Część przedsiębiorców uzyskała prawo do ulgi na nowych, a część na poprzednich zasadach. Ci drudzy, aby skorzystać z przepisów, muszą jednak poczekać na ich nowelizację
ZA LIPIEC–WRZESIEŃ 2020 R.
Nowelizacja rozszerzyła grupę uprawnionych do zwolnienia ze składek za powyższe trzy miesiące. Chodzi o należności wykazane w deklaracjach rozliczeniowych złożonych za ten okres.
Powyższe wynika z modyfikacji art. 31zo ust. 8 specustawy o COVID-19. Zwolnienie ze składek od 1 lipca 2020r. do 30 września 2020 r. będzie przysługiwało prowadzącym działalność, którzy jako przeważającą wykonują działalność oznaczoną w tym przepisie – przy czym pod uwagę brany jest stan na dzień złożenia wniosku. Nowelizacja rozszerzyła listę rodzajów działalności na objęte innymi niż dotychczas kodami PKD. ramka s. C13 – pkt I
Ulga dotyczy składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych. Warunkiem do jej uzyskania jest:
- zgłoszenie jako płatnik składek do 30 czerwca 2020 r.;
- przychód z tej działalności uzyskany w pierwszym miesiącu kalendarzowym, za który składany jest wniosek, niższy co najmniej o 75 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego w tym samym miesiącu kalendarzowym w 2019 r.;
- przesłanie deklaracji rozliczeniowych lub imiennych raportów miesięcznych za listopad do końca października 2020 r., chyba że płatnik jest zwolniony z obowiązku ich składania.
Osoby, które zyskały prawo do zwolnienia, w większości składki te już jednak opłaciły. W takim przypadku będzie miał zastosowanie art. 24 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695). Po uwzględnieniu wniosku o zwolnienia należności będą miały status nadpłaty. Podlega ona zaliczeniu przez ZUS z urzędu na poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich braku – na poczet przyszłych, chyba że płatnik złoży wniosek o ich zwrot. Po złożeniu wniosku ZUS ma 30 dni na oddanie nadpłaty. Ulega ona przedawnieniu po upływie pięciu lat, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia od ZUS albo opłacenia składek, gdy zawiadomienia nie było.
W obecnym stanie prawnym duża część przedsiębiorców, których działalność została dodana do listy uprawniających do zwolnienia, z tej ulgi jednak skorzystać nie może. A to z powodu wskazanych w ustawie terminów na złożenie wniosku o tego typu wsparcie. Znowelizowany art. 31zp stanowi, że dla przedsiębiorców określonych w art. 31zo ust. 8 termin ten upłynął już 30 listopada 2020 r., a więc jeszcze przed ogłoszeniem ustawy. Wprowadzono wyjątek tylko dla przedsiębiorców, których przeważająca działalność oznaczona jest kodami 55.10.Z, 79.12.Z – mogą oni składać wnioski do 15 stycznia 2021 r. Pominięto przy tym inne rodzaje działalności, które dopiero mocą tej ustawy stały się podstawą do zwolnienia ze składek. Aby więc przedsiębiorcy mogli skorzystać z ulgi, konieczna jest zmiana przepisów.
Podobny problem dotyczy terminu na złożenie deklaracji rozliczeniowych lub imiennych raportów. Ustawodawca nie zrobił co do tego obowiązku żadnego rozróżnienia i zgodnie z obecnym brzmieniem art. 31zq ust. 3 specustawy dotyczy on także płatników, którzy prawo do zwolnienia ze składek otrzymali dopiero niniejszą nowelizacją.
za listopad 2020 r.
Niektórzy przedsiębiorcy zyskali prawo do zwolnienia ze składek także za ubiegły miesiąc. Dotyczy to przedsiębiorców prowadzących jako przeważające niektóre, wskazane w ustawie rodzaje działalności.
Dodany do specustawy o COVID-19 art. 31zo ust. 10 wylicza konkretne kody PKD działalności, która musi być przeważająca, aby przedsiębiorca uzyskał zwolnienie. ramka s. C13 – pkt II W tym zakresie pod uwagę brany jest stan na 30 września 2020 r. Zwolnienie dotyczy wszystkich składek, a więc tych na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, wykazanych w deklaracji rozliczeniowej złożonej za listopad.
