Subskrybuj nas na Youtube
Dla 52 proc. Polaków wciąż głównym źródłem informacji o wydarzeniach w kraju i na świecie jest telewizja – wynika z sondażu CBOS. Na drugim miejscu pod względem częstości wskazań sytuuje się internet, na który wskazuje 37 proc. badanych.
Z sondażu wynika, że stosunkowo niewielu respondentów informacje o bieżących wydarzeniach czerpie przede wszystkim z radia (5 proc.) bądź z prasy (2 proc.).
Jak podkreśliła pracownia, "w ciągu ostatnich czterech lat bardzo wyraźnie wzrosło znaczenie internetu (wzrost o 16 punktów procentowych), a zmniejszyło się – telewizji (spadek o 12 punktów)". "W porównaniu z rokiem 2019 notujemy również spadek znaczenia radia (o 4 punkty), natomiast odsetek korzystających z prasy jako głównego źródła informacji, po odnotowanym dwa lata temu spadku, nie zmienił się" – napisano w sondażu.
Z badania wynika, że korzystanie z poszczególnych mediów jest bardzo silnie zróżnicowane społecznie, a największe znaczenie w tym kontekście odgrywa wiek. "Wraz z wiekiem rośnie znaczenie telewizji, a spada – internetu" - czytamy. Pracownia wyjaśniła, że w grupie najmłodszych respondentów - w wieku 18-24 lata - zdecydowana większość czerpie informacje przede wszystkim z internetu (78 proc.), a relatywnie niewielu z telewizji (15 proc). Natomiast dla najstarszych ankietowanych - w wieku 65 lat i więcej - głównym źródłem informacji jest telewizja (85 proc.), a bardzo rzadko internet (5 proc.).
"Generalnie dla młodszych badanych, do 45 roku życia, głównym źródłem informacji o wydarzeniach w kraju i na świecie jest internet, a dla starszych – telewizja" - wynika z sondażu.
Pracownia wskazała również, że istotne znaczenie w tym kontekście ma także wykształcenie. "Dla absolwentów wyższych uczelni ważniejszym źródłem informacji jest internet niż telewizja (57 proc. wobec 32 proc.), osoby z wykształceniem średnim równie często wskazują internet i telewizję (po 45 proc.), natomiast respondenci gorzej wykształceni wyraźnie częściej wybierają telewizję niż internet (osoby z wykształceniem podstawowym lub gimnazjalnym – 72 proc. wobec 16 proc., z wykształceniem zasadniczym zawodowym – 74 proc. wobec 18 proc).
"Uwzględniając inne charakterystyki społeczno-demograficzne można zauważyć, że dla osób o najwyższych dochodach per capita, a także dla respondentów mieszkających w dużych i największych miastach większe znaczenie ma internet, a mniejsze – telewizja" - czytamy w sondażu. Pracownia wskazała, że w grupach społeczno-zawodowych ponadprzeciętnie często z telewizji jako głównego źródła informacji korzystają emeryci, renciści i rolnicy, natomiast z internetu – uczniowie i studenci oraz kadra kierownicza i specjaliści z wyższym wykształceniem. "Biorąc pod uwagę poglądy polityczne można zauważyć, że częściej niż inni z telewizji korzystają osoby identyfikujące się z prawicą, a z internetu – utożsamiający się lewicą i centrum" - dodano.
Pracownię interesowało również, która ze stacji telewizyjnych jest dla badanych głównym źródłem informacji o wydarzeniach w kraju i na świecie. "Najczęściej w tym kontekście wymieniane były programy informacyjne TVN i TVN24 (w sumie 30 proc.), w tym dla 16 proc. najważniejszym źródłem codziennych informacji są Fakty i inne programy TVN (poza TVN24), a dla 14 proc. – TVN24" - wyjaśniono. Z badania wynika, że na drugim miejscu sytuuje się telewizja publiczna, która stanowi podstawowe źródło wiedzy o bieżących wydarzeniach dla 25 proc. ankietowanych, w tym 16 proc. ogląda głównie programy TVP1 (Wiadomości, Teleexpress i inne), 8 proc. – TVP Info, a 1 proc. – programy telewizyjnej Dwójki. "Na trzeciej pozycji lokują się Polsat i Polsat News (w sumie 19 proc.), przy czym Wydarzenia i inne programy Polsatu (poza Polsat News) stanową główne źródło informacji dla 11 proc. badanych, a programu Polsat News – dla 8 proc.
