Frankowicze kontra bank Millenium: Czy sąd odrzucając pozew działał w interesie kredytobiorców?

Choć może się wydawać, że sądy wydały z pozoru niekorzystne dla kredytobiorców orzeczenia, to w rzeczywistości kierowały się przede wszystkim ich interesem. Dopuszczenie obu spraw do postępowania grupowego naraziłoby członków grupy na skrajnie przewlekłe postępowania sądowe. Przypomnijmy, w obu pozwach powodowie żądali przeprowadzenia tzw. incydentalnej kontroli postanowień umów (na podstawie art. 3851 § 1 kodeksu cywilnego). Celem takiej kontroli, co podkreślił sąd w ustnych motywach dzisiejszego rozstrzygnięcia, jest udzielenie ochrony indywidualnemu konsumentowi i uznanie, że skarżone postanowienie umowy go nie wiąże.

Niemniej, by sąd mógł wydać wyrok w trybie incydentalnej kontroli, to zgodnie z art. 3852 kodeksu cywilnego musi zbadać wszystkie okoliczności dotyczące zawierania umowy przez konkretnego konsumenta. Dlaczego sąd musi je badać? Dlatego, że ustalenie niezwiązania konsumenta częścią umowy jest wyjątkiem od podstawowej zasady gwarantującej bezpieczeństwo obrotu, zasady pacta sunt servanda. W związku z tym prawo nakazuje sądowi starannie sprawdzić, czy w każdym przypadku i dla każdego konsumenta istnieją powody do zwolnienia go z części umowy. Samo „gołe” brzmienie umowy nie jest w tej mierze decydujące.

Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim konieczność przesłuchania wszystkich członków grupy, tutaj co najmniej 3,5 tys. osób. Taki proces nie spełni swojego podstawowego celu, jakim jest uproszczenie postępowania dowodowego i szybkie uzyskanie rozstrzygnięcia.

I choć może się to wydawać trudne do zrozumienia, ciężko odmówić racji sądowi, który dzisiaj pozew odrzucił.