Fundusz Pracy. Wyliczamy wysokość składki na przełomie roku

Składka na Fundusz Pracy jest należna, gdyprzychód pracownika jest równy co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu. Składniki przysługujące za grudzień 2024 r. należy porównać z wówczas obowiązującym minimum

Zasady opłacania składek na Fundusz Pracy przez płatników określa ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (dalej: ustawa). Składki są rozliczane w trybie i na zasadach ustalonych dla składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe. Stopa procentowa składki na Fundusz Pracy (dalej: FP) wynosi 2,45 proc. podstawy jej wymiaru, a składkę finansuje w całości płatnik składek.

Niezbędne przesłanki

Obowiązkowo składki na FP opłacają m.in. pracodawcy, zleceniodawcy, nakładcy za zatrudnione osoby, które podlegają ubezpieczeniom emerytalno-rentowym z danego tytułu obowiązkowo i które osiągają przychód stanowiący podstawę wymiaru tych składek wynoszący – w przeliczeniu na miesiąc – co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Składki opłaca się bez względu na limit rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Jeśli np. pracownik zatrudniony jest na 1/2 etatu i otrzymuje wynagrodzenie poniżej ustawowego minimum (4666 zł), to mimo obowiązkowych ubezpieczeń z tytułu stosunku pracy pracodawca nie opłaca za niego składek na FP. Nie są obowiązani do opłacania składek na FP z tytułu umów zlecenia zleceniodawcy będący osobami fizycznymi, jeśli nie zatrudniają ani jednego pracownika. Składki te opłacają bowiem płatnicy będący pracodawcami lub jednostkami organizacyjnymi. Pracodawcą, w rozumieniu ustawy, jest jednostka organizacyjna, chociażby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one co najmniej jednego pracownika. Natomiast jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała żadnych pracowników, opłaca składki na ogólnych zasadach. Jednostkami organizacyjnymi są np. spółki osobowe (jawna, cywilna) czy kapitałowe (z o.o., akcyjna). [przykłady 1, 2, ramka]

przykład 1

przykład 2

przykład 3

przykład 4

przykład 5

przykład 6

przykład 7

• pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne za zatrudnionych pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego – przez 36 miesięcy, począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie z danego urlopu;
• pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne za osoby zatrudnione, które ukończyły 50. rok życia i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem pozostawały w ewidencji bezrobotnych – przez 12 miesięcy, począwszy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę;
• płatnicy składek za osoby, które osiągnęły wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;
• pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne za skierowanych zatrudnionych bezrobotnych, którzy nie ukończyli 30. roku życia – przez 12 miesięcy, począwszy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę;
• przedsiębiorcy Polskiego Związku Głuchych i Polskiego Związku Niewidomych oraz Związku Ociemniałych Żołnierzy Rzeczypospolitej Polskiej, Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi, Zakład Opieki dla Niewidomych w Laskach oraz zakłady aktywności zawodowej – za zatrudnionych pracowników o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. ©℗

W zakładach pracy, które wypłacają wynagrodzenia w kolejnym miesiącu za poprzedni, wynagrodzenie minimalne obowiązujące w grudniu, przysługujące za pracę w tym miesiącu, jest wypłacane w styczniu nowego roku. Mimo że od 1 stycznia wynagrodzenie minimalne jest już wyższe (w 2025 r. wynosi 4666 zł), składka na FP za styczeń powinna być opłacona. Jest tak, ponieważ wynagrodzenie pracownika za grudzień odpowiada ówczesnemu minimum.

Aby ustalić, czy pracownik osiągnął co najmniej wynagrodzenie minimalne i czy w dokumentach rozliczeniowych do ZUS za styczeń wykazać od podstawy wymiaru składkę na FP, przyjmuje się przepisy obowiązujące w grudniu poprzedniego roku.

Z kilku tytułów

Jeżeli ubezpieczony podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z więcej niż jednego tytułu, to aby ustalić obowiązek w zakresie zapłaty składek na FP, sumuje się podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tych tytułów. Jeśli łączna kwota podstawy wymiaru wyniesie co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, składki opłaca każdy płatnik. Ubezpieczony składa stosowne oświadczenie każdemu z nich. [przykłady 3, 4]

Przeliczenie podstawy

Trzeba przeliczyć podstawę wymiaru składek emerytalnej i rentowej na okres miesiąca, gdy podstawa ta za dany miesiąc jest niższa od minimalnego wynagrodzenia z powodu:

• trwania zatrudnienia przez niepełny miesiąc (rozpoczęcie lub zakończenie zatrudnienia w trakcie miesiąca),
• wykonywania pracy przez niepełny miesiąc ze względu na niezdolność do pracy (pobieranie wynagrodzenia/zasiłku chorobowego),
• korzystania z urlopu bezpłatnego przez część miesiąca, innej nieobecności w pracy, skutkującej obniżeniem wynagrodzenia za pracę.

Przeliczenie polega na ustaleniu, jaka byłaby podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, gdyby praca wykonywana była przez pełny miesiąc.

Jeżeli po przeliczeniu okaże się, że podstawa osiąga co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, składka na FP jest należna. Dotyczy to pracowników pełnoetatowych, którzy mają zagwarantowane wynagrodzenie na poziomie co najmniej stawki minimalnej.

Natomiast przeliczenia na okres pełnego miesiąca nie dokonuje się u niepełnoetatowców, których przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższy niż minimalne wynagrodzenie. Przeliczenie podstawy na okres miesiąca przeprowadza się tylko, aby ustalić obowiązek opłacania składki na FP za dany miesiąc. Natomiast samą składkę nalicza się od kwoty faktycznego przychodu. [przykłady 5, 6]

U zleceniobiorców

W przypadku zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia z reguły nie przelicza się podstawy wymiaru składek w razie wykonywania jej przez niepełny miesiąc. Takie przeliczenie na okres miesiąca stosuje się natomiast w przypadku umów zawieranych na kilka miesięcy, z określonym w umowie wynagrodzeniem za pracę w stawce miesięcznej. Oznacza to, że gdy w takiej sytuacji zleceniobiorca wykonywał pracę przez niepełny miesiąc (np. ze względu na rozpoczęcie/zakończenie umowy w trakcie miesiąca, chorobę lub inną nieobecność), za który uzyskał oskładkowany przychód w wysokości niższej od minimalnego wynagrodzenia za pracę, należy ustalić, ile wyniosłaby podstawa wymiaru składek emerytalnej i rentowej, gdyby wykonywał on pracę przez cały miesiąc. Jeśli tak ustalona wysokość podstawy będzie co najmniej równa kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę, zleceniodawca musi opłacić za wykonawcę składki na FP.

Jeżeli natomiast w umowie zlecenia wynagrodzenie jest określone w kwotowej stawce godzinowej, kwotowej stawce akordowej czy prowizyjnie, dla potrzeb ustalenia obowiązku opłacania składki na FP nie przelicza się podstawy wymiaru składek. Decyduje wtedy wysokość faktycznie osiągniętego przychodu stanowiącego podstawę ich wymiaru. [przykład 7] ©℗