Nasz pracownik świadczący pracę w formie zdalnej samowolnie zmienił miejsce jej świadczenia i uległ tam wypadkowi przy pracy. Czy może ponieść z tego tytułu jakieś konsekwencje?

W przypadku, w którym pracownik świadczyłby pracę w innym miejscu niż umówione z pracodawcą i uległ wypadkowi przy pracy, ewentualne następstwa tego zdarzenia byłyby uzależnione od okoliczności i przyczyn wypadku. W razie stwierdzenia przez pracodawcę, że nowe miejsce nie odpowiadało wymogom wynikającym z przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, poszkodowany mógłby zostać pozbawiony prawa do świadczeń odszkodowawczych. Nie będzie tak jednak zawsze.

Postępowanie powypadkowe

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (dalej: u.u.s.w.p.) za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

  • podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
  • podczas wykonywania lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
  • w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

W myśl art. 234 par. 1 kodeksu pracy (dalej: k.p.) w razie wypadku przy pracy pracodawca ma obowiązek podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalić w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.

Sposób i tryb postępowania przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposób ich dokumentowania określają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy. Przepisy tego rozporządzenia zobowiązują pracodawcę zatrudniającego pracownika, który uległ wypadkowi, aby po uzyskaniu zawiadomienia o zdarzeniu powołał zespół powypadkowy (co do zasady składający się z pracownika służby bhp oraz społecznego inspektora pracy), którego zadaniem jest ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku oraz sporządzenie – nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku – protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. Protokół ten sporządzany jest według wzoru określonego w rozporządzeniu ministra rodziny, pracy i polityki społecznej w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.

Znowelizowane przepisy kodeksu pracy dotyczące wykonywania pracy zdalnej potwierdziły w art. 6731 par. 9, że w razie wypadku przy pracy zdalnej mają zastosowanie powyższe regulacje dotyczące wypadku przy pracy. Ponadto ustalono w nich, że oględzin miejsca wypadku dokonuje się po zgłoszeniu wypadku przy pracy zdalnej, w terminie uzgodnionym przez pracownika albo jego domownika, w przypadku gdy pracownik ze względu na stan zdrowia nie jest w stanie uzgodnić tego terminu, i członków zespołu powypadkowego. Zespół powypadkowy może odstąpić od dokonywania oględzin miejsca wypadku przy pracy zdalnej, jeżeli uzna, że okoliczności i przyczyny wypadku nie budzą jego wątpliwości.

Kara porządkowa

Mimo że przepisy obligują strony stosunku pracy do ustalenia miejsca wykonywania pracy zdalnej, to jednak sama zmiana tego miejsca przez pracownika bez uzgodnienia nie może stanowić podstawy do pozbawienia go prawa do świadczeń odszkodowawczych na podstawie art. 21 u.u.s.w.p. Takie działanie byłoby dopuszczalne, gdyby pracownik w nowym miejscu miał nieodpowiednie warunki pracy, które przyczyniły się do zdarzenia, co zostałoby stwierdzone przez zespół powypadkowy. Niemniej jednak uważam, że pracodawca mógłby w przypadku samowolnej zmiany miejsca świadczenia pracy przez pracownika zastosować wobec niego karę porządkową, o której mowa w art. 108 k.p. ©℗