Subskrybuj nas na Youtube
Prawo przedsiębiorców w czytelny sposób odróżnia od siebie trzy różne formy reglamentacji działalności gospodarczej (koncesje, zezwolenia i wpis do właściwego rejestru). Uwypukla występujące pomiędzy nimi jakościowe odrębności.
Jest to duży postęp w porównaniu z obowiązującą obecnie u.s.d.g., w której różnic takich nie da się zidentyfikować, w szczególności pomiędzy koncesjami (z jednej strony) a zezwoleniami, licencjami i zgodami na działalność gospodarczą (z drugiej strony). Natomiast zrezygnowano z wyliczania w p.p. poszczególnych działalności wymagających koncesji oraz wskazywania precyzyjnych wymogów osobno dla każdej z nich – szczegółowe przepisy zostały przeniesione do konkretnych aktów prawnych. Jednak zdaniem ekspertów trudno określić to mianem rewolucji. – Co do zasady uproszczono wymogi udzielania koncesji i to dobra wiadomość dla przedsiębiorców, jednak odrębne przepisy nadal zawierają mnóstwo wyjątków przewidujących szczególne wymogi. W efekcie swoboda działalności gospodarczej nie zostaje tutaj znacząco zwiększona – ocenia Mateusz Medyński, radca prawny z kancelarii Zimmerman i Wspólnicy. Co zatem zmieniono?
SPRECYZOWANIE RÓŻNIC
Prawo przedsiębiorców realizuje wyrażany od wielu lat postulat, aby przy utrzymaniu koncesji i zezwoleń jako dwóch odrębnych rodzajów aktów administracyjnych reglamentujących działalność gospodarczą wyraźnie je od siebie oddzielić i zróżnicować ich reżim prawny.
Wprowadza trzy zasadnicze różnice pomiędzy tymi formami:
1. Zróżnicowanie charakteru poszczególnych form:
– koncesje na działalność gospodarczą powinny występować w dziedzinach mających dla państwa szczególne (kwalifikowane) znaczenie (ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny);
– zezwolenia na działalność gospodarczą mają występować w dziedzinach działalności gospodarczej, które też są dla państwa ważne, ale nie są jednak tak strategiczne jak dziedziny objęte koncesjami, i w których można wprowadzić łagodniejszą niż koncesja formę reglamentacji.
2. Odmienności w sposobie wydawania:
– koncesje będą udzielane w formie decyzji administracyjnych uznaniowych, co oznacza, że organowi koncesyjnemu ma przysługiwać możliwość wyboru rozstrzygnięcia odnośnie do tego, czy danemu przedsiębiorcy zostanie ona udzielona, czy nie. Tak rozumiana uznaniowość w udzielaniu koncesji nie jest oczywiście tożsama z pełną dowolnością lub arbitralnością organu;
– zezwolenia na działalność gospodarczą będą mieć w świetle przepisów p.p. charakter decyzji administracyjnych związanych, co oznacza, że urząd będzie miał obowiązek udzielenia zezwolenia na wykonywanie działalności gospodarczej po stwierdzeniu, iż przedsiębiorca spełnia wymagane prawem warunki prowadzenia danej firmy.
3. Uporządkowanie kwestii kompetencji:
– kompetencje do udzielania lub odmowy udzielania koncesji na działalność gospodarczą mają co do zasady przysługiwać ministrowi właściwemu ze względu na przedmiot działalności gospodarczej wymagającej uzyskanie koncesji;
– zezwolenia na działalność gospodarczą mogą być udzielane przez różne organy lub jednostki, stosownie do treści przepisów ustaw odrębnych. Z tym że w zakresie udzielania poszczególnych zezwoleń ustawodawca może wprowadzić w ustawie odrębnej model centralizacyjny, dekoncentracyjny lub zdecentralizowany, a nawet może przyznać uprawnienie do udzielania zezwoleń podmiotom spoza struktury administracji publicznej.
KOSMETYKA W KONCESJACH
W porównaniu do dotychczasowego stanu prawnego, p.p. nie wymienia już zakresu działalności, która jest objęta obowiązkiem uzyskania koncesji.
Zgodnie z art. 37 ust. 3 p.p. szczegółowy zakres i warunki wykonywania działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu, w szczególności zasady oraz tryb udzielania, zmiany, zawieszenia, cofnięcia albo ograniczenia zakresu koncesji, określają odrębne przepisy. [schemat] Organ koncesyjny został zobowiązany do zamieszczania w BIP szczegółowej informacji o wszelkich warunkach uzyskania koncesji.
Warunki odmowy
Organ koncesyjny może odmówić udzielenia koncesji albo ograniczyć jej zakres w stosunku do wniosku w przypadku (par. 39 p.p.):
● niespełnienia warunków udzielenia koncesji;
● zagrożenia obronności lub bezpieczeństwa państwa lub obywateli (w tej sytuacji może być ona czasowo wstrzymana);
● gdy w wyniku przeprowadzonej rozprawy albo przetargu udzielono koncesji innemu przedsiębiorcy (przedsiębiorcom);
● gdy wydano decyzję o stwierdzeniu niedopuszczalności wykonywania praw z udziałów albo akcji przedsiębiorcy, na podstawie przepisów ustawy z 24 lipca 2015 r. o kontroli niektórych inwestycji (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1857), jeżeli jest to w interesie publicznym;
● określonym w odrębnych przepisach.