Warunkiem uzyskania ulgi jest:
- zgłoszenie jako płatnik składek do 30 czerwca 2020 r.;
- przychód z tej działalności uzyskany w listopadzie 2020 r. niższy co najmniej o 40 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego w listopadzie 2019 r.;
- przesłanie deklaracji rozliczeniowych lub imiennych raportów miesięcznych za listopad do końca grudnia 2020 r., chyba że płatnik jest zwolniony z obowiązku ich składania.
Ustawa nie zdążyła wejść w życie przed terminem opłacania składek przez płatników. Większość z nich, aby nie narazić się na kłopoty z ZUS, opłaciło składki w terminie. Na ich koncie istnieje teraz nadpłata, co do której można wystąpić do ZUS o zwrot na zasadach ogólnych (opisanych szczegółowo w punkcie dotyczącym składek za lipiec–wrzesień).
Wniosek można złożyć do 15 stycznia 2021 r. w formie elektronicznej. Postępowanie przebiega tak jak w przypadku zwolnień ze składek na podstawie innych przepisów specustawy. Wnioskodawca nie składa dowodów na spełnianie warunków koniecznych do zwolnienia ze składek, a jedynie oświadczenia w tej sprawie. Ich prawdziwość może być w każdej chwili jednak poddana weryfikacji przez ZUS.
na wniosek zleceniobiorcy
W tarczy 6.0 przewidziano też specyficzne rozwiązanie, jakim jest zwolnienie ze składek niektórych umów cywilnoprawnych. Również i w tym przypadku ulga dotyczy tylko niektórych dziedzin działalności.
Na mocy nowo dodanego art. 31zy14 osoba wykonująca umowę agencyjną, umowę zlecenia lub inną umowę o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy zleceniu (dalej: zbiorczo nazywani zleceniobiorcami), może złożyć wniosek do ZUS o zwolnienie zleceniodawcy z obowiązku obliczania, potrącania z dochodu zleceniobiorcy i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczy. Z takim wnioskiem będą mogli wystąpić zleceniobiorcy, których przedmiot umowy dotyczy wskazanych w art. 15zs3 dziedzin. ramka 2 s. C11 Dotyczy to składek należnych z tytułu wykonywania tej umowy za okres od 1 stycznia 2021 r. do 30 kwietnia 2021 r. Zwolnienie nie dotyczy więc zleceniodawcy jako płatnika, ale poszczególnych umów, i to tylko wtedy, jeśli taki wniosek złoży sam zleceniobiorca.
Ulga będzie przysługiwać pod pewnymi warunkami:
- umowa została zawarta w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 marca 2021r.;
- łączny przychód z umów, o których mowa w art. 15zs3 ust. 1, uzyskany z wykonywania umów na rzecz wszystkich zleceniodawców, w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o zwolnienie z obowiązku naliczania składek, nie był wyższy od 100 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłoszonego dla celów emerytalnych obowiązującego na dzień złożenia wniosku;
- zleceniobiorca nie podlegał ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu niż wykonywanie umów wskazanych w art. 15zs3 ust. 1.
Wniosek musi być złożony w terminie siedmiu dni od dnia zawarcia umowy, i to w formie elektronicznej. Jeśli zleceniobiorca termin ten przekroczy, zleceniodawca nie będzie mógł zwolnić się ze składek. O złożeniu wniosku zleceniobiorca powinien niezwłocznie powiadomić zleceniodawcę. Co ciekawe, taka wiadomość powoduje, że zleceniodawca, który dotychczas nie miał profilu na PUE ZUS, musi to niezwłocznie zrobić.
Nowelizacja wprowadza też w art. 31zy14 ust. 4 pojęcie „maksymalnej podstawy wymiaru składek”. Wynosi ona 100 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego dla celów emerytalnych obowiązującego w dzień złożenia wniosku za każdy miesiąc od stycznia 2021 r. do kwietnia 2021 r., w którym umowa zlecenia była wykonywana co najmniej jeden dzień. Zwolnienie ze składek przysługuje z każdej umowy, ale tylko do wysokości maksymalnej podstawy. Nadwyżka przychodu ponad tę kwotę będzie oskładkowana na normalnych zasadach.
