Przemiany gospodarcze zachodzące od ponad dwudziestu lat, a także wzrost konsumpcjonizmu sprawiły, że coraz więcej Polaków żyje na kredyt. Korzystają z tego banki i inne instytucje finansowe, które nęcą potencjalnych klientów niskim oprocentowaniem, niewielkimi opłatami czy wreszcie znikomym formalizmem, o czym przekonują w reklamach znani aktorzy czy celebryci.

Niewielu z nas zdaję sobie jednak sprawę, że biorąc kredyt na zakup nowego mieszkania rozpoczyna nie tylko nowy etap w życiu, ale kreśli tym samym również swoją własną historię – historię kredytową. Jeżeli więc jesteś kredytobiorcą, albo dopiero planujesz nim być przeczytaj nasz poradnik, w którym dowiesz się wszystkiego, co powinieneś wiedzieć o Biurze Informacji Kredytowej.

Biuro Informacji Kredytowej instytucją powołaną przez banki

Biuro Informacji Kredytowej to instytucja powołana banki i Związek Banków Polskich. Kompetencję do utworzenie wyżej wskazanej jednostki wypływają wprost z regulacji ustawy Prawo bankowe, które zezwalają bankom wspólnie z bankowymi izbami gospodarczymi, utworzyć instytucje upoważnione do gromadzenia, przetwarzania i udostępniania m.in. informacji stanowiących tajemnicę bankową w zakresie, w jakim informacje te są niezbędne w związku z udzielaniem kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji bankowych i poręczeń czy informacji stanowiących tajemnicę bankową w zakresie niezbędnym do oceny zdolności kredytowej konsumenta, o której mowa w innej ustawie, a mianowicie w ustawie z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Do BIK trafiają więc informacje dotyczące kredytów zaciąganych tak w bankach, jak i w SKOK-ach.

Uwaga! Jeśli chcesz szybko i poprawnie usunąć dane z BIK, przejdź do formularza: Wniosek o usunięcie danych klienta z BIK - pobierz formularz

Chcesz dostać kredyt? Wykaż, że masz zdolność kredytową!

Jednym z wymogów, jaki musi spełnić przyszły kredytobiorca jest wykazanie tzw. zdolności kredytowej. Wspomina o tym nie tylko ustawa Prawo bankowe, ale również ustawa o kredycie konsumenckim. Bank uzależnia bowiem przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy, przez którą rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Kredytobiorca jest ponadto obowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności. Udzielenie kredytu osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, o ile posiada zdolność prawną, które nie mają zdolności kredytowej, może nastąpić jedynie pod warunkiem, że:

  • ustanowi szczególny sposób zabezpieczenia spłaty kredytu;
  • przedstawi niezależnie od zabezpieczenia spłaty kredytu program naprawy gospodarki podmiotu, którego realizacja zapewni - według oceny banku - uzyskanie zdolności kredytowej w określonym czasie.

Zasadą pozostaje jednak to, że aby stać się kredytobiorcą trzeba mieć zdolność kredytową. Podobnie w przypadku tzw. kredytu konsumenckiego, a więc kredytu w wysokości nie większej niż 255 550 zł (albo w wysokości równowartości tej kwoty w walucie innej niż waluta polska), który kredytodawca - w zakresie swojej działalności - udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Tutaj również kredytodawca przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki jest zobowiązany do dokonania oceny zdolności kredytowej konsumenta na podstawie informacji uzyskanych od niego lub na podstawie informacji pozyskanych z odpowiednich baz danych lub zbiorów danych kredytodawcy. Konsument, który chce zawrzeć umowę kredytową musi przedstawić - na żądanie kredytodawcy (a więc np. Banku) - dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny zdolności kredytowej. Na marginesie warto wskazać, że zgodnie z obowiązująca linią orzeczniczą bank jest zobowiązany do badania zdolności kredytowej bez względu na status osoby ubiegającej się o kredyt, wysokość wnioskowanej kwoty, cel i charakter kredytu. Niedopełnienie tego obowiązku może skutkować zastosowaniem w ramach nadzoru bankowego wobec banku sankcji, o których mowa w art. 138 ustawy z 1997 r. - Prawo bankowe (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 11 czerwca 2014 r., sygn. akt II Ca 452/14).

