Subskrybuj nas na Youtube
Bliskim ofiary wypadku drogowego przysługuje zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnych. Wypłacać je ma ubezpieczyciel OC sprawcy wypadku.
Źródłem sprawy był wypadek samochodowy, jakiemu uległ ojciec dwóch małoletnich braci Mateusza i Kacpra N. W jego wyniku doznał rozległych obrażeń mózgu, przez co do dziś pozostaje w stanie wegetatywnym. To poważnie zaważyło na stosunkach rodzinnych – o ile starszy z synów próbował jeszcze podejmować kontakt z tatą, to młodszy zaczął przejawiać reakcje lękowe i kontaktu unikał. W tej sytuacji matka chłopców wystąpiła w ich imieniu do PZU (ubezpieczyciela OC sprawcy wypadku) z żądaniem zapłaty zadośćuczynienia za doznaną przez dzieci krzywdę związaną z naruszeniem ich dóbr osobistych. Chodzi o zerwanie więzi rodzinnej z poszkodowanym w wypadku ojcem.
Ubezpieczyciel bronił się, argumentując, że więzi rodzinne nie mają charakteru dóbr osobistych, dotyczą samej relacji interpersonalnej i nie należą z natury rzeczy do jednej, konkretnej osoby. Podnosił też problem znaczącego rozszerzenia kręgu uprawnionych do świadczeń z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Miałoby prowadzić do potencjalnego podniesienia wysokości składek OC.
Sąd I instancji uwzględnił jednak powództwo, zasądzając po 80 tys. zł dla każdego z synów poszkodowanego. Sąd II instancji nie tylko oddalił apelację PZU, lecz także – w ślad za apelacją matki chłopców – podwyższył zadośćuczynienie do 150 tys. zł dla każdego dziecka.
Skarga kasacyjna PZU także została oddalona. Uzasadniając wyrok, Sąd Najwyższy wskazał – przypominając ubiegłoroczne orzeczenie z 9 sierpnia 2016 r., II CSK 719/15, – że więzi rodzinne między osobami bliskimi, o ile mają charakter trwały i realny, są dobrami osobistymi w rozumieniu art. 23 k.c. Za naruszenie takiego dobra może należeć się zadośćuczynienie zgodnie z art. 24 par. 1 k.c.
W rozpoznawanym przypadku, gdy naruszone są więzi rodzinne, bezpośrednio poszkodowanymi są nie tylko ofiara wypadku, lecz także osoby bliskie, zwłaszcza dzieci – stwierdził SN. Ponieważ występuje tu adekwatny związek przyczynowy między wypadkiem drogowym a naruszeniem więzi, problemem było ustalenie, czy znaczenie ma tutaj kwestia zawinienia. Sąd Najwyższy uznał, że nie.
– Odpowiedzialność za czyn niedozwolony może być skonstruowana w różny sposób. Artykuł 448 k.c., dotyczący skutków naruszenia dobra osobistego, nie odnosi się w ogóle do kwestii winy, a zatem zawinienie nie jest tutaj przesłanką decydującą o odpowiedzialności – powiedziała sędzia Agata Zając.
Skoro zaś posiadacz pojazdu mechanicznego – sprawca wypadku – ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka za bezprawne działanie, to również może być odpowiedzialny za naruszenie dóbr osobistych osób bliskich ofierze. Z tego wynika też odpowiedzialność ubezpieczyciela OC.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 10 lutego 2017 r., sygn. akt V CSK 291/16. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
