Węgierskie władze zreformowały sztandarowy program społeczno-gospodarczy dotyczący dopłat do cen gazu i prądu. Od 1 sierpnia mogą na nie liczyć wyłącznie gospodarstwa domowe.

Centralny Urząd Statystyczny podaje, że w czerwcu inflacja na Węgrzech wyniosła 11,7 proc. Budapeszt chwali się, że to jeden z najniższych wyników w regionie, co ma być zasługą polityki gospodarczej rządu Viktora Orbána. W ostatnich tygodniach Węgierski Bank Narodowy dokonał jednak korekty poziomu docelowej inflacji, która zamiast w zakładanym wcześniej przedziale 7,5–9,8 proc., ma się zmieścić w widełkach 11,0–12,6 proc. Nawet ten skorygowany poziom będzie trudny do utrzymania, bo dotychczasowy wzrost cen energii rok do roku nie przekraczał 1 proc., a różnicę pokrywało państwo.
Teraz to się zmieniło. 1 sierpnia, w zależności od taryfy, z której korzystają klienci, cena energii elektrycznej wzrosła nawet dziesięciokrotnie, a gazu – czterokrotnie. Rząd wyznaczył przy tym progi średniego miesięcznego i rocznego zużycia energii, do którego państwo dopłaci, żeby złagodzić skokowy wzrost cen. W przypadku energii elektrycznej to 210 kWh miesięcznie (w ujęciu rocznym 2523 kWh), a w przypadku gazu – 144 m sześc. miesięcznie (1729 m sześc. rocznie). Władze zapewniają, że dzięki temu wprowadzone zmiany nie dotkną 75 proc. gospodarstw domowych. To także lejtmotyw rządu, który zgodnie z własną narracją ma stale chronić węgierskie rodziny przed skutkami wojny. Z bonifikaty mogą skorzystać także mikroprzedsiębiorstwa, ale ustawodawca określił szereg warunków, które podmiot musi spełnić.
Zmiany dotyczą także dopłat do paliw, w tym gwarantowanej stawki urzędowej w wysokości 480 forintów (5,60 zł) za litr diesla i benzyny bezołowiowej 95, obowiązującej od 15 listopada 2021 r. Zasady dotyczące zakupu paliwa były już kilkukrotnie zmieniane. Najpierw mogli z nich korzystać wszyscy użytkownicy aut, potem tylko tych na węgierskich tablicach rejestracyjnych i mieszczących się w odpowiednim tonażu. W ostatnią sobotę o godz. 11 rząd zakomunikował, że od południa tankowanie po preferencyjnych stawkach będzie obowiązywało wyłącznie użytkowników aut prywatnych i taksówek. Cały sektor samochodów służbowych został z tego programu wykluczony, co po raz kolejny przełoży się na wzrost kosztów usług, a co za tym idzie – wzrost inflacji.
Zmiany dotyczące sposobu rozliczania energii są argumentowane skokowym wzrostem cen na rynkach światowych. Politycy związani z koalicją Fidesz-KDNP komunikują, że wynika on z trwającej w Ukrainie wojny oraz błędnej polityki brukselskich sankcji na Rosję. Na refleksję o rosyjskiej winie nie ma w tym przekazie miejsca. Pytani o potencjalne rozwiązanie kryzysu, politycy odpowiadają, że potrzebny jest pokój, a wówczas relacje energetyczne z Rosją miałyby powrócić do stanu sprzed inwazji. Budapeszt głośno wyraża sprzeciw wobec jakichkolwiek planów ograniczenia zużycia gazu. Węgrzy głosowali przeciwko planowi Komisji Europejskiej dotyczącemu ograniczenia go o 15 proc. Orbán niemal codziennie komunikuje, że jeżeli Unia Europejska nie dokona korekty swojej polityki, w październiku zacznie się głęboki kryzys energetyczny. W działaniach Budapesztu widać przy tym pewną niekonsekwencję. Z jednej strony władze przypominają, że energetyka pozostaje w wyłącznej kompetencji państw członkowskich, z drugiej oczekują, że UE „coś zrobi”.
Ograniczenie podwyżek cen energii i gazu, albo wręcz zamrożenie cen dla klientów indywidualnych. Rozwiązania rządu na rok wyborczy
Ograniczenie podwyżek cen energii i gazu, albo wręcz zamrożenie cen dla klientów indywidualnych. Rozwiązania rządu na rok wyborczy

Zobacz również
Dla wielu Węgrów zaskoczeniem było podanie nowych cen gazu ziemnego. Od jesieni, czyli od podpisania nowej, 15-letniej umowy z Gazpromem, byli zapewniani, że Budapeszt kupuje gaz za jedną piątą ceny rynkowej. Potwierdzali to na konferencji 1 lutego Władimir Putin i Viktor Orbán. O tym, że to nieprawda, informował w swoich raportach Centralny Urząd Statystyczny, bo w rzeczywistości stawki były znacznie wyższe. Nie stało się to przedmiotem szerszej debaty, ale i bez tego rosnąca inflacja przekłada się na nastroje. Według sondaży przygotowanych przez sympatyzujące z rządem ośrodki wszystko jest w porządku. W zeszłym tygodniu ukazało się jednak badanie Publicus dla dziennika „Népszava”, z którego wynika, że poparcie dla Fidesz-KDNP zmalało o 12 pkt proc. do 24 proc. Poparcie opozycji pozostało niezmienne na poziomie 23 proc., ale skokowo wzrósł odsetek niezdecydowanych (o 14 pkt do poziomu 46 proc.). Z sondażu jasno wynika, że Węgrzy w coraz większym stopniu odczuwają skutki inflacji. W lipcu przyznawało to 44 proc. ankietowanych wobec 33 proc. w czerwcu. W konsekwencji zmian zasad dopłacania do energii można się zaś spodziewać dalszego wzrostu tego wskaźnika. ©℗