Jakich zobowiązań dotyczą informacje zgromadzone w BIK?

Informacje zgromadzone w BIK dotyczą między innymi:

  • Kredytów na zakup towarów i usług oraz papierów wartościowych;
  • Kredytów niecelowych i studenckich;
  • Kredytów mieszkaniowych;
  • Kredytów poręczonych;
  • Karty kredytowej;
  • Karty debetowej.

Informacje zgromadzone w BIK mogą ci pomóc!

Biuro Informacji Kredytowej zawiera informacje, które tworzą naszą historię kredytową. Znajdziemy tam nie tylko wiadomości o niespłacanych przez nas zobowiązaniach kredytowych czy opóźnieniach w ich realizacji, ale również informacje zaświadczające o terminowym regulowaniu rat kredytu. To czy BIK będzie naszym sprzymierzeńcem i narzędziem umożliwiającym bezproblemowe podpisanie umowy kredytowej w zasadzie zależy od nas samych i do tego, czy jako dłużnicy należycie wypełnialiśmy zaciągnięte zobowiązanie. Dzięki wiadomościom zgromadzonym w BIK przestajemy być dla banków „anonimowi”, co znacznie ułatwia uzyskanie kredytu, gdy się o niego staramy. Zakres przetwarzanych informacji może obejmować dane dotyczące klienta lub dane dotyczące zobowiązania. Dane zgromadzone w BIK poświadczają naszą zdolność kredytową i służą bankom czy instytucjom kredytowym do oceny ryzyka kredytowego. Jeżeli spłacaliśmy kredyt sumiennie, informacje te potwierdzają naszą pozytywną historię kredytową.

Kiedy możemy domagać się usunięcia danych z BIK?

Przede wszystkim możemy domagać się usunięcia danych nieprawdziwych, które w skutek pomyłki zostały wprowadzone do sytemu Biura Informacji Kredytowej. Roszczenie usunięcia danych przysługuje nam także wtedy, gdy:

  • Odwołamy zgodę na przetwarzanie naszych danych po wygaśnięciu zobowiązania kredytowego ( na marginesie warto wskazać, że jako klienci lub byli klienci banku możemy wyrazić zgodę na przetwarzanie naszych danych umieszczonych w BIK nawet po spłacie całego kredytu);
  • Upłynie termin, na jaki zgody udzieliliśmy;
  • Upłynie 5 – letni termin przetwarzania danych bez zgody Klienta (tutaj wskazać trzeba, że banki i inne instytucje ustawowo upoważnione do udzielania kredytów mogą przetwarzać informacje stanowiące tajemnicę bankową dotyczące osób fizycznych po wygaśnięciu zobowiązania wynikającego z umowy kredytowej, bez zgody osoby, której informacje dotyczą, gdy osoba ta nie wykonała zobowiązania lub dopuściła się zwłoki powyżej 60 dni w spełnieniu świadczenia wynikającego z wyżej wskazanej umowy, a po zaistnieniu tych okoliczności upłynęło co najmniej 30 dni od poinformowania tej osoby przez bank lub inną instytucję ustawowo upoważnioną do udzielania kredytów o zamiarze przetwarzania dotyczących jej informacji stanowiących tajemnicę bankową, bez jej zgody).

Gdzie składamy wniosek o usunięcie danych z BIK?

Jeżeli zdecydowaliśmy się, że chcemy by nasze dane zostały usunięte z systemu BIK musimy złożyć stosowny wniosek do Banku lub SKOKu, z którym podpisaliśmy umowę kredytową. BIK sam nie usunie naszych danych, może to uczynić jedynie na pisemny i uzasadniony wniosek banku bądź SKOKu, który informacje te przekazał. Pamiętajmy jednak, że możliwość usunięcia danych z BIK pojawia się wówczas, gdy spłaciliśmy już zaciągnięte zobowiązanie.

Wniosek o usunięcie danych klienta z BIK - wzór dokumentu

Podstawa prawna:

Art. 70, art. 105, art. 105a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (T.j. Dz.U. z 2015 roku , poz. 128)

Art. 9 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim ( T.j. Dz.U. z 2014 r. , poz. 1497).

Natalia Szok, aplikant radcowski, redaktor SerwisPrawa.pl