Z analiz przeprowadzonych przez CBOS wynika, że wybór określonej stacji telewizyjnej zależy w głównej mierze od poglądów politycznych i preferencji partyjnych. "Programy TVN oraz TVN24 częściej niż pozostali wybierają badani identyfikujący się z lewicą, programy telewizji publicznej – respondenci utożsamiający się z prawicą, a Wydarzenia i inne programy Polsatu –ankietowani o poglądach centrowych i lewicowych" - czytamy w sondażu. "W potencjalnych elektoratach partyjnych programy informacyjne telewizji publicznej są wybierane zdecydowanie najczęściej przez wyborców Prawa i Sprawiedliwości (wraz z Solidarną Polską). Z kolei programy informacyjne TVN, a zwłaszcza TVN24 ponadprzeciętnie często oglądają wyborcy Koalicji Obywatelskiej. Zaznaczyć należy, że programy TVN i TVN24 są również stosunkowo często wybierane przez zwolenników Polski 2050 Szymona Hołowni oraz Lewicy. Natomiast Wydarzenia i inne programy Polsatu są preferowane częściej przez zwolenników Polski 2050 Szymona Hołowni niż przez popierających inne ugrupowania" - czytamy w sondażu.
Podobnie jak w ubiegłych latach, respondenci zostali poproszeni o ocenę wiarygodności programów informacyjnych i publicystycznych nadawanych w telewizji publicznej (TVP1, TVP2, TVP Info), w TVN (TVN, TVN24) oraz w Polsacie (Polsat, Polsat News). ). Udzielając odpowiedzi ankietowani posługiwali się 5 punktową skalą, na której "1" oznaczało, że są one niewiarygodne, nie zasługują na zaufanie, a "5" – że są wiarygodne, zasługują na zaufanie. Z sondażu wynika, że za najbardziej wiarygodne uznawane są programy informacyjne i publicystyczne telewizji Polsat i Polsat News. "W ciągu ostatnich dwóch lat ich postrzegana wiarygodność jeszcze wzrosła i jest oceniana podobnie jak w roku 2017. W ocenie blisko dwóch piątych badanych (38 proc.) programy informacyjne i publicystyczne Polsat i Polsat News zasługują na zaufanie. Przeciwnego zdania jest 17 proc. ankietowanych. Niska na tle pozostałych telewizji wartość odchylenia standardowego od średniej na skali świadczy o tym, że programy Polsat i Polsat News budzą stosunkowo mało kontrowersji" - napisano w sondażu.
Pracownia wskazała także, że pozytywne oceny przeważają także w odniesieniu do programów informacyjnych i publicystycznych TVN i TVN24. "Jako godne zaufania odbiera je ogółem 36 proc. badanych. Ich wiarygodność kwestionuje natomiast 27 proc. respondentów. Także w przypadku kanałów telewizji TVN możemy mówić o poprawie notowań w stosunku do roku 2019" - napisano.
"Zdecydowanie najgorzej oceniana jest wiarygodność programów informacyjnych i publicystycznych telewizji publicznej" - wynika z sondażu. "Ich oceny z biegiem czasu sukcesywnie się pogarszają. W tegorocznym badaniu zaufanie do programów informacyjnych i publicystycznych telewizji publicznej zadeklarował co czwarty ankietowany (25 proc., spadek o 6 punktów procentowych w stosunku do roku 2019). Z 38 proc. do 49 proc. wzrósł odsetek odbierających je jako mało wiarygodne lub w ogóle niewiarygodne" - wskazano.
Z przedstawionych danych wynika, że w ostatnich latach na wiarygodności mocno straciła telewizja publiczna. "Jeżeli jednak obecne oceny wszystkich uwzględnionych w badaniu nadawców telewizyjnych zestawić z danymi z 2012 roku (a więc pochodzącym z innej +epoki+ politycznej, z okresu rządów koalicji PO-PSL), to można stwierdzić, że straty wizerunkowe poniosły wszystkie najważniejsze stacje. W 2012 roku ich oceny były bardzo zbliżone do siebie: zaufanie do programów informacyjnych i publicystycznych każdej z telewizji deklarowało od 45 proc. do 50 proc., brak zaufania – od 12 proc. do 16 proc." - napisano w sondażu.
