Prowadzę firmę. Sąd oddalił wniosek o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikom spółki jawnej (jeden tytuł wykonawczy), która była moim kontrahentem. Wcześniej doszło do bezskutecznej egzekucji wobec spółki (obecnie w likwidacji), ale przy użyciu drugiego tytułu wykonawczego. Sąd podał, że nie ma wykazanej bezskuteczności egzekucji ze spółki (jak przy drugim tytule wykonawczym), a likwidacja nie spełnia wymogu bezskuteczności. Czy jest podstawa do odwołania się od orzeczenia sądu?
ekspert radzi
Tak. Przede wszystkim należy wskazać, że zgodnie z art. 22 par. 2 kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.), każdy wspólnik spółki jawnej odpowiada za zobowiązania tej spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art. 31 k.s.h. Z tego przepisu wynika, że wierzyciel spółki jawnej może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Odpowiedzialność wspólników ma charakter subsydiarny (por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 13 listopada 2015 r., sygn. akt I ACa 1059/15).
Istotne znaczenie ma również art. 7781 kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.), zgodnie z którym tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej, spółce partnerskiej, spółce komandytowej lub spółce komandytowo-akcyjnej sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. Jak podkreślił Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 28 marca 2014 r. (sygn. akt I ACa 752/13): „uregulowania dotyczące spółek osobowych handlowych (art. 31 k.s.h.) nie przewidują jakichkolwiek przesłanek egzoneracyjnych pozwalających wspólnikowi spółki jawnej uwolnić się od subsydiarnej odpowiedzialności za zobowiązania spółki”. Dla realnej oceny podanego stanu faktycznego ma też znaczenie ustalenie kluczowych okoliczności, tj. wykazanie przesłanek z art. 31 par. 1 k.s.h. i art. 7781 k.p.c., czyli istnienie tytułu egzekucyjnego, istnienie odpowiedzialności subsydiarnej uczestników oraz bezskuteczność egzekucji wobec spółki. Pomocne w ocenie stanu faktycznego może być przywołanie uzasadnienia postanowienia Sądu Okręgowego w Rzeszowie z 27 września 2016 r. (sygn. akt VI Gz 178/16). Wskazano tam, że skoro egzekucja prowadzona na podstawie innego tytułu wykonawczego została umorzona, to brak jakichkolwiek podstaw dla stwierdzenia, iż egzekucja prowadzona na podstawie kolejnego wyroku byłaby skuteczna. W orzeczeniu sąd dodał również, że dla oceny takiego stanu faktycznego nie ma znaczenia pozostawanie spółki jawnej w likwidacji.
Opisany wyżej kierunek interpretacyjny pozwala więc przyjąć stanowisko, że względy pragmatyczne i racjonalne przemawiają za koncepcją, iż wystarczające dla wykazania bezskuteczności egzekucji wobec samej spółki jawnej będzie odniesienie się drugiego postępowania egzekucyjnego, tj. prowadzonego w oparciu o inny tytuł wykonawczy, które zostało już przez komornika umorzone z powodu bezskuteczności. Skoro bowiem wierzyciel wykazał już raz, że spółka nie dysponuje żadnym wartościowym majątkiem, a dodatkowo ma inne długi, to oczywiste jest, iż wszczynanie kolejnego postępowania egzekucyjnego – a jedynie przy użyciu innego tytułu wykonawczego – okaże się bezcelowe. Mogłoby jedynie powiększyć koszty przedsiębiorcy. Powyższe okoliczności uzasadniają zatem złożenie zażalenia na postanowienie sądu rejonowego. ⒸⓅ
Podstawa prawna
Art. 22 par. 2, art. 31 par. 1 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1578 ze zm.).
Art. 7781 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.).
