Uregulowanie skutków podatkowych oraz skutków w postępowaniach administracyjnych w przypadku śmierci przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną przewidują przygotowane przez Ministerstwo Rozwoju założenia ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z sukcesją przedsiębiorstwa osoby fizycznej.

Projekt założeń ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z sukcesją przedsiębiorstwa osoby fizycznej przewiduje, że decyzje administracyjne wydane wobec zmarłego przedsiębiorcy, o ile nie należą do decyzji uzależnionych od przymiotów ściśle osobistych spadkodawcy (chodzi tu np. o decyzje: o wpisie na listę radców prawnych albo listę stałych mediatorów prowadzoną przez prezesa sądu okręgowego, wydane wobec osób wykonujących działalność zawodową, jako przedsiębiorcy) związane z działalnością przedsiębiorstwa nie wygasną i będą mogły być tymczasowo wykonywane przez prokurenta mortis causa wraz z chwilą jego ustanowienia.

Inne skutki w sferze prawa administracyjnego

W stosunku do następców prawnych, którzy będą kontynuować działalność gospodarczą spadkodawcy, niezależnie od wyboru formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej, następcy prawni będą stawali się podmiotami decyzji administracyjnych – przede wszystkim zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego śmiercią.

Konsekwencje śmierci przedsiębiorcy w sferze prawa gospodarczego

Projekt przewiduje, że prokurent i prokurent mortis causa będą podlegali ujawnieniu w CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej). We wpisie zostaną opublikowane następujące dane prokurenta: imię i nazwisko, PESEL, dane kontaktowe oraz czas, na jaki prokurent został ustanowiony.

Wpis będzie dokonywany na wniosek samego przedsiębiorcy, jeśli postanowi on – już za swojego życia – wskazać osobę zarządzającą jego przedsiębiorstwem do czasu objęcia go formalnie przez spadkobierców. Po śmierci przedsiębiorcy wpis prokurenta do CEIDG będzie mógł być dokonany na zgłoszenie sądu po przeprowadzeniu odrębnego postępowania z udziałem spadkobierców. Zgłoszenia prokurenta będzie mógł także dokonać notariusz, w takim samym trybie jak sąd, przy czym zgłoszenie nastąpi na wniosek jednego ze spadkobierców, który – pod rygorem odpowiedzialności karnej – oświadczy, że ma na to zgodę pozostałych spadkobierców.

Posługiwanie się numerami NIP i REGON

W okresie działania prokurent mortis causa mógłby posługiwać się numerami NIP i REGON zmarłego przedsiębiorcy zaopatrzonymi w dodatkowe oznaczenie, np. literę „S” (od „spadek”).

Pomoc publiczna

W myśl proponowanych zmian pomoc publiczna otrzymana na podstawie umów, które są w toku wykonywania, nie będzie musiała być zwrócona podmiotowi finansującemu w całości wraz z odsetkami od dnia jej przekazania, a projekty współfinansowane ze środków pomocy publicznej będą mogły być kontynuowane.

Możliwe też będzie ubieganie się o pomoc publiczną w postaci ulg, gdyby ubiegał się o nie przedsiębiorca przed śmiercią. Pomoc publiczna otrzymana przez zmarłego przedsiębiorcę będzie zliczana z pomocą otrzymaną przez jego następcę prawnego.

Zmiany w zakresie prawa podatkowego

W kwestii podatku dochodowego projekt przewiduje wstrzymanie konkretyzacji obowiązku podatkowego w odniesieniu do zdarzeń wiążących się z posiadaniem majątku spadkowego i osiąganiem z niego przychodów do czasu ustalenia kręgu spadkobierców bądź działu spadku.

O zakresie odpowiedzialności lub uprawnień poszczególnych spadkobierców organ podatkowy orzekałby w jednej decyzji na podstawie decyzji ostatecznych wydanych wobec spadkodawcy oraz jego zobowiązań wynikających z prawidłowych deklaracji, po ustaleniu kręgu spadkobierców i ustaleniu kręgu osób, którym przypadło przedsiębiorstwo. Jeżeli złożone deklaracje byłyby nieprawidłowe albo nie złożono by ich wcale, organ podatkowy będzie musiał ustalić kwoty podatku. Termin płatności zobowiązań podatkowych określonych w decyzji ma wynosić 14 dni od dnia jej doręczenia.

Prokurent mortis causa będzie brał udział w postępowaniach podatkowych przed organem podatkowym i przed sądem administracyjnym) w sprawach związanych z działalnością przedsiębiorstwa (sprawy w toku na dzień otwarcia spadku i sprawy po otwarciu spadku).

Projekt przewiduje też zwolnienie z obowiązku przeprowadzenia remanentu likwidacyjnego w razie kontynuacji działalności przedsiębiorstwa po śmierci przedsiębiorcy.

Omawiane zmiany mają wejść w życie 1 stycznia 2018 r. Z założeń ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z sukcesją przedsiębiorstwa osoby fizycznej powstanie projekt ustawy, który trafi pod obrady rządu.

Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu i w kontrolach podatkowych