Z badania wynika również, że oceny wiarygodności poszczególnych stacji (przede wszystkim telewizji publicznej oraz TVN i TVN24) zależą przede wszystkim od orientacji politycznej i preferencji partyjnych. "Programy informacyjne i publicystyczne telewizji publicznej za godne zaufania uznają osoby deklarujące prawicowe poglądy polityczne i – przede wszystkim – wyborcy Prawa i Sprawiedliwości" - czytamy. Z kolei średnią na skali wiarygodności powyżej 3, wskazującą na pozytywny odbiór programów TVN i TVN24, rejestrujemy wśród badanych o orientacji lewicowej i centrowej oraz wśród niepotrafiących określić swoich poglądów politycznych, a także wśród zwolenników Koalicji Obywatelskiej, Lewicy oraz Polski 2050 Szymona Hołowni. "Programy informacyjne i publicystyczne Polsatu i Polsatu News są na ogół pozytywnie oceniane niezależnie od deklarowanych poglądów politycznych" - napisano. Biorąc pod uwagę preferencje partyjne, średnią poniżej 3 uzyskały jedynie w elektoracie Konfederacji. "Mimo to przez wyborców tego ugrupowania są oceniane lepiej niż programy pozostałych uwzględnionych w badaniu nadawców telewizyjnych" - czytamy.
Jak podreśliła pracownia, "nie jest zaskoczeniem silna zależność między głównym źródłem informacji telewizyjnych a oceną wiarygodności programów poszczególnych nadawców". "Generalnie, oglądamy programy, do których mamy zaufanie" - podkreślono w sondażu. Jak wyjaśniono, badani, dla których najważniejszym źródłem informacji są programy telewizji publicznej, za wiarygodny uznają przede wszystkim przekaz telewizji publicznej, za najmniej wiarygodny – przekaz TVN i TVN24. Z kolei osoby, dla których głównym źródłem wiedzy na temat wydarzeń w kraju i na świecie są programy TVN i TVN24, darzą zaufaniem właśnie te stacje, jednocześnie nisko oceniając wiarygodność programów telewizji publicznej. "Stali widzowie Polsatu i Polsatu News także najprzychylniej wypowiadają się na temat wybieranych przez siebie stacji, zaś oceniając konkurencyjnych nadawców - deklarują większe zaufanie do programów TVN i TVN24 niż do telewizji publicznej" - napisano. "Osoby, które nie potrafią wskazać jednego, głównego źródła swoich telewizyjnych informacji, stosunkowo najlepiej oceniają wiarygodność programów Polsatu i Polsatu News, najgorzej – telewizji publicznej" - dodano.
Z sondażu wynika, że na oceny wiarygodności głównych stacji telewizyjnych w różnym stopniu wpływają cechy społeczno-demograficzne. "Zróżnicowanie opinii dotyczy przede wszystkim programów informacyjnych i publicystycznych telewizji publicznej, w bardzo niewielkim stopniu programów TVN i TVN24 oraz Polsat i Polsat News" - czytamy w sondażu. "Im starszy wiek, im mniejsza miejscowość zamieszkania oraz im niższy status społeczno-ekonomiczny (niższy poziom wykształcenia oraz mniejsze dochody per capita w gospodarstwie domowym), tym większa postrzegana wiarygodność programów telewizji publicznej"- wyjaśniono.
"Istotnym elementem wiarygodności mediów jest ich polityczna bezstronność. Z analiz wynika, że z reguły za najbardziej godne zaufania uważamy te programy, które oceniamy jako bezstronne, prezentujące racje i stanowiska różnych opcji politycznych" - napisano w sondażu.
W badania wynika, że najczęściej za bezstronne uznawane są programy informacyjne i publicystyczne telewizji Polsat i Polsat News. O tym, że nie faworyzują one żadnej opcji politycznej, jest przekonanych 59 proc. widzów przynajmniej jednej z tych stacji. "Pozostali częściej uważają, że sprzyjają one opozycji (17 proc.) niż władzy (8 proc.)" - dodano. Jak podkreśliła pracownia, w ciągu ostatnich lat Polsat utrwalił swój wizerunek źródła najbardziej neutralnych politycznie informacji.
