Obowiązkowe badania pracownicze są elementem, który dopuszcza pracownika do wykonywania pracy. Za które zaświadczenia czy badania koszt ponosi pracodawca? A za które pracownik zapłaci sam?
Badanie wstępne pracownika
Każdy nowo przyjęty pracownik musi otrzymać od pracodawcy skierowanie do lekarza medycyny pracy, aby wykonać badania wstępne. Gdy tylko lekarz wyda pozytywną opinię o zdrowiu pracownika, może on być dopuszczony do wykonywania pracy. Pracownik bez ważnych badań lekarskich nie może wykonywać służbowych obowiązków na rzecz pracodawcy. Wobec tego są one finansowane przez pracodawcę.
Pracodawca może z góry zapłacić za badania lekarskie pracownika lub dokonać zwrotu poniesionych kosztów za te badania. Kodeksu pracy mówi w art. 229. § 2. Pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim [..] § 5. Pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających jest obowiązany zapewnić tym pracownikom okresowe badania lekarskie [...] § 6. Badania, o których mowa w § 2 i 5, są przeprowadzane na koszt pracodawcy.
Ponadto pracodawca ponosi inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, która jest niezbędna z uwagi na warunki pracy.
Zaświadczenie o niekaralności
Niekiedy pracodawcy, ze względu na specyfikę wykonywania pracy, oczekują od pracowników zaświadczeń o niekaralności. Takowe zaświadczenie wydawane jest na podstawie Krajowego Rejestru Karnego.
Aby je otrzymać, należy złożyć wniosek w punkcie informacyjnym przy sądzie rejonowym lub okręgowym. Wartość złożonego wniosku opiewa na kwotę 30 zł, a jeśli zostanie złożony online to koszt rzędu 20 zł.
Przepisy nie konkretyzują jasno, że to właśnie na pracodawcy spoczywa obowiązek pokrycia kosztów za owo zaświadczenie. Bardzo często zatem zdarza się, że jest ono wykonywane na koszt pracownika, jeszcze przed jego formalnym zatrudnieniem.
Orzeczenie sanitarno-epidemiologiczne
Orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych jest niezbędnym dokumentem w pracy, w której występuje ryzyko przenoszenia chorób zakaźnych. Posiadanie takowego orzeczenia obowiązuje pracowników, którzy pracują przy żywności, wodzie do spożycia czy lekach podawanych doustnie.
Analogicznie, jak w sytuacji badań lekarskich, koszty za wydanie owego orzeczenia pokrywa pracodawca. Wielu pracodawców jednak, umieszczając ogłoszenie o naborze do pracy, chce uciąć koszty. Za wymóg stawiają posiadanie takiego zaświadczenia lub ważne badania sanitarno-epidemiologiczne, które są niezbędne do zatrudnienia danej osoby na podane stanowisko pracy. W takiej sytuacji to właśnie pracownik sam ponosi koszty wykonania badań.
Wartość wyrobienia orzeczenia to koszt 150-200 zł. W tej kwocie zawiera się cena badania materiału na nosicielstwo prątków gruźlicy lub innych czynników chorobotwórczych. Pracownicy, którzy zobowiązani są wyrobić takie orzeczenie, muszą poddać się badaniom lekarskim według obowiązującego stanu prawnego.