Unijna dyrektywa o prawie autorskim i prawach pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym ma umożliwić egzekwowanie rekompensat od gigantów cyfrowych. Także w Polsce.

W wielu krajach UE, w których wprowadzono już art. 15 dyrektywy UE/2019/790, nadający wydawcom prasy prawo pokrewne, przewiduje się system pośrednictwa organizacji zbiorowego zarządzania.

Dyrektywę zaimplementowały Niderlandy, Niemcy, Malta, Chorwacja i Irlandia (implementacja całościowa), Francja, Dania i Włochy (implementacja częściowa, w tym art. 15 dyrektywy).

Doświadczenia wydawców niemieckich czy francuskich dowodzą, iż tylko wspólne działania wydawców mogą doprowadzić do satysfakcjonujących, dla producentów jakościowych treści, rozwiązań finansowych.

Niemcy

W Niemczech organizacja zbiorowego zarządzania reprezentująca wydawców Corint Media, negocjuje - w imieniu 50 proc. rynku - warunki z Google i Facebookiem. Jak wynika z informacji płynących z tego rynku wydawcy, którzy podpisali indywidualne umowy z Google otrzymują kilkakrotnie mniej niż za pośrednictwem umów negocjowanych przez organizację zbiorowego zarządzania. Umowy, które proponuje Google, jak i jego postępowanie (składanie propozycji tylko wybranym wydawcom) są też przedmiotem postępowania w niemieckim Kartellamt (odpowiednik UOKiK).

Francja

We Francji - przy dużym zaangażowaniu organu antymonopolowego - wydawcy negocjują warunki współpracy. Skargi na postępowanie Google (brak negocjacji w dobrej wierze) złożyły dwa stowarzyszenia. Zgodnie z ostatnią decyzją Google ma 2 miesiące na przedstawienie warunków współpracy opartych o konkretny sposób wyliczenia rekompensat, pod sankcją kary sięgającą do 900 tys. euro za każdy dzień spóźnienia. Rozbieżności finansowe są bardzo duże. Jedno ze stowarzyszeń wyliczyło - w oparciu o badania ekspertów - rekompensaty na poziomie 350 mln euro, podczas gdy Google oferuje kilkanaście milionów.Stowarzyszeniu udało się wynegocjować warunki współpracy z Facebookiem.

Hiszpania

W Hiszpanii wydawców od 2015 r. reprezentuje organizacja zbiorowego zarządzania CEDRO (podpisane umowy z Upday, Squid, Huawei), w Danii, w Czechach powstają organizacje, która mają reprezentować wydawców. W wielu krajach panuje przekonanie, iż tylko wspólne działania (czasami wsparte przez instytucje państwowe – tak jest we Francji, Australii, Kanadzie, i w projektach m.in. Włoch, Belgii) mogą doprowadzić do skutecznego egzekwowania prawa pokrewnego na zadowalającym poziomie finansowym.

Polska

W Polsce wydawcy są reprezentowani przez Izbę Wydawców Prasy (izba gospodarcza) oraz przez Stowarzyszenie Dziennikarzy i Wydawców REPROPOL. Zarówno IWP, jak i SDiW REPROPOL prowadzą i pomagają w prowadzeniu spraw dot. poszanowania praw własności intelektualnej, w szczególności z zakresu poszanowania prawa autorskiego.

W związku z powyższym współpraca wydawców na polskim rynku w zakresie wspólnego działania na rzecz wdrożenia w Polsce prawa pokrewnego ma zarówno podstawy prawne jak i racjonalny sens. Dotyczy to szeroko rozumianych wydawców i producentów publikacji prasowych, działających na wszystkich kanałach publikowania treści.

9 grudnia 2021 roku z inicjatywy Izby Wydawców Prasy odbyło się spotkanie poświęcone zagadnieniom związanym z implementacją dyrektywy w sprawie prawa autorskiego i praw po-krewnych na jednolitym rynku cyfrowym (UE/2019/790).

Dyrektywa – obok regulacji różnych zagadnień – przewiduje również wprowadzenie prawa pokrewnego wydawców prasy (art. 15 dyrektywy).
Podczas spotkania omówiono stan implementacji dyrektywy w Polsce i mechanizmy wdrożenia jej postanowień. Przeanalizowano także przykłady innych państw członkowskich UE, które wprowadziły już implementację dyrektywy, jak i kilku państw spoza UE, które już wprowadziły lub wprowadzają regulacje dotyczące obrotu treściami prasowymi w internecie.
Uczestnicy spotkania wyrazili zamiar współdziałania w celu wypracowania efektywnego sys-temu egzekwowania i przekazywania wydawcom należnych rekompensat z tytułu prawa po-krewnego nadanego art. 15 dyrektywy, który mógłby zostać oparty na współpracy z Izbą Wy-dawców Prasy oraz Stowarzyszeniem Dziennikarzy i Wydawców REPROPOL – organizacją zbiorowego zarządzania założoną przez wydawców.
W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele Izby Wydawców Prasy, Stowarzyszenia Dziennikarzy i Wydawców REPROPOL oraz następujących wydawców i producentów publikacji prasowych: Agora, Grupa DGP Infor, Gremi Media, Grupa Interia, Polska Press Grupa, Ringier Axel Springer Polska, TVN24.pl, Grupa Wirtualna Polska oraz ZPR Media.
Zapraszamy wszystkich wydawców publikacji prasowych, działających na wszystkich kanałach publikowania treści, aby dołączyli do wspólnego działania na rzecz wdrożenia w Polsce prawa pokrewnego.
Izba Wydawców Prasy