Co ważne, nieodprowadzone należności z umów cywilnoprawnych nie zostaną zaewidencjonowane na koncie ubezpieczonego. Powstaje jednak pytanie, co w takim razie z ewentualnymi świadczeniami chorobowymi. W ust. 7 pkt 4 pojawia się jednak stwierdzenie, że zleceniobiorca musi złożyć oświadczenie, że jest świadomy, iż nienaliczone składki na ubezpieczenia społeczne nie będą uwzględniane w świadczeniach z ubezpieczeń społecznych. Wydaje się więc, że nieoskładkowany przychód nie będzie uwzględniany także w obliczaniu zasiłku chorobowego. Kwestia ta będzie wymagała doprecyzowania przez ZUS. Nieodprowadzanie składek od umowy na podstawie tych przepisów nie wpłynie natomiast na prawo do bezpłatnych świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego zarówno dla zleceniobiorcy, jak i zgłoszonych przez niego członków rodziny.
Jeśli ZUS stwierdzi, że warunki do ulgi są spełnione, informuje o tym zleceniodawcę i zleceniobiorcę na ich profilach w PUE ZUS. Organ informuje przy tym o wysokości podstawy wymiaru, od której nie powinny być naliczane składki. Zleceniodawca będzie miał jednak obowiązek przesyłania za zleceniobiorcę imiennych raportów miesięcznych na ogólnych zasadach. W imiennym raporcie miesięcznym nie wykazuje się kwot składek, które zostały zwolnione z obowiązku naliczania, oraz podstawy ich wymiaru, od której zostały ustalone.
Odmowa zwolnienia ze składek następuje w drodze decyzji, od której zleceniobiorcy przysługuje prawo wniesienia wniosku do prezesa ZUS o ponowne rozpatrzenie sprawy, na zasadach dotyczących decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra.
Jeśli ZUS stwierdzi jakieś rozbieżności między przychodem wykazanym we wniosku o zwolnienie ze składek a przychodem wykazanym dla celów podatkowych, które są wynikiem wprowadzenia organu w błąd, zleceniodawca jest zobowiązany do opłacenia należnych składek objętych zwolnieniem w terminie 30 dni od otrzymania decyzji o obowiązku opłacenia składek. Zleceniodawca będzie musiał więc opłacić składki, które finansuje sam, jak i te, które powinny być potrącone od zleceniobiorcy. Część, która jest finansowana ze środków ubezpieczonego, zleceniodawca będzie mógł dochodzić od zleceniobiorcy dopiero wtedy, gdy uiści całość składek do ZUS.
Przepisy dotyczące tego rodzaju zwolnienia ze składek już weszły w życie, ale skoro dotyczy umów zawartych od 1 stycznia 2021 r., to będzie można z nich skorzystać dopiero w styczniu. ©℗
Jaka działalność uprawnia do ulg
I. ZA LIPIEC–WRZESIEŃ 2020 R.
Do zwolnienia z ZUS uprawnia:
1) prowadzenie przeważającej działalności gospodarczej oznaczonej kodami PKD:
49.39.Z – pozostały transport lądowy pasażerski, nigdzie indziej niesklasyfikowany (np. wynajem autobusu z kierowcą, działalność kolejek linowych, wyciągów narciarskich);
55.10.Z – hotele i podobne obiekty zakwaterowania;
59.11.Z – działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych;
59.12.Z – działalność postprodukcyjna związana z filmami, nagraniami wideo i programami telewizyjnymi;
59.13.Z – działalność związana z dystrybucją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych;
59.14.Z – działalność związana z projekcją filmów;
59.20.Z – działalność w zakresie nagrań dźwiękowych i muzycznych;
71.11.Z – działalność w zakresie architektury;
77.39.Z – wynajem i dzierżawa pozostałych maszyn, urządzeń oraz dóbr materialnych, gdzie indziej niesklasyfikowane;
79.11.A – działalność agentów turystycznych;
79.12.Z – działalność organizatorów turystyki;
79.90.A – działalność pilotów wycieczek i przewodników turystycznych;
82.30.Z – działalność związana z organizacją targów, wystaw i kongresów;
90.01.Z – działalność związana z wystawianiem przedstawień artystycznych;
90.02.Z – działalność wspomagająca wystawianie przedstawień artystycznych;
90.03.Z – artystyczna i literacka działalność twórcza;
90.04.Z – działalność obiektów kulturalnych;
93.11.Z – działalność obiektów sportowych;
93.29.A – działalność pokojów zagadek, domów strachu, miejsc do tańczenia i w zakresie innych form rozrywki lub rekreacji organizowanych w pomieszczeniach lub w innych miejscach o zamkniętej przestrzeni;
93.29.B – pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna, gdzie indziej niesklasyfikowana;
93.29.Z – pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna.
