Pożyczki i poręczenia unijne

PORADNIK Brak gotówki jest istotną barierą rozwoju polskich przedsiębiorstw. Dlatego część Funduszy Europejskich od lat przeznaczana jest na tworzenie oferty uzupełniającej katalog produktów banków komercyjnych.

Banki ostrożnie podchodzą do najmniejszych firm, szczególnie tych młodych stażem. Chętnie zakładają im rachunki, ale brak historii kredytowej i odpowiednich zabezpieczeń są zazwyczaj przeszkodą w rozmowach o przyznaniu finansowania na rozwój. Jak pokazują statystyki, mniej więcej 70 proc. mikro i małych przedsiębiorców finansuje swoje inwestycje wyłącznie ze środków własnych. Warto jednak pamiętać, że ofertę dużych instytucji finansowych uzupełniają fundusze pożyczkowe, które swój kapitał pozyskały głównie z Funduszy Europejskich. Mikro, mali i średni przedsiębiorcy są ich głównym klientem. Z kolei firmy, dla których jedyną przeszkodą w uzyskaniu kredytu lub pożyczki jest brak zabezpieczeń, mogą liczyć na usługi funduszy poręczeniowych. Uzupełniają one ofertę gwarancji i poręczeń oferowanych przez duże instytucje finansowe, jak na przykład Bank Gospodarstwa Krajowego.

Pożyczki

Powstanie i rozwój funduszy pożyczkowych wspierane było z Funduszy Europejskich już od połowy lat 90. Początkowo angażowane były w ten proces fundusze przedakcesyjne. Obecnie działa 87 takich instytucji finansowych, które dysponują łącznym kapitałem w wysokości niemal 3 mld zł. W najbliższych latach trafi do nich kolejny zastrzyk pieniędzy, z Funduszy Europejskich 2014–2020. Przedsiębiorcy już na niego czekają, ponieważ kapitał części funduszy jest chwilowo w pełni zaangażowany, a dodatkowe środki pojawiają się wraz ze spłatą wcześniej udzielonych pożyczek.

Podstawą oferty są pożyczki przeznaczone na cele związane z podjęciem, prowadzeniem i rozwojem działalności gospodarczej, między innymi na:

● finansowanie inwestycji, w tym zakup maszyn i urządzeń, rozbudowe;

● wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych, w tym zakup własności intelektualnych i prawnych;

● adaptację lub modernizację obiektów produkcyjnych, handlowych, usługowych;

● zakup materiałów i surowców niezbędnych do realizacji założonego przedsięwzięcia gospodarczego.

Większość funduszy świadczy też usługi dodatkowe dla przedsiębiorstw – doradcze, szkoleniowe i informacyjno-konsultacyjne.

Okres, na jaki udzielane są pożyczki, to ok. 5 lat. Warunki finansowe są zazwyczaj korzystne. Często nie jest pobierana prowizja, a oprocentowanie bywa niższe od oferowanego na rynku komercyjnym.

Największym zainteresowaniem przedsiębiorców cieszą się pożyczki w przedziale kwotowym do 100 tys. zł, dlatego fundusze często ograniczają maksymalną kwotę pożyczki, np. do 250 tys. zł. Zdarza się jednak, że angażują znacznie wyższe kwoty, nawet koło miliona złotych.

W wyjątkowych przypadkach możliwe jest potraktowanie pożyczki jako źródła kapitału obrotowego, jednak celem wykorzystania środków nie może być jedynie zaspokajanie bieżących potrzeb firmy, nieprowadzących do rozwoju. Pożyczki jedynie w ograniczonym stopniu mogą też mogły być przeznaczane na zakup nieruchomości.

Jako zabezpieczenie pożyczki często wymagany jest jedynie weksel in blanco, jednak przy większych kwotach wymagane są dodatkowe zabezpieczenia, np. w postaci obciążenia hipoteki nieruchomości lub wiarygodnego poręczenia.

Poręczenia

Drugą grupę instytucji, których celem jest ułatwienie dostępu najmniejszych firm do środków finansowych na rozwój, są fundusze poręczeniowe. Podobnie jak pożyczkowe, wspierane były z Funduszy Europejskich już wiele lat przed wejściem Polski do Unii. Później środki na powiększenie ich kapitału, a co za tym idzie – skali działania, pojawiały się we wszystkich kolejnych pulach środków przyznawanych Polsce. Obecnie w naszym kraju działają 42 fundusze, których łączny kapitał poręczeniowy wynosi ok. 1,17 mld zł. Taka kwota pozwala im na zachowanie ciągłości pod względem dostępności poręczeń dla firm. Oferują poręczenia zobowiązań finansowych dla przedsiębiorców, którzy posiadają zdolność kredytową, ale nie mają zabezpieczeń wymaganych przez bank, firmę leasingową czy fundusz pożyczkowy. Uzupełniają działania realizowane na znacznie większą skalę np. przez Bank Gospodarstwa Krajowego, który dysponuje polskimi pieniędzmi budżetowymi na gwarancje de minimis oraz dodatkowymi środkami unijnymi.

Około 60 proc. poręczeń udzielanych w ostatnich latach przez fundusze poręczeniowe opiewało na kwotę nieprzekraczającą 100 tys. zł, a kolejne 25 proc. mieściło się w przedziale między 100 a 250 tys. zł. Poręczenia większych wartości zdarzają się znacznie rzadziej, ale również są dostępne. Zabezpieczeniem jest weksel in blanco, a koszt waha się od 0,5 do 1 proc. kwoty poręczenia w skali roku.

