Subskrybuj nas na Youtube
Były policjant przebywający na emeryturze otrzymał pismo z zakładu emerytalnego informujące go, że stracił prawo do otrzymywanego świadczenia. Powodem było wcześniejsze skazanie go za to, że jeszcze jako funkcjonariusz odstąpił od czynności służbowych w zamian za przyjęcie korzyści majątkowej. – Odwołałem się od decyzji, ponieważ w momencie jej podejmowania skazanie uległo już zatarciu. Czy mogę liczyć, że odwołanie odniesie skutek – pyta czytelnik.
Ustawa emerytalna służb mundurowych określa przypadki, w których były funkcjonariusz może stracić otrzymywane świadczenie (patrz ramka). Jednym z nich jest skazanie go prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego, popełnione w związku z wykonywaniem czynności służbowych i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, albo za przestępstwo udziału w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym (art. 258 k.k.). Identyczne konsekwencje powoduje orzeczenie (prawomocnie) wobec funkcjonariusza środka karnego, pozbawienia praw publicznych za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione przed zwolnieniem ze służby. Tak wynika z art. 10 ust. 2 tej ustawy. Zawsze więc chodzi o przestępstwo popełnione przez funkcjonariusza przed jego odejściem do cywila. Późniejszy ewentualny konflikt z prawem nie będzie miał wpływu na prawo do emerytury lub renty mundurowej.
Jeśli zatem funkcjonariusz jednej ze służb objętych ustawą o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin dopuści się jednego z wyżej wymienionych przestępstw i zostanie za nie prawomocnie skazany, musi liczyć się z utratą prawa do otrzymywanego świadczenia. Przy czym data decyzji wydanej przez organ emerytalny, nawet dużo późniejszej, jak w sytuacji opisanej przez czytelnika, ma już charakter wtórny.
Uprawomocnienie
Jak wskazał bowiem Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 24 czerwca 2015 r., sygn. akt II UK 247/14, Legalis nr 1303585, jednym z warunków nabycia prawa do emerytury przez funkcjonariuszy służb mundurowych jest określony w art. 10 ust. 2 ich ustawy emerytalnej wymóg niekaralności za przestępstwo wymienione w tym przepisie, które zostało popełnione przed zwolnieniem ze służby.
Tym samym nabycie bądź utrata prawa do świadczeń emerytalnych następuje niezależnie od działań organu emerytalnego, ale z mocy ustawy. Innymi słowy nie z chwilą wydania decyzji o przyznaniu bądź ustaniu prawa do świadczeń, ale wtedy, gdy zostaną spełnione wszystkie wymagane ustawą warunki konieczne do uzyskania prawa, albo gdy ustanie którykolwiek z warunków koniecznych do uzyskania prawa do świadczenia. Przy czym ustawa nie przewiduje przywrócenia prawa do świadczenia.
Skutki tylko do przodu
Z tego właśnie powodu nie ma znaczenia to, że w momencie podejmowania decyzji przez organ emerytalny doszło już do zatarcia skazania. Nie oznacza ono bowiem anulowania treści wyroku, tj. wyeliminowania go z mocą wsteczną z porządku prawnego, jako w ogóle niewydanego i nie niweluje całkowicie wszystkich skutków skazania, bo skazany nie odzyskuje wszystkich utraconych np. praw, orderów lub odznaczeń. Skazanie jest uważane za niebyłe dopiero z chwilą jego zatarcia i dopiero od tej chwili nie może wywoływać żadnych negatywnych skutków prawnych dla skazanego. Zresztą zasada ta może odnosić skutek tylko w stosunku do decyzji o charakterze prawotwórczym, nie zaś w stosunku do decyzji o charakterze poświadczającym. A decyzje dotyczące stwierdzenia nabycia (lub utraty) prawa do emerytury należą niewątpliwie do tych drugich (postanowienie SN z 4 stycznia 2011 r., SDI 32/10, Biul. SN 2011 nr 2).
Tylko przejście do ZUS
Były policjant nie może więc liczyć, że jego odwołanie odniesie skutek. Jedyne, co mu w takiej sytuacji pozostało, to starać się o świadczenie z ZUS. Taką możliwość daje mu art. 10 ust. 4 i 5 ustawy emerytalnej. Oczywiście, konieczne jest spełnienie warunków określonych w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.), czyli takich, jakie musi spełnić (z małymi wyjątkami) każdy inny cywil starający się o takie świadczenie.
W tych przypadkach nie ma świadczenia
Prawo do emerytury (renty) mundurowej ustaje:
● gdy przestanie istnieć którykolwiek z warunków wymaganych do jego uzyskania;
● jeżeli osoba pobierająca świadczenie uzależnione od inwalidztwa lub niezdolności do pracy, pomimo skierowania na badania lekarskie, nie poddała się tym badaniom bez uzasadnionej przyczyny;
● w razie śmierci osoby uprawnionej;
● w razie skazania funkcjonariusza, który ma ustalone prawo do emerytury lub renty, prawomocnym wyrokiem sądu, za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego, popełnione w związku z wykonywaniem czynności służbowych i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, albo za przestępstwo określone w art. 258 k.k. lub wobec którego orzeczono prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione przed zwolnieniem ze służby, powoduje utratę prawa do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie ustawy.
Podstawa prawna
Art. 10 ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 900 ze zm.).