2) świadczenie usług na rzecz muzeów w rozumieniu ustawy z 21 listopada 1996 r. o muzeach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 902), oznaczonych kodem:
79.90.A – działalność pilotów wycieczek i przewodników turystycznych;
85.51.Z – pozaszkolne formy edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych;
85.52.Z – pozaszkolne formy edukacji pozaszkolnej;
85.59 – pozaszkolne formy edukacji nigdzie indziej niesklasyfikowane;
85.60.Z – działalność wspomagająca edukację;
3) prowadzenie muzeum w rozumieniu ustawy z 21 listopada 1996 r. o muzeach niebędące instytucją kultury, o zakończonym procesie organizacji muzeum i wpisanym do wykazu muzeów, o którym mowa w art. 5b ustawy.
Uwaga! Kursywą zaznaczono rodzaje działalności, o które rozszerzono art. 31zo ust. 8 specustawy.
II. ZA LISTOPAD 2020 R.
Do zwolnienia z ZUS uprawnia prowadzenie przeważającej działalności gospodarczej oznaczonej kodami PKD:
47.71.Z – sprzedaż detaliczna odzieży w sklepach;
47.72.Z – sprzedaż detaliczna obuwia i wyrobów skórzanych w sklepach;
47.81.Z – sprzedaż detaliczna żywności, napojów i wyrobów tytoniowych na straganach i targowiskach;
47.82.Z – sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych, odzieży i obuwia na straganach i targowiskach;
47.89.Z – sprzedaż detaliczna pozostałych wyrobów na straganach i targowiskach;
49.32.Z – działalność taksówek osobowych;
49.39.Z – pozostały transport lądowy pasażerski, nigdzie indziej niesklasyfikowany (np. wynajem autobusu z kierowcą, działalność kolejek linowych, wyciągów narciarskich);
56.10.A – restauracje i inne stałe placówki gastronomiczne;
56.10.B – ruchome placówki gastronomiczne;
56.21.Z – przygotowanie i dostarczania żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering);
56.29.Z – pozostała usługowa działalność gastronomiczna;
56.30.Z – przygotowywanie i podawanie napojów;
59.11.Z – działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych;
59.12.Z – działalność postprodukcyjna związana z filmami, nagraniami wideo i programami telewizyjnymi;
59.13.Z – działalność związana z dystrybucją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych;
59.14.Z – działalność związana z projekcją filmów;
59.20.Z – działalność w zakresie nagrań dźwiękowych i muzycznych;
74.20.Z – działalność fotograficzna;
77.21.Z – wypożyczanie i dzierżawa sprzętu rekreacyjnego i sportowego;
79.90.A – działalność pilotów wycieczek o przewodników turystycznych;
79.90.C – pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji, gdzie indziej niesklasyfikowana;
82.30.Z – działalność związana z organizacja targów, wystaw i kongresów;
85.51.Z – pozaszkolne formy edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych;
85.52.Z – pozaszkolne formy edukacji artystycznej;
85.53.Z – pozaszkolne formy edukacji z zakresu nauki jazdy i pilotażu;
85.59.A – nauka języków obcych;
85.59.B – pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane;
86.10.Z – działalność szpitali – w zakresie działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń w ramach lecznictwa uzdrowiskowego lub realizowanej w trybie stacjonarnym rehabilitacji leczniczej;
86.90.A – działalność fizjoterapeutyczna;
86.90.D – działalność paramedyczna;
90.01.Z – działalność związana z wystawianiem przedstawień artystycznych;
90.02.Z – działalność wspomagająca wystawianie przedstawień artystycznych;
90.04.Z – działalność obiektów kulturalnych;
91.02.Z – działalność muzeów;
93.11.Z – działalność obiektów sportowych;
93.13.Z – działalność obiektów służących poprawie kondycji fizycznej;
93.19.Z – pozostała działalność związana ze sportem;
93.21.Z – działalność wesołych miasteczek i parków rozrywki;
93.29.A – działalność pokojów zagadek, domów strachu, miejsc do tańczenia i w zakresie innych form rozrywki lub rekreacji organizowanych w pomieszczeniach lub w innych miejscach o zamkniętej przestrzeni;
93.29.B – pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna, gdzie indziej niesklasyfikowana;
93.29.Z – pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna;
96.01.Z – pranie i czyszczenie wyrobów włókienniczych i futrzarskich;
96.04.Z – działalność usługowa związana z poprawą kondycji fizycznej.