Zdecydowanie największą grupę klientów (około połowy) stanowią mikroprzedsiębiorstwa, zatrudniające do 9 osób. Kolejne 40 proc. to firmy małe, zatrudniające do 50 osób, a pozostałe 10 proc. stanowią przedsiębiorstwa średnie, których liczba zatrudnionych nie przekracza 249 osób.

Poręczenia mogą dotyczyć kredytów inwestycyjnych lub obrotowych, a także leasingu. W odróżnieniu od konkurencji fundusze poręczeniowe zabezpieczają również pożyczki udzielane przez fundusze pożyczkowe. Dodatkową funkcją jest poręczenie wadium przetargowego – pozwala na udział w przetargach firmom, które nie chcą lub nie mogą zamrozić na czas postępowania wymaganej kwoty.

KOMENTARZE

Pieniądze czekają

Tomasz Sypuła prezes Krajowego Stowarzyszenia Funduszy Poręczeniowych

Fundusze poręczeniowe działają regionalnie ilokalnie. Są blisko przedsiębiorcy, znają jego potrzeby idostosowują do nich swoją ofertę. Poręczają nie tylko kredyty, lecz także pożyczki. Ciekawą propozycją jest też zabezpieczenie wadium przetargowego. Na ten moment wszystkie fundusze, ajest ich ponad 40, mają wolny kapitał poręczeniowy. Przedsiębiorcy mogą więc stale korzystać zich oferty. To znacząca przewaga nad innymi rodzajami wsparcia. Dotacje, pożyczki czy poręczenia udzielane przez duże fundusze centralne pojawiają się okresowo, wróżnych odstępach czasu, aich dostępność też jest zreguły zaplanowana na ograniczony okres. Dostępność oferty małych funduszy poręczeniowych jest stabilna iciągle rośnie. Zaangażowany kapitał poręczeniowy jest systematycznie uwalniany wraz zwygasaniem udzielonych poręczeń. Natomiast kolejne dokapitalizowania, m.in. z Funduszy Europejskich, zwiększają potencjał funduszy, choć oczywiście skala ich działania jest wielokrotnie mniejsza niż instytucji centralnych, jak na przykład Banku Gospodarstwa Krajowego. Między innymi dlatego koncentrują się na obsłudze niewielkich firm, dla których kreują coraz to nowe produkty.

Oferta dopasowana do potrzeb

Piotr Rogowiecki dyrektor biura Polskiego Związku Funduszy Pożyczkowych

Mimo że perspektywa finansowa 2014–2020 wzakresie wdrażania instrumentów zwrotnych nie została jeszcze praktycznie uruchomiona, fundusze zrzeszone wPolskim Związku Funduszy Pożyczkowych prowadzą akcję pożyczkową niemal we wszystkich regionach. Dzięki temu przedsiębiorcy zsektora MSP mają stały dostęp do finansowania zewnętrznego. Nie zmienia to faktu, że jest pilna potrzeba uruchomienia środków z aktualnej perspektywy finansowej UE, co pozwoliłoby funduszom pożyczkowym jeszcze efektywniej wspierać rozwój przedsiębiorczości.

Obecnie, niemal we wszystkich regionach przedsiębiorcy mają do wyboru ofertę kilku naszych członków. To przekłada się na stały wzrost jakości świadczonych usług oraz atrakcyjności parametrów pożyczki. Należy zwrócić szczególną uwagę na indywidualne podejście funduszy do każdego z klientów. W zestawieniu z doskonałą znajomością lokalnego i regionalnego rynku ze strony kadr przedmiotowych organizacji pozwala ono na dopasowanie finansowania do konkretnego przedsiębiorcy. Potwierdzeniem tego jest jakość portfela pożyczkowego funduszy –niski wskaźnik wartości pożyczek windykowanych istraconych. Otrzymanie pożyczki daje więc dużą szansę na to, że dane przedsięwzięcie biznesowe skończy się powodzeniem. Jest to związane m.in. ztym, że potencjalny pożyczkobiorca dostaje od funduszu eksperckie wsparcie w toku planowania danej inwestycji , co zmniejsza ryzyko jej niepowodzenia. Zaletą oferty funduszy jest więc nie tylko atrakcyjne oprocentowanie pożyczek, lecz także rzeczywiste nastawienie kadr omawianych podmiotów na to, aby pożyczkobiorca odniósł sukces rynkowy.

Fundusze pożyczkowe działają wcałej Polsce. Pierwszym krokiem przedsiębiorcy do znalezienia finansowania swojego przedsięwzięcia może być kontakt z b iurem Polskiego Związku Funduszy Pożyczkowych pod nr . tel. 22 521 06 71 lub drogą elektroniczną: biuro@pzfp.pl. Nasi pracownicy wytłumaczą zasady funkcjonowania funduszy, przedstawią wstępnie ofertę właściwych podmiotów oraz przekażą odpowiednie dane kontaktowe.

GDZIE SZUKAĆ INFORMACJI

● Polski Związek Funduszy Pożyczkowych, www.pzfp.pl

● Polskie Stowarzyszenie Funduszy Poręczeniowych, www.psfp.org.pl

Na stronach tych organizacji można znaleźć:

● aktualności

● prawo, raporty na temat rynku pożyczek

● listę funduszy