Czy przy ponownej rejestracji w CEIDG przysługuje ulga na start?

Rok temu w lipcu zarejestrowałem w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej działalność jednoosobową, ale jej nie podjąłem. Nie wystawiłem żadnej faktury, nie osiągnąłem żadnego przychodu, a ostatecznie działalność wykreśliłem z dniem zarejestrowania. Chciałbym ponownie założyć działalność od września tego roku. Czy mogę skorzystać z ulgi na start?

Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone.

Dla odpowiedzi na postawione na początku pytanie kluczowe znaczenie ma art. 18 ust. 1 prawa przedsiębiorców, z którego wynika, że przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres tej gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres sześciu miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.

Na szczególną uwagę zasługuje stanowisko zawarte w piśmie ZUS z 3 sierpnia 2023 r., znak DI/200000/43/701/2023. Wskazano w nim m.in., że w odniesieniu do zaprzestania prowadzenia pozarolniczej działalności lub jej niepodjęcia znaczenie ma jej faktyczne nieprowadzenie, a nie moment formalnego wykreślenia z CEIDG. Dalej odniesiono się do wyroku Sądu Najwyższego z 18 lutego 2009 r., sygn. akt II UK 207/08, w którym m.in. stwierdzono, że formalne zarejestrowanie lub wyrejestrowanie działalności gospodarczej ma znaczenie w sferze dowodowej, lecz samo w sobie nie przesądza o podleganiu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, gdyż decydujące znaczenie dla istnienia tego obowiązku ma faktyczne prowadzenie działalności, a nie posiadanie uprawnień do jej prowadzenia. ZUS finalnie wskazał, że w tej sytuacji przedsiębiorca będzie mógł skorzystać z ulgi na start.

Zatem w opisywanej w pytaniu sprawie, o ile faktycznie przedsiębiorca nie prowadził działalności, to obecnie ma możliwość skorzystania z ulgi na start. Powinien jednak dodatkowo poinformować ZUS o okolicznościach związanych z niewykonywaniem działalności w poprzednim roku kalendarzowym. Można bowiem założyć z wysokim prawdopodobieństwem, że skorzystanie przez przedsiębiorcę z prawa do nieopłacania składek spotka się z interwencją ze strony ZUS. Mając informację tylko z CEIDG, zakład bowiem uzna, że przedsiębiorca prowadził już działalność. ©℗