Resort finansów chce podnieść sumy gwarancyjne w ubezpieczeniach OC

Chodzi o opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji projekt nowelizacji ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Jedna z głównych zmian przewidzianych w projekcie, to podniesienie minimalnych sum gwarancyjnych (kwot stanowiących granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela) z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i OC rolników z 5 mln euro na 5,21 mln euro w przypadku szkód na osobie oraz z 1 mln euro do 1,05 mln euro w przypadku szkód w mieniu.

Zgodnie z obecnymi przepisami "odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej". Suma gwarancyjna nie może być jednak niższa niż równowartość w złotych: w przypadku szkód na osobie – 5 mln euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych; w przypadku szkód w mieniu – 1 mln euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych.

Ministerstwo finansów tłumaczy w uzasadnieniu do projektu, że przewidziane w nim podwyższenie sum gwarancyjnych wynika z przepisów unijnych. Zgodnie z nimi co pięć lat kwoty sum gwarancyjnych podlegają przeglądowi i podnoszone są o wielkość stanowiącą procentową zmianę zharmonizowanego wskaźnika cen konsumpcyjnych – HICP. Polska korzystała z okresu przejściowego do czerwca 2012 r.

"Minimalne sumy gwarancyjne są podnoszone o wielkość stanowiącą zmianę procentową wskazaną przez HICP za okres pięciu lat od końca okresu przejściowego (za okres od czerwca 2012 do czerwca 2017 wskaźnik wzrósł o 4,14 proc.) i zaokrąglane do wielokrotności 10 000 euro" - wyjaśniono w uzasadnieniu.

Projekt przewiduje też kilka zmian nie związanych z podniesieniem sum gwarancyjnych. Zaproponowano m.in. dopuszczenie wypłaty odszkodowania po upływie 90 dni od dnia zgłoszenia szkody jeżeli ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokość odszkodowania zależy od toczącego się postępowania o wykroczenie.

Według resortu finansów nie ma bowiem racjonalnego uzasadnienia, aby tylko toczące się postępowanie karne, a nie postępowanie o wykroczenie dawało możliwość wypłaty odszkodowania w terminie powyżej 90 dni.

"W aktualnym stanie prawnym zakład ubezpieczeń dla zachowania ustawowych terminów likwidacji szkód musi odmówić wypłaty odszkodowania i zamknąć szkodę, co jest nieracjonalne i może powodować nieuzasadnione kierowanie przez poszkodowanych spraw na drogę postępowania przed sądem cywilnym" - tłumaczy MF.

Projekt dopuszcza także możliwość zawiadamiania przez zakład ubezpieczeń drogą elektroniczną uprawnionego, o ile wyrazi na to zgodę. "W dobie powszechności korespondowania w formie elektronicznej możliwość wysłania odmowy w całości lub części (z uzasadnieniem) tylko na piśmie jest archaizmem" - zaznaczono w uzasadnieniu.

Ocenie Skutków Regulacji resort finansów stwierdził, że - w odniesieniu do kwestii ewentualnego wpływu wzrostu minimalnych sum gwarancyjnych na wzrost składek ubezpieczeniowych - wysokość składek ubezpieczeniowych za ubezpieczenia obowiązkowe ustala zakład ubezpieczeń. W każdym przypadku ustalenia taryfy składek za ubezpieczenia obowiązkowe lub ich zmiany, zakład ubezpieczeń przedstawia nadzorowi informacje o taryfach oraz o podstawach ich ustalenia.

"Informacja ta powinna zawierać w szczególności analizę szkodowości oraz kosztów obsługi ubezpieczenia uzasadniającą wprowadzenie każdorazowej zmiany w taryfie" - wyjaśniono.

MF poinformowało, że z konsultacji przeprowadzonych przez Polską Izbę Ubezpieczeń z zakładami ubezpieczeń wynika, iż podwyższenie minimalnej sumy gwarancyjnej o niecałe 5 proc. będzie miało niewielki wpływ na wysokość składki.

"Na wysokość składki decydujący wpływ ma ocena ryzyka ubezpieczeniowego, a także analizy i statystyki, na podstawie których tak kształtowane są taryfy, żeby wynik techniczny i wpływy uzyskane ze składek pozwalały na wypłaty odszkodowań z zachowaniem płynności finansowej zakładu ubezpieczeń. W związku z tym można oczekiwać, że ewentualny wzrost taryf może być zróżnicowany w odniesieniu do poszczególnych rodzajów klientów oraz portfeli ubezpieczeń, a także sytuacji poszczególnych zakładów ubezpieczeń, do których należy ustalanie wysokości składek (...)" - zaznaczono.

Jednocześnie PIU wskazało, że podwyższenie minimalnych sum gwarancyjnych może mieć wpływ na wzrost wypłat świadczeń ze zdarzeń z przeszłości, gdzie po wyczerpaniu ówcześnie obowiązujących sum gwarancyjnych, często pojemność polisy przywracana jest wyrokami sądów powszechnych do limitów aktualnie obowiązujących.

"W dłuższym okresie podwyższenie sum gwarancyjnych może mieć odpowiednio wpływ na podwyższenie średniej kwoty wypłat ze względu na to, że maksymalna suma gwarancyjna będzie stanowiła statystyczny punkt odniesienia przy ustalaniu należnych poszkodowanym kwot, a co za tym idzie, będzie impulsem do podwyższania dotychczas oczekiwanych przez poszkodowanych kwot odszkodowań" - dodano.

Zmiany mają wejść w życie 1 stycznia 2019 r., z tym, że niektóre regulacje zaczną obowiązywać 31 grudnia 2018 r. a inne po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia.