Osoby, które pracowały za granicą mogą ubiegać się o wypłatę dodatkowego świadczenia. Czasami samo zamieszkiwanie danego kraju daje prawo do jego wypłaty, ale w większości przypadków trzeba spełnić określone wymagania.

W uprzywilejowanej sytuacji znajdują się osoby, które mieszkały w krajach skandynawskich. Tu emerytura minimalna przysługuje także osobom, które nie pracowały. W pozostałych przypadkach trzeba wykazać się określonym stażem pracy lub wiekiem emerytalnym. Na jakich zasadach jest przyznawana emerytura, gdy pracowałeś w więcej niż jednym kraju UE przeczytasz poniżej.

Przepisy Unii Europejskiej nie wprowadzają jednolitych warunków nabywania prawa do świadczeń emerytalno-rentowych, lecz pozostawiają tę kwestię wewnętrznym regulacjom poszczególnych państw członkowskich. Aby zachować zasadę swobodnego przepływu osób w UE obowiązują wspólnotowe regulacje z zakresu koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w obszarze emerytur i rent.

Systemy zabezpieczenia społecznego - w tym systemy emerytalno-rentowe - obowiązujące w poszczególnych państwach członkowskich, podlegają koordynacji w celu wyeliminowania kolizji krajowych ustawodawstw, zarówno w sferze świadczeń z ubezpieczeń społecznych, jak i w sferze opłacania składek na ubezpieczenia.

Państwa, w których możesz ubiegać się o zagraniczną emeryturę:

Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy, Norwegia, Islandia, Liechtenstein

Do podstawowych zasad wspólnotowej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w zakresie emerytur i rent należą:

Zgodnie z tą zasadą obywatele państw członkowskich, do których mają zastosowanie postanowienia rozporządzeń 1408/71 i 574/72, podlegają obowiązkom i korzystają z praw wynikających z ustawodawstwa każdego państwa członkowskiego na tych samych warunkach co obywatele tego państwa.

Stosowanie tej zasady powoduje, że polski obywatel ubiegający się o emeryturę lub rentę z tytułu ubezpieczenia (pracy) we Francji - w zakresie warunków nabywania prawa do świadczeń, zasad ustalania wysokości tych świadczeń, zasad i trybu przyznawania oraz wypłaty świadczeń - powinien być traktowany przez instytucję francuską tak samo jak obywatele francuscy, niezależnie od tego, w którym państwie członkowskim mieszka.

Zasada sumowania okresów ubezpieczenia lub zamieszkania

Zgodnie z tą zasadą, przy ustalaniu prawa i obliczaniu wysokości emerytur i rent przysługujących na podstawie ustawodawstwa jednego państwa członkowskiego uwzględniane są okresy ubezpieczenia (pracy) lub okresy zamieszkania przebyte na terytorium każdego innego państwa członkowskiego.

Okresy zamieszkania za granicą w państwach członkowskich mogą zostać uwzględnione w Polsce tylko w przypadkach, gdy wewnętrzne przepisy prawne danego państwa uzależniają nabycie prawa do świadczeń od przebycia okresów zamieszkania na ich terytorium (jest tak np. w Szwecji, czy Finlandii).

Zgodnie z tą zasadą, 65-letniemu mężczyźnie (ur. przed 1.01.1949 r.), który pracował (był ubezpieczony) w Polsce przez okres 15 lat oraz w Szwecji przez okres 11 lat, ubiegającemu się o przyznanie polskiej emerytury, do polskich okresów składkowych i nieskładkowych mających wpływ na uprawnienia do emerytury (15 lat) zostanie doliczony 11-letni okres ubezpieczenia w Szwecji, co w konsekwencji będzie skutkować spełnieniem przez zainteresowanego warunku posiadania wymaganego (do nabycia prawa do emerytury) okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego dla mężczyzn co najmniej 20 lat i - jeżeli wszystkie inne warunki zostaną spełnione - przyznaniem prawa do polskiej emerytury.

Tak więc osoba, która w ciągu całego swego życia pracowała w różnych państwach członkowskich i w żadnym nie przebyła okresu ubezpieczenia (pracy) wymaganego do nabycia uprawnień do emerytury lub renty na podstawie wewnętrznych przepisów prawnych, spełniła natomiast warunek dotyczący posiadania wymaganego stażu, biorąc pod uwagę wszystkie udowodnione okresy ubezpieczenia (pracy) lub okresy zamieszkania w różnych państwach członkowskich, nie będzie postawiona w gorszej sytuacji niż osoba, która całe życie była ubezpieczona w jednym państwie.

Zasada zachowania praw nabytych

Zgodnie z tą zasadą emerytury i renty nabyte na podstawie ustawodawstwa jednego lub kilku państw członkowskich nie mogą doznać żadnego uszczerbku, w szczególności nie mogą zostać obniżone, zmienione, zawieszone lub uchylone z tego powodu, że osoba uprawniona do tych świadczeń przebywa lub ma miejsce zamieszkania na terytorium innego państwa członkowskiego niż państwo zobowiązane do wypłaty świadczeń.

Z zasadą zachowania praw nabytych związana jest zasada transferu świadczeń, zgodnie z którą emerytury i renty przysługujące z instytucji ubezpieczeniowej danego państwa osobom uprawnionym, zamieszkałym w innym państwie członkowskim, mogą być przekazywane do państwa zamieszkania świadczeniobiorcy.

Zgodnie z tą zasadą polska instytucja ubezpieczeniowa (ZUS, KRUS, organ emerytalno-rentowy MON, MSW, MS) obowiązana jest przekazywać polską emeryturę lub rentę osobie uprawnionej, zamieszkałej np. w Hiszpanii.

Zasada uznawania zdarzeń objętych ochroną, które wystąpiły na terytorium jednego państwa członkowskiego, tak jakby zaszły one pod rządami państwa zobowiązanego do udzielania świadczeń

Zgodnie z tą zasadą instytucje ubezpieczeniowe jednego państwa członkowskiego uwzględniają w ramach stosowanego przez nie ustawodawstwa określone zdarzenia (np. wystąpienie wypadku przy pracy, powstanie choroby zawodowej, rozwiązanie stosunku pracy, wyczerpanie okresu zasiłkowego), od spełnienia których ustawodawstwo tego państwa uzależnia nabycie lub zachowanie prawa do świadczeń albo realizację wypłaty świadczeń, również wtedy gdy zdarzenia te wystąpiły na terytorium innego państwa członkowskiego.

Zgodnie z tą zasadą instytucja ubezpieczeniowa państwa członkowskiego, którego ustawodawstwu zainteresowany podlegał w chwili wystąpienia wypadku przy pracy (w drodze do pracy lub z pracy), a które to ustawodawstwo uzależnia przyznanie świadczeń od wystąpienia takiego wypadku na terytorium tego państwa, jest obowiązana uwzględnić wypadek przy pracy (w drodze do pracy lub z pracy), który miał miejsce na terytorium każdego innego państwa członkowskiego, tak jakby wystąpił na własnym terytorium.

Dla kogo emerytury?

Przepisy prawne państw członkowskich mogą przewidywać różne rodzaje świadczeń emerytalno-rentowych oraz różne warunki nabywania uprawnień do tych świadczeń. Aby nabyć uprawnienia do świadczeń z danego państwa członkowskiego należy spełnić warunki przewidziane przez ustawodawstwo tego państwa. Przed podjęciem pracy w danym państwie członkowskim warto w instytucji tego państwa uzyskać informację, jakie warunki nabywania uprawnień do świadczeń emerytalno-rentowych przewiduje ustawodawstwo wewnętrzne tego państwa.

Źródło: ZUS