Subskrybuj nas na Youtube
Czym jest fundacja prywatna?
Nie ma definicji ustawowej fundacji prywatnej, ale w doktrynie uważa się, iż należy ją rozumieć jako osobę prawną, „której celem jest zarządzanie majątkiem przekazanym przez fundatora, w sposób przez niego określony i dysponowanie tym majątkiem zgodnie z zasadami określonymi przez fundatora na rzecz beneficjentów fundacji”.
Zgodnie z art. 1 ustawy o fundacjach z 6 kwietnia 1984 r. „fundacja może być ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami”. Nie ma więc ograniczeń w zakresie podmiotowym, a zatem fundację może utworzyć zarówno osoba fizyczna, jak i prawna. Powyższą konstrukcję wykorzystano do stworzenia nowej instytucji – fundacji prywatnej. Powodem wprowadzenia takiego rozwiązania była chęć ochrony majątku przedsiębiorców.
Odpowiednia konstrukcja fundacji prywatnej nie stoi w sprzeczności z ustawową regulacją działania na rzecz celów „społecznie lub gospodarczo użytecznych“. W momencie gdy fundacja nie korzysta z pieniędzy publicznych, nie występuje o status organizacji pożytku publicznego i nie pozyskuje środków w drodze zbiórek publicznych, może dość swobodnie dysponować przekazanymi jej środkami.
Dysponowanie środkami fundatora
Fundacja prywatna może zatem przekazywać zgromadzone środki innym podmiotom. W tym zakresie ograniczają ją jedynie przepisy ustawy o fundacjach. Znamienne jest, iż w ustawie nie ma zakazów, które uniemożliwiałyby przenoszenie środków na rzecz przedsiębiorcy (fundatora), jego pracowników, członków zarządu firmy czy też osób bliskich. Nie jest również określona forma tego przekazania – możliwe jest udzielanie pożyczek, kredytów, a także inne formy przelewu środków.
Należy jednak pamiętać, że wszystkie podejmowane czynności powinna cechować zgodność z przyjętymi celami statutowymi. Każdy transfer musi mieć odpowiednie uzasadnienie. Takie transakcje są bowiem pod szczególnym „ostrzałem” organów państwa, które wnikliwie badają zasadność wszelkich przepływów pieniężnych. Jeżeli stwierdzą jakiekolwiek nieprawidłowości, zastosują stosowne kroki, a nawet sankcje. Przykładową konsekwencją może być chociażby wystąpienie do sądu o uchylenie uchwały zarządu fundacji rażąco sprzecznej z jej celem lub z postanowieniami statutu, lub przepisami prawa.
Fundacja prywatna a korzyści podatkowe
Założenie fundacji prywatnej przysparza osobom nią zarządzającym duże korzyści podatkowe. W oparciu bowiem o ustawę z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych w pewnych sytuacjach możliwe jest zwolnienie fundacji z części podatku dochodowego. Z tego prawa fundacja prywatna może skorzystać, gdy jej celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, ochrony środowiska, ochrony zdrowia i pomocy społecznej. Fundacja nie musi także płacić podatku od spadków i darowizn, jeżeli otrzymuje pieniądze, rzeczy ruchome lub prawa majątkowe.
W innych krajach europejskich fundacje prywatne mogą liczyć na jeszcze większe udogodnienia. Przykładowo w Lichtensteinie istnieje jednolita stawka podatku dochodowego dla fundacji i wynosi 1 tys. CHF rocznie. Ciekawą konstrukcję wprowadzono też w prawie austriackim. Zgodnie z nim dywidenda przekazywana przez spółkę austriacką fundacji prywatnej, która posiada udziały tejże spółki, podlega zwolnieniu z podatku dochodowego na poziomie tejże spółki. Jeżeli założymy fundację prywatną poza Europą, możemy liczyć na jeszcze większe profity. Np. osoby zakładające fundację w Panamie nie będą figurowały w aktach urzędów, nie będą zobowiązane do składania sprawozdań rocznych lub sprawozdań finansowych, a także nie będzie na nich ciążył obowiązek podatkowy.
Fundacja prywatna w Polsce czy za granicą?
Tak naprawdę polscy przedsiębiorcy w tworzeniu fundacji prywatnej nie są związani konstrukcją polskiej fundacji prywatnej. Tego typu podmioty można bowiem utworzyć w dowolnym miejscu na świecie. Zasady działania fundacji prywatnej we wszystkich systemach prawa są bardzo podobne, aczkolwiek w niektórych państwach podmiot ten może liczyć na dużo większe niż w Polsce profity i swobodę działalności. Korzystne rozwiązania proponuje np. Lichtenstein, w którym kapitał może zostać umieszczony w innym państwie niż siedziba fundacji, a fundacje nieuzyskujące korzyści z prowadzenia działalności gospodarczej mają możliwość skorzystania z niższego opodatkowania z uwagi na status private wealth structure entity (PVS). Jeżeli przedsiębiorcy zależy natomiast na formalnym przeniesieniu środków poza granice Europy, ciekawą propozycją może okazać się fundacja na wyspach Bahama. Tam przedsiębiorcy mogą liczyć na wyjątkową poufność i dyskrecję – zasadniczo fundacja widnieje jedynie w rejestrach, w których ujawnia się bardzo szczątkowe dane, takie jak nazwa oraz adres oficjalnej siedziby.
Czy założenie fundacji prywatnej jest łatwe?
Założenie fundacji prywatnej wiąże się z wieloma formalnościami. Przedsiębiorcy działający na własną rękę mogą łatwo zgubić się w gąszczu skomplikowanych procedur i przepisów. Należy pamiętać, aby dobrać takie rozwiązanie, które będzie najlepsze dla danego przedsiębiorcy i rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej. Tylko wtedy możliwe będzie skuteczne i trwałe zabezpieczenie jednocześnie interesu przedsiębiorcy i, co najważniejsze, jego majątku.