Z badania wynika ponadto, że w ocenie społecznej w programach informacyjnych i publicystycznych obu pozostałych nadawców przeważa jednostronny politycznie przekaz. Ponad połowa (51 proc.) widzów TVN i TVN24 uważa, że programy tego nadawcy sprzyjają opozycji. Jako neutralne postrzega je 36 proc. z nich. "W ciągu ostatnich dwóch lat przybyło jednak osób przekonanych o bezstronności programów tych stacji" - wskazała pracownia. Z kolei zaangażowanie polityczne najbardziej zauważalne jest w programach telewizji publicznej. Jeszcze więcej widzów tych stacji niż w latach ubiegłych uważa, że sprzyjają one rządzącym (76 proc.), a tylko 15 proc. postrzega je jako bezstronne.
"Ocena nastawienia politycznego stacji telewizyjnych w znacznej mierze zależy od poglądów politycznych i preferencji partyjnych" - wskazała pracownia. "Niemniej jednak sprzyjanie rządzącym przez telewizję publiczną dostrzegają nie tylko badani o lewicowych lub centrowych poglądach politycznych (odpowiednio 94 proc. i 83 proc spośród tych, którzy oglądają jej programy), ale także większość osób identyfikujących się z prawicą (69 proc.). Jednostronność programów telewizji publicznej zauważa także większość wyborców Prawa i Sprawiedliwości (58 proc.) - wynika z sondażu.
Bardziej zróżnicowane są oceny programów TVN i TVN24. "Badani identyfikujący się z prawicą są dość jednoznaczni w ocenach i uważają, że sprzyjają one opozycji (72 proc.)" - czytamy. Natomiast ankietowani deklarujący lewicowe lub centrowe poglądy są podzieleni w opiniach i uważają, że programy TVN i TVN24 są bezstronne (odpowiednio 50 proc. i 47 proc.) albo, niemal równie często, twierdzą, że faworyzują one opozycję (odpowiednio 45 proc. i 46 proc.). "O sprzyjaniu przez TVN i TVN24 opozycji przekonani są najczęściej wyborcy Konfederacji (88 proc.) oraz Prawa i Sprawiedliwości (69 proc.), ale także duża część zwolenników Lewicy (53 proc.) oraz Polski 2050 Szymona Hołowni (50 proc.). O bezstronności programów tych stacji przekonani są w większości wyborcy Koalicji Obywatelskiej (64 proc)" - wyjaśniono w sondażu.
Z kolei, jak wynika z badania, opinia o politycznej bezstronności Polsatu i Polsatu News przeważa wśród identyfikujących się ze wszystkimi opcjami ideowymi i wśród zwolenników wszystkich ugrupowań politycznych cieszących się obecnie największym poparciem społecznym.
"Ocena nastawienia politycznego programów poszczególnych nadawców zależy od głównego źródła telewizyjnych informacji respondentów. Stali widzowie każdej ze stacji częściej niż inni skłonni są oceniać jej programy jako bezstronne" - wskazała pracownia. Jak jednak podkreśliła, "mimo tej prawidłowości, warto zwrócić uwagę, że o ile osoby, dla których głównym źródłem codziennych wiadomości są programy stacji komercyjnych, w większości uważają, że najchętniej wybierane przez nich programy nie faworyzują żadnej opcji politycznej (szczególnie często tego zdania są widzowie Polsatu i Polsatu News), o tyle ponad połowa badanych czerpiących informacje przede wszystkim z TVP1 i TVP Info uważa, że programy telewizji publicznej sprzyjają rządowi i rządzącej partii".
Z badania wynika, że we wszystkich grupach wyróżnionych w analizach ze względu na główne źródło codziennych telewizyjnych informacji dominuje przekonanie, że programy telewizji publicznej faworyzują rządzących, i jednocześnie przeważa pogląd o bezstronności programów Polsatu i Polsatu News. "Z kolei programy TVN i TVN24 są uznawane za bezstronne jedynie przez osoby preferujące je jako źródło informacji. Osoby chętniej wybierające telewizję publiczną oraz Polsat i Polsat News sądzą na ogół, że programy TVN i TVN24 sprzyjają opozycji" - czytamy w sondażu.
Badanie przeprowadzono w dniach 16-26 sierpnia na reprezentatywnej próbie 1167 osób mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL w ramach procedury mixed-mode (62,4 proc. metodą CAPI, 23,5 proc. – CATI i 14,1 proc. – CAWI).(PAP)
autorka: Anna Kruszyńska
akr/ aszw/