Prawo do rolniczej emerytury przysługuje osobom ubezpieczonym w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) jako rolnicy lub ich domownicy - czyli członkowie rodziny rolnika, którzy pracują w gospodarstwie, ale nie łączy ich z rolnikiem stosunek pracy. Świadczenie przysługuje, o ile rolnik lub jego krewny:
- osiągnął wiek emerytalny - obecnie wynosi on docelowo 67 lat dla kobiet i mężczyzn, ale rząd planuje jego obniżenie (Osiecki: Poczekaj z emeryturą. Dostaniesz dużo więcej>>),
- podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat (100 kwartałów).
Te warunki muszą zostać spełnione łącznie. A co z osobami, które prowadziły gospodarstwo (KRUS) i pracowały na podstawie umowy o pracę (ZUS)? Rolnik może wtedy dostać dwie emerytury - wszystko zależy od tego, kiedy się urodził>>
Ponadto, jeśli rolnik nie osiągnął jeszcze powszechnego wieku emerytalnego, może - tak jak ubezpieczeni w ZUS - uzyskać prawo do wcześniejszej emerytury, jeżeli:
- osiągnął wiek 55 lat w przypadku kobiet albo 60 lat w przypadku mężczyzn,
- podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 30 lat,
- zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej.
W przypadku okresów podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu chodzi o okresy:
- podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983-1990,
- prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, przed dniem 1 stycznia 1983 r.,
- od których zależy prawo do emerytury zgodnie z przepisami emerytalnymi, czyli okresy składkowe (na przykład zatrudnienie czy służba wojskowa) lub nieskładkowe (na przykład urlop wychowawczy) - nie uwzględnia się tym przypadku osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r.
Jednak wcześniejsza emerytura będzie przyznawana tylko rolnikom, którzy spełnią łącznie te warunki do dnia 31 grudnia 2017 roku.
Jaka jest wysokość rolniczej emerytury? Składa się na nią część składkowa i uzupełniająca. Jeśli rolnik zaprzestanie działalności rolniczej, otrzyma pełną wysokość świadczenia. W innym wypadku część uzupełniająca emerytury może zostać zawieszona w całości lub części (25 proc. lub 50 proc.).
Rolnicy mają prawo ubiegać się również o emeryturę częściową, o ile spełnią łącznie warunki:
- osiągnęli wiek co najmniej 62 lata dla kobiet i co najmniej 65 lata dla mężczyzn,
- podlegali rolniczemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn.
Wysokość emerytury częściowej wynosi 50 proc. podstawowej emerytury rolniczej, ale nie podlega podwyższeniu do kwoty świadczenia podstawowego. Natomiast emerytura częściowa nie jest zmniejszana, nawet jeśli uprawniony nadal prowadzi działalność rolniczą.