Zaległą premię trzeba oskładkować, nawet gdy cudzoziemiec opuścił już Polskę

Nasza spółka zamierza wypłacać premie dla pracowników, ale jeden z nich (cudzoziemiec) już u nas nie pracuje, nie przebywa nawet w Polsce. Jego umowa o pracę zakończyła się w marcu. Czy w takiej sytuacji premia ma podlegać oskładkowaniu?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba odwołać się do przepisów ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Z jej art. 6 ust. 1 pkt 1 wynika, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. Z kolei art. 13 pkt 1 ww. aktu prawnego stanowi, że pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Znaczenie mają również przepisy zawarte w art. 18 ust. 1–2 ustawy, gdzie postanowiono – po pierwsze – że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe m.in. pracowników stanowi przychód.

Po drugie – w przypadku ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 2a, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się również przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło. Jednocześnie w par. 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe postanowiono, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Z kolei w par. 2 zawarto katalog wyjątków od powyższej zasady.

W ocenie opisywanej sytuacji szczególnie pomocne może być stanowisko podane w piśmie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 13 kwietnia 2022 r. (znak DI/10000/43/441/2022), w którym również analizowano kwestię obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od premii wypłaconej byłemu pracownikowi po ustaniu stosunku pracy. W podanym piśmie zakwalifikowano premię jako przychód ze stosunku pracy. ZUS wskazał, że źródłem istnienia obowiązku ubezpieczeń społecznych jest posiadanie tytułu do objęcia tymi ubezpieczeniami. Stwierdził też, że ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne co do zasady możliwe jest więc wyłącznie wówczas, gdy dana osoba posiada tytuł do ubezpieczeń lub gdy przychód osiągany przez tę osobę pozostaje w bezpośrednim związku z takim tytułem, np. z wcześniej wykonywaną pracą w ramach stosunku pracy. Finalnie organ rentowy wskazał, że obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne powstanie także z tytułu premii wypłaconej byłemu pracownikowi po ustaniu z nim stosunku pracy. Jednocześnie dodano, że bez znaczenia pozostaje to, że w momencie wypłaty premii dana osoba nie ma już statusu pracownika na terenie Polski. Natomiast istotne jest, że premia pozostaje w bezpośrednim związku z wcześniej obowiązującym stosunkiem pracy, stanowiącym tytuł podlegania ubezpieczeniom społecznym dla tej osoby.

Reasumując: w opisywanej sytuacji należy uznać, że premia dla cudzoziemca, mimo iż nie pracuje on ani nie przebywa na terenie Polski, powinna zostać oskładkowana. ©℗