Inteligentne specjalizacje kluczem do dotacji

Celem inwestycji finansowanych z Funduszy Europejskich jest rozwój naszego kraju. Aby uzyskać jeszcze lepsze efekty, dotacje będą kierowane przede wszystkim na przedsięwzięcia wpisujące się w tzw. inteligentne specjalizacje.

Środki europejskie tradycyjnie już przeznaczane są na dofinansowanie inwestycji, dzięki którym rośnie innowacyjność firm, ale również gospodarki regionu, kraju i całej Unii. Aby uzyskać w tym zakresie jeszcze lepsze efekty, Komisja Europejska zobowiązała unijne regiony do określenia na lata 2014–2020 inteligentnych specjalizacji, czyli dziedzin gospodarki, w których mają największe szanse na rozwój. Chodzi o to, aby na określonym terytorium kreować dynamiczny rozwój firm działających w pokrewnych dziedzinach. Ułatwi to współpracę między nimi, zawiązywanie partnerskich relacji czy tworzenie klastrów. W takich zagłębiach branżowych znacznie łatwiej jest również o dobrych pracowników – przyciągają specjalistów, a także tworzą doskonały grunt do kształcenia przyszłych kadr – począwszy od sprofilowania szkolnictwa zawodowego i wyższego, aż po współpracę z pracownikami naukowymi.

– Koncepcja inteligentnych specjalizacji opiera się na założeniu, że region najlepiej się rozwija wykorzystując swoje silne strony. U ich podłoża mogą leżeć takie czynniki, jak położenie geograficzne, posiadane zasoby naturalne lub istniejąca struktura branżowa przemysłu – wyjaśnia Stanisław Krakowski z Ministerstwa Rozwoju.

W Polsce inteligentne specjalizacje określone zostały zarówno na poziomie całego kraju, jak i poszczególnych regionów. Pierwsze mają odniesienie do programów krajowych, szczególnie Inteligentnego Rozwoju. Drugie do programów regionalnych. Wyłonione zostały w wyniku debaty między samorządami, firmami, organizacjami pracodawców i naukowcami. Nie są to listy zamknięte, mogą być jeszcze modyfikowane.

Skutki specjalizacji

Inteligentne specjalizacje będą miały swoje skutki przede wszystkim dla przedsiębiorstw korzystających z unijnego wsparcia, ale ich efekty odczują wszyscy mieszkańcy regionów, chociażby poprzez zwiększenie liczby miejsc pracy w określonych branżach.

Dotacje na realizację projektów badawczo-rozwojowych w firmach udzielane będą wówczas, gdy proponowany projekt będzie się wpisywał w inteligentną specjalizację. Z kolei przy wyborze do dofinansowania projektów polegających na wdrażaniu opracowanych już innowacyjnych rozwiązań preferowane będą te, wpisujące się w inteligentne specjalizacje. Tak więc na dofinansowanie inwestycji obejmujących zakup maszyn i sprzętu czy rozbudowę zaplecza mogą liczyć przede wszystkim firmy rozwijające się w kierunkach wskazanych specjalizacji.

- Projekty, które nie będą wpisywały się w inteligentne specjalizacje, nie pozostaną bez wsparcia. Będą jednak mogły liczyć na nie przede wszystkim w postaci instrumentów zwrotnych, takich jak pożyczki i poręczenia. Dotacje będą służyć głównie osiągnięciu celów związanych ze specjalizacją regionalną – podkreśla Stanisław Krakowski.

Inteligentne regiony

Na poziomie ogólnopolskim inteligentne specjalizacje zostały pogrupowane w pięciu głównych kategoriach:

1. zdrowe społeczeństwo;

2. biogospodarka rolno-spożywcza, leśno-drzewna i środowiskowa;

3. zrównoważona energetyka;

4. innowacyjne technologie i procesy przemysłowe;

5. surowce naturalne i gospodarka odpadami.

Swoje obszary specjalizacji określiło też każde województwo. Niektóre z nich są bardzo specyficzne, powiązane ściśle z uwarunkowaniami regionu, jak na przykład rozwój nowoczesnego przemysłu włókienniczego, mody oraz wzornictwa w województwie łódzkim, działalność morska, logistyka i inżynieria wodna oraz turystyka w zachodniopomorskim czy też ekonomia wody w warmińsko-mazurskim. Inne mają charakter bardziej uniwersalny i powtarzają się w większości województw – zaliczyć do nich możemy rozwój ICT i multimediów czy też energetyki bazującej m.in. na źródłach odnawialnych.