Osoba, która nie pracuje ze względu na sprawowanie opieki nad osobą niepełnosprawną, otrzymującą świadczenie wspierające, może zgłosić się do ZUS, który obejmie ją ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym.

Taką możliwość przewiduje obowiązująca od 1 stycznia 2024 r. ustawa z 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz.U. poz. 1429). Jej przepisami została wprowadzona nowa forma pomocy skierowana do dorosłych osób niepełnosprawnych. Świadczenie wspierające nie może być jednak przyznane, jeśli opiekun takiej osoby pobiera świadczenie pielęgnacyjne. Dlatego musi z niego zrezygnować, przy czym nie zawsze musi to oznaczać, że przestanie on sprawować opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny. Jeśli więc opiekun dalej będzie się nim zajmował, to ustawa z 7 lipca 2023 r. przewiduje, że za taką osobę ZUS będzie opłacał składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe oraz zdrowotne. Co istotne, będzie to dotyczyć również sytuacji, gdy opiekun nie otrzymywał do tej pory świadczenia pielęgnacyjnego, bo nie były spełnione przesłanki do jego przyznania, a jego podopieczny uzyska teraz świadczenie wspierające.

Aby doszło do opłacania składek, muszą być spełnione warunki określone w art. 6 ustawy. Zgodnie z nimi osoba sprawująca opiekę nie może podejmować zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielania pomocy osobie pobierającej świadczenie wspierające, a także musi wspólnie z nią mieszkać i gospodarować. Dodatkowo, jak wyjaśnia ZUS, zgłoszenie do ubezpieczeń przysługuje tylko jednej osobie sprawującej opiekę nad osobą, która ma przyznane świadczenie wspierające. W przypadku gdy opiekun zajmuje się więcej niż jedną osobą pobierającą to świadczenie, prawo do ubezpieczeń należy się jej tylko w odniesieniu do opieki nad jedną osobą.

ZUS podkreśla, że aby opiekun został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, musi złożyć wniosek USW-1. Jest on dostępny wyłącznie w formie elektronicznej i jest wysyłany za pośrednictwem PUE ZUS. Objęcie ubezpieczeniem z tytułu sprawowania opieki będzie następowało od dnia, który został wskazany we wspomnianym wniosku jako dzień jej rozpoczęcia. Nie może to być jednak wcześniej niż od dnia, w którym wniosek został złożony, ani od dnia, od którego zostanie przyznane osobie niepełnosprawnej prawo do świadczenia wspierającego. Okres opłacania składek będzie zaś kończył się w dniu wskazanym we wniosku jako dzień zakończenia sprawowania opieki, choć nie może to być później niż do dnia, w którym ustało prawo do świadczenia wspierającego. Gdy natomiast osoba przestanie spełniać warunki do zgłoszenia jej do ubezpieczeń na podstawie art. 6 ustawy z 7 lipca 2023 r., np. przestanie się zajmować niepełnosprawnym podopiecznym, to powinna poinformować ZUS o zaistniałych okolicznościach. Służy do tego formularz USW-4, który również jest składany przez internet.

ZUS podaje też, że składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe i zdrowotne będą naliczane i opłacane od kwoty odpowiadającej wysokości świadczenia wspierającego, które przyznano osobie niepełnosprawnej. Ta zaś będzie zróżnicowana, bo w zależności od tego, ile punktów otrzyma ona w liczącej 100 pkt skali potrzeby wsparcia, świadczenie będzie wynosić od 40 proc. do 220 proc. renty socjalnej. ©℗

Czytaj też: Ile ZUS dla przedsiębiorców 2024? Jak ustalić podstawę wymiaru składek?