TEZA: Możliwość wytoczenia powództwa o świadczenie nie wyklucza istnienia interesu prawnego w ustaleniu stosunku prawnego lub prawa, gdy ustalenie takie zapewni w większym stopniu ochronę praw niż orzeczenie zobowiązujące do świadczenia.
Sygn. akt I ACz 705/15
POSTANOWIENIE SĄDU APELACYJNEGO W GDAŃSKU
z 29 września 2015 r.
STAN FAKTYCZNY
Sąd okręgowy zabezpieczył roszczenie spółki z o.o w Ł. przeciwko sp. z o.o. w likwidacji w W. o ustalenie na podstawie art. 189 k.p.c., że zawarte w piśmie oświadczenie zobowiązanej o wypowiedzeniu umów sprzedaży jest bezskuteczne, nie wywołało skutku w postaci ich rozwiązania, w związku z czym pozostają one w mocy. Sąd stwierdził, że wnioskodawczyni uprawdopodobniła roszczenie o ustalenie oraz wykazała interes prawny w zabezpieczeniu, gdyż tylko taki sposób może zapobiec powstaniu szkody związanej z niewykonaniem umów zawartych na długi okres.
Zobowiązana spółka wniosła zażalenie.
UZASADNIENIE
Sąd apelacyjny zmienił zaskarżone postanowienie i oddalił wniosek o zabezpieczenie.
Wskazał, że możliwość wytoczenia powództwa o świadczenie nie wyklucza istnienia interesu prawnego w ustaleniu stosunku prawnego lub prawa, gdy ustalenie takie zapewni w większym stopniu ochronę praw niż orzeczenie zobowiązujące do świadczenia. Powódka może żądać na podstawie art. 189 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101; dalej: k.p.c.) ustalenia, że oświadczenie woli pozwanej o wypowiedzeniu umowy było bezskuteczne. W ocenie sądu apelacyjnego celem zabezpieczenia może być zapewnienie: zaspokojenia uprawnionemu, skuteczności przyszłego wyroku oraz ochrony prawnej, jaką ma zagwarantować przyszłe orzeczenie. Zabezpieczenie w postaci nakazania wykonywania umów na dotychczasowych warunkach i zakazanie podejmowania czynności w celu ograniczenia obowiązków wynikających z umów związane jest z należytym ich wykonaniem, zatem rozbieżne z przedmiotem zamierzonego przez wnioskującego zabezpieczenia postępowania. Zabezpieczenie w sposób żądany przez wnioskującą prowadziłoby do udzielenia zabezpieczenia roszczeń związanych z należytym wykonaniem umowy, których uprawiona nie zgłasza w postępowaniu o ustalenie stosunku prawnego.
Lepiej iść do sądu, niż odpuścić tym, którzy nie płacą

Zobacz również
Sąd zauważył, że podmiot dochodzący roszczeń od spółki wnioskującej o wykreślenie z rejestru ma interes prawny w przystąpieniu do postępowania rejestrowego. W związku z tym wskazany sposób zabezpieczenia nie jest konieczny w rozumieniu art. 755 par. 21 k.p.c. Obawa, że zobowiązana podejmie czynności uniemożliwiające wykonanie umów, nie uzasadnia w ramach zabezpieczenia pozbawienia jej praw podmiotowych. Brak jest podstaw do udzielenia zabezpieczenia o tak rozległych skutkach w przypadku powództwa o ustalenie, w ramach którego będą rozpoznawane konkretne roszczenia o wykonanie zobowiązań wynikających z umów.
Sąd apelacyjny zauważył również, że celem postępowania w sprawie o ustalenie istnienia stosunku prawnego jest usunięcie niepewności prawnej, czy strony wiąże konkretna umowa. Sposób zabezpieczenia powinien zostać określony na tyle konkretnie w samym postanowieniu, aby bez sięgania do innych dokumentów możliwe było precyzyjne ustalenie obowiązków wynikających z zabezpieczenia, czego zaskarżone postanowienie nie spełnia – wskazał sąd.