Obowiązki organu wydającego
Organ koncesyjny na podstawie art. 40 ust. 1 p.p. będzie uprawniony do kontroli działalności gospodarczej w zakresie:
● zgodności wykonywanej działalności z udzieloną koncesją;
● przestrzegania warunków wykonywania działalności gospodarczej;
● obronności lub bezpieczeństwa państwa, ochrony bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli.
W ramach tej kontroli kontrolerom przysługiwać będzie prawo:
● wstępu na teren nieruchomości, obiektu, lokalu lub ich części, gdzie jest wykonywana działalność gospodarcza objęta koncesją, w dniach i w godzinach, w których jest lub powinna być wykonywana;
● żądania ustnych lub pisemnych wyjaśnień, okazania dokumentów lub innych nośników informacji oraz udostępnienia danych mających związek z przedmiotem kontroli.
ZEZWOLENIE I WPISY DO REJESTRU
Zgodnie z art. 42 p.p. organ zezwalający będzie musiał udzielić zezwolenia na wykonywanie działalności gospodarczej przedsiębiorcy, który spełnia wymagane prawem warunki uzyskania zgody.
Przypadki, kiedy wykonywanie działalności gospodarczej będzie warunkowane uzyskaniem zezwolenia, będą ustalać odrębne ustawy. Przepisy p.p. (w odróżnieniu od u.s.d.g.) nie zawierają już katalogu takich regulacji. Odrębne akty prawne będą określały ponadto warunki wykonywania działalności, w szczególności zasady oraz tryb udzielania, odmowy udzielenia, zmiany, zawieszenia, cofnięcia albo ograniczenia zakresu zezwolenia. [schemat]
DZIAŁALNOŚĆ NA PODSTAWIE WPISU
Zasady dokonywania wpisów przedsiębiorcy do określonych rejestrów wydzielono z ustawy i przeniesiono do odrębnych ustaw. Rejestracje są warunkiem umożliwiającym prowadzenie danej działalności gospodarczej.
Jakie wymogi będzie musiała spełnić dana firma, żeby być wpisana do rejestru – po zmianach szczegółowo określą ustawy odrębne. Dotychczas kwestię tę regulował art. 65 u.s.d.g.
Organ rejestrowy będzie dokonywał wpisu na wniosek przedsiębiorcy, po złożeniu przez niego oświadczenia o spełnieniu warunków wymaganych prawem do wykonywania tej działalności. Przedsiębiorca podlegający wpisowi do CEIDG będzie mógł złożyć wniosek wraz z oświadczeniem również w urzędzie gminy, wskazując organ prowadzący rejestr działalności regulowanej.
Spełnianie przez przedsiębiorcę warunków wymaganych prawem do wykonywania działalności regulowanej będzie podlegać kontroli, w szczególności przez organ prowadzący rejestr tej działalności. ⒸⓅ
SCHEMAT
Jaka działalność gospodarcza wymaga decyzji urzędu
1. Działalność koncesjonowana
Obowiązek uzyskania koncesji oraz zasady jej przyznawania (cofania, zawieszenia i ograniczenia) określają obecnie następujące ustawy:
● z 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2126 ze zm.);
● z 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 220 ze zm.);
● z 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2213 ze zm.);
● z 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1414 ze zm.);
● z 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 290 ze zm.);
● z 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 959 ze zm.);
● z 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 165).
2. Działalność wymagająca zezwolenia
Uzyskania zezwolenia wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie określonym w ustawie:
● z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 487 ze zm.);
● z 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 165);
● z 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1010 ze zm.);
● z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1289 ze zm.);
● z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 783 ze zm.);
● z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1768 zm.);
● z 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 512);
● z 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 870 ze zm.);
● z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1876 ze zm.);
● z 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2065 ze zm.);
● z 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1127 ze zm.);
● z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 21 ze zm.);
● z 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 375);
● z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 328 ze zm.);
● z 22 czerwca 2001 r. o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2134);
● z 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2211);
● z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2200 ze zm.);
● z 19 grudnia 2014 r. o rybołówstwie morskim (Dz.U. z 2015 r. poz. 222 ze zm.);
● z 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 959 ze zm.);
● z 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1170 ze zm.);
● z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1769 ze zm.);
● z 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2077 ze zm.);
● z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 43 ze zm.);
● z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 56 ze zm.);
● z 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2003 ze zm.);
● z 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 145);
● z 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (Dz.U. poz. 819);
● z 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 576 i 935);
● z 29 lipca 2005 r. o systemie tachografów cyfrowych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 891);
● z 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 217 ze zm.);
● z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 43 ze zm.).
