracji architektoniczno-budowlanej (którym co do zasady jest właściwy miejscowo starosta). Co istotne – ułatwienia dotyczą budowy instalacji we wszelkiego rodzaju budynkach w rozumieniu prawa budowlanego (obiektach budowlanych trwale związanych z gruntem, wydzielonych z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiadających fundamenty i dach), a zatem również w tych służących do prowadzenia działalności gospodarczej.

Współpraca łatwiejsza do wyegzekwowania

Aby zapewnić dostęp budynku do określonych usług (m.in. energii elektrycznej, gazu, wody, ciepła, kanalizacji), oprócz wybudowania przyłącza konieczne jest zawarcie przez operatora właściwego systemu dystrybucyjnego umowy o przyłączenie, która poprzedzona jest wydaniem warunków przyłączenia do sieci. Nowelizacja doprecyzowała terminy, w jakich operator zobowiązany jest do wydania warunków przyłączenia, oraz poszerzyła zakres kar pieniężnych za niewywiązanie się z tych terminów. Celem jest oczywiście usprawnienie procedur wydawania warunków przyłączenia do sieci, a w konsekwencji przyspieszenie realizacji inwestycji budowlanych (które dotychczas niejednokrotnie doznawały opóźnień z przyczyn leżących po stronie operatorów systemów dystrybucyjnych).

Terminy dłuższe

Obowiązujące operatorów terminy na wydanie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, gazowej i ciepłowniczej zostały określone w art. 7 ust. 8g–8g7 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 833; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1565; dalej: p.e.). Długość terminów jest zdeterminowana przynależnością wnioskodawców do poszczególnych grup przyłączeniowych, określonych w rozporządzeniach. Dla domu jednorodzinnego termin na wydanie warunków przyłączenia, liczony od dnia złożenia wniosku, wynosi np. odpowiednio: 21 dni – dla sieci elektroenergetycznej, 30 dni – dla sieci gazowej i 30 dni – dla sieci ciepłowniczej. Z kolei dla domu wielorodzinnego lub budynku apartamentowego terminy wynoszą odpowiednio: 30 dni – w przypadku sieci elektroenergetycznej, 60 dni – dla gazowej i 30 dni – dla ciepłowniczej. Przy czym w uzasadnionych przypadkach operatorzy mogą przedłużać te terminy o okres nieprzekraczający połowy ich pierwotnej długości. W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że niestety terminy na wydanie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej wydłużono względem poprzednio obowiązującego stanu prawnego. Ponadto nowelizacja wprowadza odmienne terminy dla III i VI grupy przyłączeniowej w zależności od tego, czy warunki są wydawane dla odbiorcy, czy dla wytwórcy energii elektrycznej. Terminy na wydanie warunków przyłączenia do sieci gazowej również zostały wydłużone. Z kolei terminy na wydanie warunków przyłączenia do sieci ciepłowniczej nie zmieniły się.

Poganianie zwlekających

Jednak, co istotne, przedsiębiorcy zyskali bat mobilizujący opieszałych operatorów do działania. W razie niewywiązania się przez operatora sieci elektroenergetycznej, gazowej lub ciepłowniczej z terminów na wydanie warunków przyłączenia do sieci podlega on karze pieniężnej w wysokości nie niższej niż 1500 zł za każdy dzień zwłoki (art. 56 ust. 2e p.b.). Dla porównania – przed wejściem w życie nowelizacji kara pieniężna mogła być nałożona tylko na operatora sieci elektroenergetycznej (nie niższa niż 3000 zł za każdy dzień zwłoki).
Co zatem może zrobić przedsiębiorca, gdy druga strona nie wywiązuje się z obowiązków? Jeśli dojdzie do zwłoki w wydaniu warunków przyłączenia, podmiot przyłączany powinien złożyć zawiadomienie do Oddziału Terenowego Urzędu Regulacji Energetyki (właściwego miejscowo ze względu na położenie punktu przyłączenia). Na podstawie zawiadomienia prezes URE może zdecydować o nałożeniu kary na operatora bądź wszcząć postępowanie prowadzące do nakazania wydania warunków przyłączenia.
Zgodnie z art. 34 ust. 2 nowelizacji wszelkie postępowania w sprawie kar za niewydanie warunków przyłączenia w terminie, wszczęte i niezakończone prawomocną decyzją przed dniem wejścia w życie nowelizacji (19 września 2020 r.), są prowadzone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Koniec z opłatami dla wodociągów

Nowelizacja wprowadziła również korzystną dla inwestujących zmianę dotyczącą sieci wodociągowo-kanalizacyjnych. Dotychczas terminy na wydanie warunków przyłączenia do tych sieci były każdorazowo określane przez gminy, co niejednokrotnie utrudniało sprawną realizację inwestycji budowlanych. Obecnie terminy na wydanie warunków przyłączenia (21 dni dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych i 45 dni dla pozostałych budynków) są określone w art. 19a ustawy z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1437; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 471). Warunki przyłączenia wydawane są na dwa lata. Ponadto ustawa zakazuje pobierania opłat za wydanie warunków przyłączenia.
W razie przekroczenia terminów wydania warunków przyłączenia dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego – Wody Polskie, wymierza przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu karę w wysokości 500 zł za każdy dzień zwłoki (art. 29 ust. 6 pkt 3 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków). Jeżeli dojdzie do opóźnienia w wydaniu warunków przyłączenia przez operatora sieci wodociągowej, to przedsiębiorca może złożyć zawiadomienie do właściwego dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej PGW – Wody Polskie. Ten na podstawie zawiadomienia może zdecydować o nałożeniu kary lub wszcząć postępowanie zmierzające do nakazania przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu wydania warunków przyłączenia.